عکس از ایسنا
نزدیک به یک سال از دوره ریاست جمهورى حسن روحانى مى گذرد. طى این مدت از تریبون هاى مختلف شاهد موضع گیرى هاى تند مخالفان دولت در مقابل سخنان رییس جمهور ایران در زمینه هاى مختلف سیاسى، اجتماعى و فرهنگى بوده ایم. اما این مشاجرات لفظى و تا چه حد واقعى است؟ آیا رییس جمهور ایران همان قدر که در مقام سخن به مقابله به مثل با مخالفانش بر آمده قادر خواهد بود که در آینده به صورت عملى هم در مقابل مخالفان ایستادگى کند؟ اینها سوالاتى است که در سه سال پیش رو پاسخ آن را خواهیم گرفت.
این مقابله به مثل هاى کلامى چند هفته مانده به پایان اولین سال ریاست جمهورى روحانى شدت گرفته است تا جایى که تقریبا هر هفته شاهد یک موضع گیرى، یا از سوى روحانى و یا از طرف مخالفان وى هستیم.
در مورد آخر شاهد واکنش هاى تند احمد خاتمى امام جمعه موقت تهران، احمد علم الهدى امام جمعه مشهد، محمد تقى مصباح یزدى از اعضاى خبرگان رهبرى و سپس دادستان کل کشور در مقابل سخنان رییس جمهورى بودیم.
روحانى در همایش “بیمه سلامت همگانی”که سوم خرداد برگزار شد در خصوص حدود وظایف دولت، از دخالت مستمر در زندگى مردم انتقاد کرد. وى در این سخنرانى خاطر نشان کرد: «مردم را سر مسایل جزیی و بی‌خود و بی‌جهت و با بهانه‌های واهی اذیت نکنیم و بگذاریم مردم راحت بوده و در سلامت روحی باشند، اینقدر در زندگی مردم مداخله نکنید، ولو به‌خاطر دلسوزی؛ بگذاریم مردم خودشان راه بهشت را انتخاب کنند، نمی‌توان با زور و شلاق مردم را به بهشت برد.»
به فاصله چند روز و از تریبون هاى نماز جمعه این سخنان روحانى به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.
احمد خاتمی در نماز جمعه تهران گفت که رسالت حکومت دینی این است که «جاده بهشت را صاف کند، ماموریتش هم این است. حکومت وظیفه دارد جاده را هموار کند برای بهشتی شدن مردم.» این عضو مجلس خبرگان افزود: «صبر حزب‌الله مدت دارد، نمی‌خواهیم کسی را به‌زور به بهشت بفرستیم ولی شما با اظهارات خود جاده جهنم را برای کسی صاف نکنید..»
احمد علم الهدی هم در نماز جمعه مشهد در واکنش به سخن روحانى که گفته بود با زور شلاق نمى توان مردم را به بهشت برد، اظهار داشت: «شلاق که سهل است، با همه قدرت جلوی کسانی که مانع بهشت رفتن مردم شوند خواهیم ایستاد.» علم الهدی تاکید کرد: «بار دیگر تذکر می‌دهم ما در مقام تضعیف دولت نیستیم چرا که این کار درستی هم نیست و اینها کارگزاران نظام هستند که حکم تنفیذ ولی فقیه را دارند، اما این به آن معنا نیست که ما پرچم پاسداری را کنار بگذاریم، ما باید در عرصه پاسداری از انقلاب همچنان بایستیم.»
به فاصله یک روز پس از انتقادهاى تند ائمه جمعه، حسن روحانى در سخنانى عده اى را که به قول وى “مدام غصه دین و آخرت مردم را مى خورند بى اینکه بدانند دین و آخرت چیست “، متوهم و بیکار خطاب کرد.
چند روز پس از این سخنان، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، از اعضاى مجلس خبرگان در انتقاد از این اظهارات روحانی،گفت: «برخی افراد عمامه به سر که دارای مسئولیت هستند، در واکنش به اجتماع مردم در خصوص بدحجابی و نگرانی علما از وضع دین و فرهنگ و تجمع روحانیت در فیضیه، آن‌ها را کسانی معرفی می‌کنند که اسلام را نشناخته‌اند و آن‌ها را متهم به توهم می‌کنند. باید از وی پرسید مگر خود تو دین‌ات را از کجا یاد گرفته‌ای؛ از فیضیه یا انگلستان؟»
مصباح یزدی، از قول آیت الله خمینی، رهبر سابق جمهوری اسلامی درباره “نفوذ نامحرمان” هشدار داده و به صورت تلویحی سخنان حسن روحانی را زمینه ساز چنین نفوذی دانست. وی گفت: «جدایی دین از سیاست و بیان این مطلب که دین وظیفه روحانیت است، نه دولت، همان شعار جبهه ملی است که متأسفانه امروز از سوی برخی مسئولین عمامه به سر مطرح می‌شود.»
اما این اولین بار نبود که مصباح یزدى که از روحانیون تندرو محسوب مى شود، نسبت به سخنان روحانى عکس العمل نشان مى داد. مصباح یزدی بهمن ماه گذشته نیز در پاسخ به اظهارات رییس جمهور مبنی بر بی سواد خواندن منتقدان توافقنامه هسته اى ژنو، گفته بود: «علما، بزرگان و خانواده‌های شهدا شما را نصیحت می کنند که فریب آمریکا را نخورید، عزت ملت را نفروشید و خون شهیدان را به باد ندهید.»
مصباح یزدى افزود:«عزت مردم را می فروشید، خون‌های هزاران شهید را که در طول این سه دهه ریخته شده به باد می دهید تا این که چند روزی چند دلاری که از پول‌های خودتان است را به شما بازگردانند؛ زهی خیال باطل!»
