وزیر ارشاد: ۷۱ درصد از تهرانی‌ها از ماهواره استفاده می‌کنند
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس ایران قانون منع استفاده از تجهیزات ماهواره ای کارآیی و اثربخشی خود را از دست داده و تلاش های صورت گرفته برای تصویب قانون جدید به دلیل فقدان سیاست واحد به شکست انجامیده است.
این گزارش می افزاید: “اولین گام برای ساماندهی این حوزه اتخاذ رویکرد مشخص و ثابت است تا در ذیل آن قانون مدنی برای این عرصه تنظیم شود”.
در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس ایران به سه رویکردی که مسئولان در قبال ماهواره داشتند اشاره کرده و می گوید که ” در رویکرد نخست ممنوعیت استفاده از برنامه های ماهواره ای مورد توجه قرار گرفته و دومین رویکرد بهره برداری مدیریت شده از ماهواره را مورد توجه قرار داده است. در سومین رویکرد، دولت مکلف شده است تا از شبکه ها و برنامه های رسانه ای همسو حمایت کند. به عبارت دیگر، این رویکرد مشی رقابت را با شبکه های ماهواره ای تقریر کرده است.”
این گزارش ضمن اعتراف به شکست رویکردهای فوق تصریح کرده است “میان استفاده از برنامه های ماهواره و نیازهای رسانه ای شهروندان، نسبت مستقیمی برقرار است و برای تعیین سیاست های موثر باید این نیازها مورد توجه قرار گیرد”.
قانون ممنوعیت استفاده از ماهواره در سال ۱۳۷۳ در مجلس ایران تصویب شد. در این قانون آمده است : ورود، توزیع و استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره جز در مواردی که قانون تعیین کرده است ممنوع می باشد. وزارت کشور موظف است با استفاده از نیروهای انتظامی و یا نیروی مقاومت بسیج در اسرع وقت نسبت به جمع‌آوری تجهیزات دریافت‌از ماهواره اقدام نماید”.
در طی این سالها بارها مقامات انتظامی و امنیتی نسبت به جمع آوری ماهواره در ایران اقدام و حتی برای عدم استفاده مردم از ماهواره اقدام به ارسال پارازیت نیز کرده اند.
این در حالی است که عزت الله ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیمای ایران، در جمع مدیران این سازمان گفته بود که ۴۰ تا ۴۵ درصد مردم از ماهواره استفاده می کنند.
حجت‌الاسلام محمدمهدی ماندگاری، استاد حوزه علمیه، در خرداد ماه سال جاری در گفتگو با خبرگزاری بسیج ایران با اشاره به این نکته که استفاده از ماهواره حدود الهی را زیر پا می گذارد گفته بود : “شهرستان یزد در رتبه نخست استفاده از شبکه های ماهواره ای در ایران قرار دارد”.
پیش از این نیز علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران اعلام کرده بود: “ضریب استفاده از ماهواره ۷۱ درصد مردم تهران را شامل می‌شود”.
از سوی دیگر برخی از اظهارات نشان دهنده این است که در برخی از نقاط ایران استفاده از ماهواره به ۹۹ درصد هم رسیده است. محمد سمیعی، مسئول گروه جهادی پیامبر اعظم دانشکده فنی شیراز به خبرگزاری ایسنا گفته بود: “به دلیل عدم آنتن‌دهی رسانه ملی در اکثر مناطق محروم، مردم به سمت ماهواره رفته اند که ۹۹ درصد مردم این مناطق از شبکه‌های ماهواره‌ای استفاده می کنند”.
البته برخی از کارشناسان معتقدند که آمار استفاده از ماهواره بیش از این رقمی است که رئیس سازمان دولتی صدا و سیمای ایران گفته است.
دکتر تقی آزاد ارمکی، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، به شرق پارسی می گوید: “طبق تحقیقاتی که صورت گرفته بیش از هفتاد درصد مردم از ماهواره استفاده می کنند و طی نزدیک به دو دهه آمار استفاده کنندگان از ماهواره دو برابر نسبت به روزهای اول آن شده است”.
وی از تعبیر “انفجار مصرف” از ماهواره استفاده کرد و گفت :”با چنین انفجاری فارغ از اینکه می گویند مردم بی فرهنگ و بی دین شده اند، باید به این نکته توجه کرد چه اتفاقی در فضای مصرف رسانه ای مردم افتاده است؟”
به گفته دکتر ارمکی “جهت گیری های موجود در جامعه و تصمیم گیری های مدیریتی و نادیده گرفتن تمایلات فرهنگی و اجتماعی مردم ایران باعث شده تا وجه مصرف استفاده از ماهواره در ایران شتاب گیرد و عملا قوانینی که به دنبال جمع آوری هستند به شکست بینجامد”.
اما قانون جمع آوری تجهزات ماهواره ای در ایران پس از گذشت سالها همچنان به قوت خود باقی است و برای کسانی که از این قانون تخطی کنند جریمه های ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی در نظر می گیرند.
همچنین فقط مجوز استفاده از تجهیزات گیرنده برنامه‌های تلویزیونی ماهواره ای به سازمانها و دستگاه های دولتی داده می شود.
اگر چه باید گفت که اجرای این قانون با فراز و نشیب همراه بود و مشخص نیست که در چه زمانی و بر اساس چه پیش آمدی ماموران امنیتی نسبت به اجرای این قانون عمل می کنند.
در ایران هر از چندگاهی، طرح‌های ضربتی برای جمع آوری گیرنده های ماهواره توسط نیروی انتظامی اجرا می‌شود. به طوری که در برخورد نیروهای انتظامی با منازلی که از ماهواره استفاده می کنند، اسماعیل احمدی مقدم،رئیس پلیس ایران، گفته بود:” قانون منع استفاده از ماهواره به دلایل مختلف در سالهای اخیر در حال متروک شدن بود ولی به هر جهت سیاست {قانون} گذاری است که شده و جمع آوری ماهواره ها به همین دلیل صورت می گیرد”.
