طلا

با نگاهی گذرا بر بسیاری از خبرگزاری ها و تحلیل های دست اندرکاران از آخرین تحولات بورس بە شکلی ناباورانە در می یابیم کە عمدە گزارش ها و پیش بینی ها بسیار خوشبیانە و پیرو اتفاقات و خبرهای حمایتی دولتی در چرخش است. کمتر با کلامی منطقی از اوضاع واقعی و زیرساختی این ویترین اقتصادی کشور برمی خوریم و تحلیل ها نیز بە مانند واکنشهای هیجانی سهامداران، وقایع مثبت آنی بورس را فارغ از مبانی پایەای بازار بر تصویری بلند مدت از بازار سرمایە منطبق مینماید.

بورس تهران در تاریخ ١۵ دی ماە ١٣٩٢ در شاخص ٨٩۵٠٠ واحد زیر پایش خالی شد و در اصطلاح بە ”لحظه مینسکی” خود رسید. لحظە مینسکی بە لحظه ای گفتە میشود کە در آن ساختار اقتصادی کە بر یک زیربنای سالم بالا نرفتە بە مانند پوشالی فرو میریزد. این اصطلاح بر گرفتە از نام هایمن مینسکی، اقتصاددان برجستە آمریکایی و نظریات او در مورد چگونگی بە وقوع پیوستن بحرانهای اقتصادی جهانی است.

با این حال دولت بلافاصلە با استفادە از مکانیزم های لحظەای و تمهیدات ناکارامدی مانند توقف نمادهای معاملاتی و نیز ایجاد سقف عرضە سعی در جلوگیری از سقوط شاخص بازار سرمایە کرد و اجازە نداد این شاخص کە در دوران رکود تورمی ٣ برابر تورم ۴٠ درصدی کشور رشد کردە بود بە مرزهای منطقی خود بازگردد.

نمودار شاخص بورس از ۲۸ اسفند تا ۱۷ اردیبهشت (برای دیدن نمودار در سایز بزرگتر روی آن کلیک کنید)

همین امر باعث ماندگاری این غدە سرطانی در بازار بورس شد کە مسئولان بجای جراحی آن سعی دارند باتجویز دارو و تلقین درمانی این غدە را کە مدام عود میکند کنترل نمایند. سقوط ۴٠٠٠ واحدی شاخص بازار سرمایە در طی چند روز (١٩ فروردین تا ٢۶ فروردین) در یک ماە گذشتە نیز گواهی بر این واقعیت است کە منجر بە دست بکار شدن کاربدستان و اتخاذ تصمیمات جدیدی از جملە تزریق ۵٠٠٠ میلیارد تومان نقدینگی و کاهش نرخ سود سپردەهای بانکی شد.

این تمهیدات دوبارە رونق کاذبی بە بازار بخشید و باعث هجوم سهامداران خرد و نوسانگیران بە بازار شد در حالی کە بازار همچنان خالی از حضور سهامداران حقوقی بود کە به دلیل تشخیص عدم ثبات در تصمیم‌گیری‌های مسئولان کمتر متاثر میشوند کە خود حاکی از بی ثباتی روند اخیر بازار است.

تزریق مستقیم پول بە بازار جز متورم کردن بازار یا حداقل تثبیت حباب موجود در بازار برای مدت کوتاهی ثمرە دیگری در پی نخواهد داشت. بهترین راهکار هزینە منابع نقدینگی بر روی زیر ساختها است نە برای دستکاری بازار. متعادل شدن بازار و همچنین رشد آن بە متغیرهای بنیادی شرکتها اعم از سود آوری و شرایط واقعی اقتصاد وابستە است.

همچنین عدم اطمینان بە سیاستگذاریهای بازار سرمایە و نیز در غیاب بازاری شفاف با کاهش نرخ سود سپردەهای بانکی نیز تضمین چندانی وجود ندارد کە سرمایەهای خروجی از بازار پول وارد بازار سرمایە شوند و با توجه بە قاعدە سیال بودن سرمایە، ممکن است پول سرمایداران راهی بازار های پر سود دیگری مانند طلا، ارز و مسکن شود.

معاملات سهام و حق تقدم: آمار مقایسە برگرفتە از شرکت بورس و اوراق بهادار تهران است (برای دیدن جدول در سایز بزرگتر روی آن کلیک کنید)

ناگفتە نماند کە دولت در کنار این گونە حمایتهای کاذب از بازار سرمایە، برنامەهای سازندە اقتصادی را نیز در دستور کار دارد و برای بە ثمر رساندن آنها در تلاش است. سرعت بخشیدن بە این فعالیتها میتواند بە صورت زیربنایی مشکلات بازار بورس را مرتفع سازد و متقابلا در پیشبرد اهداف خود از آن سود بگیرد. کە از این دست میتوان بە توسعە صنعت نفت و گاز، نظارت بر سیستم بانکی، مهار تورم، توسعە بخش خودرو و برنامەهای توسعە تجارت خارجی و همچنین پیشرفت مثبت مذاکرات برای رفع تحریم های بین المللی اشارە کرد. کە در صورت تحقق این برنامەها بر اساس زمانبندی برای بازار سرمایە مفید خواهد بود.

