آینده چگونه خواهد بود؟

در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱، نخستین رئیس جمهور در خاورمیانه که به دست معترضان ساقط شد، تونس را ترک نمود. دوازده ماه پس از آن به دورانی تاریخی از انتقال قدرت و تکامل چشمگیر منطقه مبدل گشته است. این جریانی است که کماکان در مسیر تحقق به پیش می‌رود.

همه چیز از زمانی شروع شد که در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰، محمد بوعزیزی – میوه فروش دوره گرد از اقدامات مفسدانه و بدرفتاری ماموران با مردم در سرتاسر تونس به تنگ آمد – و با آغشته کردن خود به تینر رنگ و کبریت کشیدن به روی خود، کل منطقه را به آتش کشید. مرگ وی دو هفته بعد به الهامی‌تراژدیک مبدل گشت که مردم تونس را برانگیخت تا به اعتراض وی بر علیه بیکاری، افزایش قیمت مواد غذایی و دولتی مستبد که به طور مشخص نسبت به درد و رنج آن‌ها بی‌تفاوت بود، ادامه دهند.

مراسم خاکسپاری معترضانی که در زد و خورد با نیروهای مسلح جان خود را از دست می‌دادند، جرقه درگیری‌های بیشتر را شعله‌ور می‌ساخت. درگیری‌های بیشتر و بیشتری در شهرهای کوچک مشابه با سیدی بوزید، شهر زادگاه بوعزیزی به وقوع می‌پیوست. از آن زمان به بعد، از این انقلاب با نام «انقلاب یاسمن» یاد می‌شود. مقاومت‌های سرسختانه شبیه به آنچه بوعزیزی صورت داد، ظرف هفته‌های بعد تمام منطقه را در بر گرفت.
وقتی معترضان مصری – که خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی سازماندهی می‌کردند – میدان التحریر قاهره را به پایگاهی برای مقاومت تبدیل کردند، برای انقلاب یاسمن در مصر تعبیر”انقلاب فیس بوک” به کار گرفته شد. وقتی مبارک در ۱۱ فوریه از قدرت کناره‌گیری کرد، شور و شادمانی انقلابی هر اندازه که کوتاه مدت بود، به سایر کشورها سرایت کرد.

یک ماه بعد، بمباران هواپیماهای جنگنده در شهرهای بن غازی، مصراته و بریقه، لیبی کشوری که روزی امید به مقاومت آن می‌رفت را غرق در ترس و وحشت نمود. جنبش‌ها در یمن و لیبی به عرصه مقاومت معترضان مبدل گشتند – معترضانی که به شورشی و در نهایت قوای مسلح شورشی تبدیل شدند. مداخله ناتو و کشته شدن ده‌ها هزار نفر در لیبی پای قدرت‌های غربی را به مرکز بهار عربی باز کرد.

پس از خلع و مرگ دراماتیک قذافی که توسط شبکه‌های تلویزیونی به تصویر کشیده شد و خروج صالح از یمن، روی خشونت بار بهار عربی نیز خود را نشان داد: معترضانی که روزی با پلاکاردهای خود به دست به تظاهرات مسالمت آمیز می‌زدند، اکنون به شورشیانی مبدل شده بودند که آرپیجی به دست با دولت می‌جنگیدند. در این اثنا، در حالیکه جهان در انتظار توافق میان اتحادیه عرب و سوریه جهت بازرسی از اوضاع دمشق بود، رژیم مستبد و خونخوار سوریه به سرکوب معترضان ادامه می‌داد.

خاورمیانه مسیری طولانی را در سال ۲۰۱۱ پیمود. یک سال گذشته است و دیگر نمی‌توان به پرسش حالا “در آینده چه اتفاقی می‌افتد” با مطمئن پاسخ داد. در این مطالب، المجله این سوالات را مطرح می‌نماید که چه کسی/کشوری متنفع شد. و چه کسی/کشوری متضرر؟ اکنون لازم است چه اتفاقی رخ دهد؟ ما به بررسی بهار عربی به صورت کشور به کشور می‌پردازیم و پیش بینی‌های خود را با شما در میان گذاشته و به تشریح مواردی می‌پردازیم که طی سال جاری نظاره گر خواهیم بود.

[arrow_list]