نشست احزاب سیاسی با وزیر کشور ایران – عکس از ایرنا
چند سالی بود که از احزاب خبری نبود. در دوره احمدی نژاد که احزاب به حاشیه کشیده شده بودند و خبری نه از حزب سیاسی بود و نه کار سیاسی. همه چیز در بن بستی قرار گرفته بود که راه برون رفت آن را حسن روحانی با شعار امید و تدبیر اعلام کرد.
وزارت کشور ایران شنبه ۱۴ دی ماه میزبان ۶۲ حزب از سراسر کشور بود. اگرچه پیش از این اعلام شده بود که حدود ۵۰ حزب به نشست “هم اندیشی احزاب با وزارت کشور” دعوت شده اند و حضور این تعداد نشان می‌دهد که احزاب استقبال خوبی از رویکرد دولت “تدبیر و امید” داشته اند، رویکردی که حتما احزاب را به آینده امیدوار می کند و حالا باید دید قدم بعدی دولت برای احیای تشکل های مردم نهاد و توجه به نهاد سیاست در میان مردم در کشور چه خواهد بود.
به هر حال میدان فاطمی در مرکز تهران که ساختمان وزارت کشور ایران در آن قرار دارد شاهد حضور احزاب سیاسی بود که در این سالها از رییس دولت قبلی تا می توانستند کنایه شنیده بودند و به حاشیه رانده شده بودند. آنها اکنون با دعوت وزیر کشور گرد هم آمدند تا شاید گوشه ای از بی مهری های سالهای گذشته جبران شود.
عکس از ایسنا
اما در این نشست چهره های سیاسی با گرایش های مختلف کنار هم نشستند و نظرات شان را گفتند. گویی چیدمان صندلی های مهمانان به گونه ای بود که برخی از اصلاح طلبان و برخی اصولگرایان کنار هم قرار گرفتند و رقبای جناحی و حزبی ساعاتی را با دوستی کنار هم سپری کردند. نبی حبیبی اصولگرا میان کواکبیان و حق شناس اصلاح طلب نشست و با هم خوش و بش کردند. گرایشهای احزاب متفاوت بود اما دغدغه های آنها گویی رنگ و بوی یکسانی داشت. دغدغه ها و شکایتها و انتقاد از برخورد دولت قبلی با احزاب شروع می شد و تا انتظار احزاب از وزارت کشور ادامه می یافت.
جای خالی دو حزب
اما با حضور این همه حزب جایی برای حزب مشارکت و سازمان انقلاب اسلامی نبود. این دو حزب بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ از سوی دادگاه منحل شدند. اگرچه در این نشست نامی هم از آنها برده شد. عبدالرضا رحمانی فضلی در حاشیه این نشست، با سوال های متعدد خبرنگاران درباره “حزب مشارکت ایران اسلامی” و “سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی” مواجه شد و در پاسخ گفت: “طبق قانون احزاب، قوه قضاییه در زمینه انحلال احزاب صاحب اختیار است. این احزاب حکم قضایی دارند و باید از طریق قوه قضاییه پیگیری شود و اگر وزارت کشور بتواند کمکی در راستای احقاق حق انجام دهد، اقدام می‌کند ولی در نهایت این امر بر عهده قوه قضاییه است”.
اما مسوولان احزاب مشارکت و مجاهدین انقلاب حرف دیگری می گویند. آنها معتقدند که در جلسه دادگاه رسیدگی به شکایات حزبشان شرکت نداشته اند و دادگاه در غیاب آنها حکم به انحلال این دو حزب داده است.
نوک پیکان انتقاد به سوی دولت پیشین
در نشست “هم اندیشی احزاب با وزارت کشور” اگرچه عمدتا انتقاد از رویکرد رئیس دولت نهم و دهم به احزاب و برخورد های سیاسی هشت سال گذشته با آنها بود اما موضوعی که در این نشست به کرات درخواست شد و مورد تاکید قرار گرفت، ضرورت بازگشایی “خانه احزاب” و از سوی دیگر “اصلاح قانون احزاب” بود که پیش از این نشست وزیر کشور ایران اعلام کرده بود که در این نشست صحبتی از اصلاح قانون احزاب خواهد شد.
یکی دیگر از نکاتی که دیروز احزاب به آن اشاره داشتند نبود تعریف برای جرم سیاسی بود؛ تعریفی که سالهاست در راه رو های مجلس ایران بالا و پایین می رود و تا کنون فکری به حال آن نشده است.
اگرچه ابوترابی، عضو هیات رییسه کمیسیون قضایی مجلس خبر از این داده بود که “لایحه جرم سیاسی روی میز کمیسیون است و اکنون توسط کارشناسان در حال بررسی است.” اما در این نشست محمدرضا باهنر، رییس جبهه پیروان خط امام و رهبری اظهار داشت که نبود تعریف درستی از جرم سیاسی موجب شده تا هزینه فعالیت سیاسی در کشور بالا باشد. او اظهار داشت “در برخی موارد بحث محاکمه و زندان به عنوان جرم سیاسی در نظر گرفته می شود و در ذیل آن هنوز کار حزبی در کشور یک ارزش به حساب نمی آید در حالی که در بسیاری از جوامع حزبی بودن یک ارزش حساب می‌شود”.
چالش تفکر امنیتی با احزاب
از سوی دیگر رسول منتجب نیا، قائم مقام دبیر کل حزب اعتماد ملی هم با انتقاد از تفکر امنیتی حاکم بر کشور پس از استقرار دولتها بعد از انتخابات گفت: “با توجه به مشکلاتی که برخی احزاب در دولت قبل با آن مواجه شدند، از وزارت کشور می خواهیم در مورد وضعیت این احزاب، یعنی احزابی که مورد بی مهری قرار گرفته اند، تعیین تکلیف کند. یکی از این احزاب، دومیلیون درخواست عضویت داشته و تمام اسناد و مدارک آن حزب به تاراج رفته و هیچ مقام و نهادی مسوولیت این کار را نپذیرفته است.”
