قرارداد نفتی ایران و روسیه-عکس از mardaninews

ایران و روسیه طی ماه های اخیر مذاکرات متعددی درباره فروش نفت ایران به روسیه انجام داده اند. اما روز سه شنبه ۱۴ مرداد تفاهم نامه ای با حضور بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران و الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در مسکو به امضا رسید.

در این تفاهم نامه که برای مدت پنج سال امضاء شده است، دو کشور همکاری نزدیکی در بخش های احداث و نگهداری تاسیسات تولیدی، توسعه زیرساخت‌ های شبکه برق، نفت و گاز و تجارت ماشین‌آلات، تجهیزات، کالاهای مصرفی و محصولات کشاورزی خواهند داشت.
در حالی که جزئیاتی از این تفاهم نامه فاش نشده بود، با گذشت چند ساعت از امضای این تفاهم نامه مسکو بیانیه صادر شده را لغو و اعلام کرده که بیانیه جدیدی را منتشر می کند.

در بیانیه جدید که روز چهارشنبه منتشر شد روسیه گفته است: “بر اساس پیشنهاد ایران، ما می توانیم در ترتیب دادن ارسال محموله های نفت خام از جمله به روسیه همکاری کنیم. حجم این محموله ها بر مبنای نیاز بازار تعیین خواهد شد”.
این بیانیه در حالی صادر شد که پایگاه خبری کامرسانت روسیه اعلام کرده بود که ایران و روسیه اخیرا بر سر مبادله روزانه ۵۰ تا ۶۰ هزار بشکه نفت در برابر غذا مذاکره کرده اند.

اما روز پنج شنبه ۱۶ مرداد علی ماجدی، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت ایران، به خبرگزاری مهر گفت: “هیچ گونه توافقی با روسیه برای فروش نفت ایران توسط این کشور انجام نگرفته و جمهوری اسلامی ایران و روسیه صرفا تفاهم نامه ای اقتصادی و تجاری امضا کرده اند”.
معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت ایران در پاسخ به این پرسش که آیا تهاتر نفت در برابر کالا هم بخشی از این تفاهم نامه است؟ گفته است: “این تفاهم نامه اقتصادی و تجاری بوده که ممکن است تهاتر نفت و کالا هم بخشی از آن باشد”.

تکذیب فروش نفت ایران به روسیه در حالی صورت می گیرد که در اردیبهشت ماه سال جاری خبر مبنی بر فروش نفت ایران به روسیه به ارزش بیست میلیارد دلار اعلام شد.

پس از توافق موقت هسته ای ژنو بین ایران و پنج کشور مذاکره کننده، کشورهای بسیاری مذاکرات اقتصادی را در زمینه های مختلف با ایران آغاز کرده اند که از جمله آنها روسیه است.

از سال ۲۰۱۱ که فروش نفت ایران به خاطر تحریم ها با مشکلات عمده ای رو به رو شد، طرحی از سوی کارشناسان روس و ایرانی مبنی بر تهاتر نفت ایران آماده شد. بر اساس این طرح ایران می تواند در ازای فروش نفت خود به روسیه کالاهای روسی دریافت کند.

بر اساس گزارش خبرگزاری روسی ریانووستی :”در صورت توافق دو طرف، مسکو روزانه بالغ بر ۵۰۰ هزار بشکه از نفت ایران را به ‌ازای صادرات کالا و تجهیزات خریداری می‌ کند”.

اگرچه این خبر در ابتدا از سوی اکبر نعمت اللهی، مدیر کل روابط عمومی وزارت نفت ایران تکذیب شد، اما در نهایت پس از سفر بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران به مسکو در آبان ماه سال گذشته و دیدارش با الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه مورد تایید قرار گرفت.
همچنین این معامله بزرگ نفتی با واکنش آمریکا نیز مواجه شد.

وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا هم در واکنش به خبر این مذاکرات اظهار داشت: “در صورتی که مسکو و تهران موافقتنامه هایی در رابطه با تبادل نفت ایران با کالاهای روسی به امضا برسانند، این موضوع ممکن است به مانع غیر قابل رفعی در راه رسیدن به توافق نهایی برنامه هسته ای ایران تبدیل شود”.

از سوی دیگر این معامله نفتی که می تواند بالغ بر بیست میلیارد دلار شود در حالی مورد مذاکره است که حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ میلادی بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت ایران، تنها ۷۷۸ میلیون دلار بوده است.

همچنین در سفری که الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه در هفتم اردیبهشت ماه سال جاری به تهران داشت مذاکراتی با وزرای نیرو، نفت و رییس کل بانک مرکزی ایران در تهران انجام داد. نتیجه آن مذاکرات توافق اولیه ای با وزارت نیروی ایران اعلام شد به ارزش ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار.

در صورتی که قرار داد نفتی بیست میلیارد دلاری ایران و روسیه به امضای نهایی برسد، بنا بر اظهارات حمید چیت چیان وزیر نیروی ایران قرار است با پیوند دادن شبکه برق بین ایران، آذربایجان و روسیه امکان واردات ۵۰۰ مگاوات برق در فاز اول و ۷۰۰ مگاوات در فاز دوم نهایی شود.

در همان زمان که فروش نفت ایران به روسیه به ارزش بیست میلیارد دلار در جریان بود، اسدالله عسگر اولادی، رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه به شرق پارسی گفت : “این قرارداد نفتی به منزله دور زدن تحریم ها است. هر شش ماه یکبار روس ها روبل را به حساب ایران در مسکو واریز می کنند و ایران می تواند هر آنچه را که تمایل دارد در روسیه خریداری کند. هم اکنون هم به دنبال رفع موانعی مانند مسائل بانکی و حمل نقل هستیم”.

وی افزود: “این قرارداد هیچ ربطی به توافق ژنو ندارد و چشم انداز خوبی تا پنج سال آینده برای این قرارداد متصور هستیم. بدبینی هم که نسبت به قراردادهای روسی تا کنون بوده تا حدی صحیح است، اما در این قرارداد نفتی با ظرافت و دقت حرکت می کنیم و به زودی متن آن نهایی می شود. مثلا در نظر داریم از طریق این قرارداد نفت به اروپا هم صادر کنیم که البته جزئیات آن هنوز طرح نشده است”.

قرار داد فروش نفت ایران به روسیه تا به اندازه ای حساس برانگیز شد که جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، هم با اشاره به حرکت ایران و روسیه در جهت عقد قراردادی به منظور مبادله نفت در برابر کالا واکنش نشان داد و گفت: “اگر این دو کشور در این زمینه اقدام کنند، آمریکا تحریم هایی را اعمال خواهد کرد”.

وی گفت که دولت اوباما به ایران و روسیه در مورد قرارداد نفتی هشدار داده است و افزود که چنین قراردادی توافق موقت (هسته ای بین ایران و گروه ۱+۵) را نقض می کند و می تواند موجب تحریم های آمریکا شود.

در واکنش به سخنان جان کری، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه اعلام کرد افزایش مبادلات تجاری بین ایران و روسیه روند و فرآیندی طبیعی است که شامل هیچ چالش سیاسی و اقتصادی برای کسی نخواهد شد. سرگئی ریابکوف تصریح کرد مسکو مرعوب تهدیدات آمریکا در زمینه انعقاد قرارداد نفتی ایران و روسیه نخواهد شد.

ماجرای تهاتر نفت ایران هم اکنون وارد مرحله جدیدی در مذاکرات تهران و مسکو شده و به نظر می رسد که با توجه به لغو سریع بیانیه مسکو و همین طور تکذیب معاون بین الملل وزیر نفت ایران مبنی بر فروش نفت ایران به روسیه و مبادله نفت دربرابر کالا به ارزش ۲۰ میلیارد دلار همچنان در هاله ای از ابهام باقی خواهد ماند.