مصباح یزدى هم چنین گفت: «یک روز جهاد نظامی، روز دیگر جهاد اقتصادی، هر روز یک شکل از فتنه‌ها و بلاها پیش می آید؛ آنهایی که دلشان قساوت ندارد تحت تأثیر این عوامل قرار می گیرند، توبه می کنند و به نصیحت انبیاء گوش می دهند. آنهایی که قسی‌القلب هستند می گویند شما را چه کار به این کارها؟ شما را چه به اقتصاد و سیاست؟ بی سوادها.»
در تازه ترین مورد از حملات همسو با اظهارات احمد خاتمى،احمد علم الهدى و محمد تقى مصباح یزدى،غلامحسین محسنی اژه اى پنج شنبه گذشته طى سخنانى در قم و بدون ذکر نام حسن روحانى مواضع وى را در قبال این سه روحانى فوق از جمله در مورد وظیفه دولت در بهشت و جهنم رفتن مردم، دین دولتى و دولت دینى و نوع نگاهش به اینترنت و ماهواره و فضای مجازى و نیز راهبرد برد-برد دولت در مذاکرات هسته اى مورد انتقاد قرارداد وى را به مسخره کردن عالمان دین متهم کرد.
این نوع مخالفت هاى کلامى با گفته هاى حسن روحانى تنها به سخنان وى در زمینه هاى سیاسى و اجتماعى محدود نمى شود. سخنان روحانى در زمینه فرهنگ و هنر نیز با مخالفت هاى شدیدى مواجه شده است.
حسن روحانى دى ماه سال گذشته در دیدار با جمعی از هنرمندان و اعضای تشکل های فرهنگی وهنری، گفت: «تقسیم هنرمندان به ارزشی و غیر ارزشی بی معناست زیرا هنر خود ارزش است.»
رحیم پورازغدی عضو شوراى عالى انقلاب فرهنگى که شخصا از سوى آیت الله خامنه اى رهبر جمهورى اسلامى به این سمت منصوب شده است، در پاسخ به این سخنان روحانى گفت: «می گویند هنر به ارزشی و ضدارزشی تقسیم نمی شود و هنرمند ارزشی و غیرارزشی هم نداریم، یکی کردن اینها کاسبی است.»
وی افزود: «من معنی این جمله را نمی فهمم که هنر ارزشی و ضدارزشی وجود ندارد! یعنی سینمایی که مروج شرک و خرافه است با سینمایی که مروج توحید و عبادت مساوی است؟ بعضی ها اصلا به این چیزها فکر نمی کنند، به دنبال چیزی هستند که برایش کف بزنند، اینها دغدغه حقیقت ندارند، دغدغه ریاست دارند.»
اما این تنها مخالفان دولت روحانى نیستند که در مقابل گفته هاى وى عکس العمل نشان مى دهند.
روحانى نیز بعضا در مقام پاسخگویى به برخى سخنان بر آمده است، از آن جمله مى توان به واکنش روحانى به سخنان آیت الله خامنه اى در مورد روز زن اشاره کرد.
آیت الله خامنه اى طی سخنانی به مناسبت “روز زن” و در خصوص نقش زنان در جامعه گفته بود: «نظریه ساخته شده در غرب مبنی بر برابری زن و مرد نظریه‌ای غلط است. اشتغال زنان مسئله ای درجه دو است و مسئولیت زن، اول در خانه است.»
در واکنش به این سخنان، رییس جمهوری ایران گفت: «طبق معیارهای اسلامی نه مرد جنس اول و نه زن جنس دوم» است. «حسن روحانی که در”همایش ملی زنان، نقش‌آفرینان عرصه اقتصاد و فرهنگ” سخن مى گفت افزود: «فرهنگ تبعیض علیه زنان پذیرفته نیست و زنان باید دارای فرصت‌های برابر و حقوق اجتماعی برابر باشند.»
برخى این بده بستانهاى غیر دوستانه کلامى را بیشتر سیاستى از سوى مقامات کشور تلقى مى کنند و آن را جدى نمى دانند. این عده معتقدند روحانى تنها در کلام با خواسته مردم همسو است و در عمل حداقل در زمینه سیاست داخلى تحول مثبتى که در پى آن خواست مردم محقق شود، صورت نگرفته است.
اما برخى دیگر صراحت کلام روحانى و پاسخگویى وى در قالب سخنانى که چندان به مذاق جریان هایى در حاکمیت نظام جمهورى اسلامى ایران خوش نمى آید، را نوعى جسارت از سوى وى تلقى مى کنند و آن را نقطه مقابل سیاستهاى محافظه کارانه سید محمد خاتمى در دوران ریاست جمهورى اش و پرهیز وى از ورود به این نوع جدال هاى کلامى مى دانند. این عده یک سال را براى ایجاد تحولات مثبت در زمینه هاى مختلف سیاسى، اجتماعى، فرهنگى و اقتصادى زمان کوتاهى مى دانند و چشم به سه سال باقى مانده از دوره ریاست جمهورى حسن روحانى دوخته اند.
در واقع به همان اندازه که حسن روحانى از این نوع جدال هاى کلامى پرهیز نمى کند و گاه خود اصرار دارد مواضع چالش برانگیزش رامطرح کند به همان اندازه مخالفان و منتقدان سرشناس وى نیز آماده ورود به این جدال های کلامى و استفاده از این فرصت ها برای حمله به حسن روحانى و دولت او هستند و جالب آنکه بسیارى از حمله کنندگان به روحانى همان حمله کنندگان سرشناس به محمد خاتمى و دولت او هستند.