با نگاهی بە تحولات هفتە گذشتە می بینیم تصمیمات حمایتی اخیر و ورود صندوق توسعە بازار سرمایە برای کنترل بازار جز تعدیل فضای منفی حاکم بر بازار و نیز کاهش سرعت ریزش سهام نتیجە دیگری در پی نداشتە است و باعث نشدە کە بورس بە روال گذشتە خود باز گردد.

در هفتە گذشتە شاخص کل بازار پس از دو هفتە صعود مطلق با نیم درصد کاهش نسبت بە هفتە قبل از آن بە ٧٧٧۵٢ واحد رسید و حجم کل معاملات سهام و حق تقدم در هفتە گذشتە ٧٧٨٣ میلیون سهم بود کە با ارزشی بالغ بر ١٠۶ هزار میلیارد ریال در ٣٩٢٨٣۵ نوبت معاملە شد. در کل بورس هفتە آرامی را سپری کرد ولی این افت کم میتواند نشانی از نوسانات منفی شدیدتر در هفتە های آیندە باشد.

با این حال ممکن است کە با توجە بە اینکە گزارشهای مالی ١٢ ماهە در حال تکمیل است و نیز در آستانە شروع فصل مجامع قرار داریم تب و تاب جاری تا حدودی ادامە داشتە باشد و نوسانات مثبت و منفی بازار با هم در نزاع باشند و شاهد نوسانات منفی با شتاب کمتری باشیم.

طلا و ارز

در آخرین روز هفتە گذشتە هر قطعە سکە بهار آزادی طرح جدید ١ میلیون تومان معاملە شد و نرخ برابری هر دلار آمریکا بە ریال نیز ٣٢٩٠ تومان رقم خورد. هفتە گذشتە بعد از مدتها قیمت سکە تقریبا پیرو نرخ جهانی اونس طلا در حرکت بود و هفتە ای کاهشی را پشت سر گذاشت. دلیل این امر تثبیت نسبی قیمت دلار با ١٠ درصد افزایش نسبت بە ابتدای سال در محدودە ٣٣٠٠ تومان است

نمودار ارزش طلا از ۲۳ فروردین تا ۱۷ اردیبهشت (برای دیدن نمودار در سایز بزرگتر روی آن کلیک کنید)

با نگاهی بە دیدگاههای مختلف بە نظر میرسد بیشتر کارشناسان با نرخ ٣٣٠٠ تومانی ارز مشکل چندانی ندارند و و رشد ١٠ درصدی را بخشی از برنامە دولت برای مقابلە با رکود اقتصادی پس از مهار تورم و اجرای هدفمندی یارانەها میدانند. ولی نباید از یاد برد کە هنوز آثار تورمی دور دوم هدفمندی و نیز افزایش قیمت حاملهای انرژی بطور کامل در جامعە تبلور نیافتە است. چشم انداز مثبت مذاکرات جامع با ۵+١ در تیر ماه و نیز آثار ورود غیر مستقیم ارزهای آزاد شدە ایران بە بازار نیز نقش مهمی در تثبیت نرخ ارز در محدودە ٣٣٠٠ تومان را دراین روزها بر عهدە دارد، چە بسا در غیاب این فاکتور ها ارز مسیر صعودی خود را با شتاب طی میکرد.

در روز چهارشنبە ١٧ اردیبهشت شاهد افت شدید قیمت اونس جهانی طلا بە مقدار ١٧ دلار بودیم کە بازتاب اظهارات جانت یلن رییس فدرال رزروز آمریکا در کنگرە این کشور مبنی بر شتاب رشد ا قتصادی آمریکا در باقیماندە سال جاری بود. اقتصاد آمریکا کە زمستان سختی را در ٢٠١۴ بە دلیل وضعیت نامساعد آب و هوایی تجربە کرد بە سرعت در حال جبران خسارات واردە است بە حدی سیاست کاهش تسهیلات کمی با سرعت بیشتری قابل اجرا است.

ولی این کل ماجرا نبود، بحران سیاسی و نظامی اوکراین کە در چند ماه اخیر نقش مقاومتی مهمی را در بالا نگاه داشتن نرخ جهانی اونس طلا ایفا میکند. با اعلام آمادگی ولادمیر پوتین برای رایزنی پیرامون برون رفت از بحران کنونی با رییس سازمان همکاری و امنیت اروپا کمرنگ تر شد. همچنین پوتین بە نیروهای طرفدار روسیە در اوکراین توصیە کرد کە برگزاری همە پرسی را بە تعویق بیاندازند.

با توجه بە اینکە طلای داخل تغییرات اونس جهانی را در آخر هفتە منعکس ساخت و با نبود فاکتور های افزایشی و کا‌هشی نیرومند بە نظر میرسد بازار طلا و ارز در شروع هفتە آیندە نوسانات چندانی نداشتە باشد.