غلامحسین کرباسچی، دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی در نشست احزاب با وزیر کشور ایران – عکس از ایسنا
وی همچنین گفت: “اگر در کشورمان شاهد هستیم که حزب نهادینه نشده است، اگر ملاحظه می کنیم که در ایام انتخابات روی شایستگان کمتر تکیه می شود و پس از انتخابات شایسته سالاری آنچنان مورد توجه قرار نمی گیرد و فضای امنیتی به جای فضای سیاسی در کشور حاکم می شود و اگر تحمل جامعه در رابطه با دیدگاه های متفاوت و مختلف پایین است، همه و همه اینها در اثر این است که برخی مسئولان نسبت به وظیفه خود در مورد تحزب و فرهنگ سازی تحزب در جامعه عمل نکرده اند”.
سخنان منتجب نیا با واکنش و همراهی کواکبیان، دبیرکل حزب مردمسالاری، همراه شد که اظهار داشت: “زمانی پرسیدم چرا مشارکت و مجاهدین را تعطیل کردید و اگر اینها جرایم سیاسی مرتکب شده اند باید در دادگاه علنی به جرم آنها پرداخت، به من گفته شد اینها جرایم امنیتی مرتکب شده اند و با این وجود ما نمی دانیم مرز بین این دو جرم چیست و شما به عنوان وزیر کشور متعهد هستید که این موضوعات را پیگیری کنید. ۶۰درصد مشکلات احزاب به دولت و حاکمیت بر می‌گردد و تا زمانی که چنین تفکراتی در کشور وجود دارد، وضعیت ما بهتر از این نخواهد شد”.
کواکبیان که در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد در این نشست از افراد نسبتا پر تحرکی بود که در طول جلسه گاهی گپ و گفتی را با حبیبی انجام می داد و مزاح و شوخی با طیف رقیب داشت. تا جایی که کواکبیان در آخر مراسم هم با صدای بلند گفت که پیشنهاد دهید این سالن رابه ما بدهند برای بحث خانه احزاب تا بحث در این باره جدی تر شود که وزیر گفت نگران جا نباشید ما برای شما آن را تامین می کنیم.
شاید همین سخنان کواکبیان باعث شد که فاطمه راکعی، دبیرکل جمعیت زنان نواندیش اعلام کند که “اگر اعضای یک حزب یا دبیرکل آن مرتکب جرمی شوند، باید جور آن را خودشان بکشند و این ربطی به منحل‌شدن احزاب ندارد. اگر چنین اتفاقی می افتد باید گفته شود که بر اساس چه قانونی آن حزب منحل شده است.”
ترس و لرز احزاب
نجفقلی حبیبی، دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها هم با انتقاد از وضعیت گذشته احزاب گفت: “وقتی حزبی می‌خواهد کنگره برگزار کند نباید با ترس و لرز مواجه شود”.
غلامحسین کرباسچی که زمانی شهرداری تهران را بر عهده داشت و در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با مهدی کروبی همراه بود و اکنون نیز دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی است در این نشست عنوان کرد: “حضور شخصیت های سیاسی و مورد توجه قرار دادن احزاب از سوی آنها یک ضرورت است و باید بگویم تنها شخصی که در مقام ریاست مجلس حزب تشکیل داد، جناب آقای کروبی بود و اصلا بحث عدم حضور شخصیت ها که در شکست یا پیروزی ها بحث مورد توجهی است، نیاز به بازنگری دارد”.
یکی دیگر از سخنانی که در این نشست مورد توجه قرار گرفت صحبتهای نجفقلی حبیبی، دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها، بود که پیشنهاد داد در فضای سیاسی کشور ۴ الی ۵ حزب قوی تاسیس شود، با حضور ۲ جناح بزرگ در کشور چنین کاری را می توان انجام داد. وی در خصوص فعالیت خانه احزاب نیز گفت: “متاسفانه در دوره قبل مدارک را وزارت کشور در اختیار گرفت و امکان انتخابات سلب شد. از این رو ما از وزارت کشور می خواهیم این مدارک را به ما تحویل دهد و کمک کند تا هرچه زودتر انتخابات خانه احزاب برگزار شود. ضمن اینکه خانه احزاب چپ و راست ندارد و خودشان می توانند انتخابات را برگزار کنند”.
همچنین عبدالحسین روح الامینی، دبیرکل حزب توسعه و عدالت، که فرزندش در ماجرای کهریزک درگذشت به کنایه ابراز امیدواری کرد که این جلسه تشریفاتی و ویترینی نباشد و تداوم یابد “چرا که ما پارلمان دانش آموزی داریم ولی پارلمان احزاب نداریم.” دبیرکل حزب توسعه و عدالت خطاب به دست‌اندرکاران وزارت کشور گفت: دیر یا زود این سمت از شما گرفته می‌شود به همین جهت باید از سلیقه‌های سیاسی پرهیز و به قانون عمل کنیم. دست و پای احزاب را باز کنید، احزاب دشمن کشور نیستند.
تاسیس مدرسه تحلیل مباحث سیاسی
هم اندیشی وزارت کشور ایران پر از پیشنهاد بود. اگرچه این نشست بدون حاشیه و جنجال همراه بود و همین نیز انتظار می رفت اما پیشنهادهای مختلفی و بعضا جالب از سوی احزاب ارائه می شد. محمد میر محمدی، دبیرکل حزب تمدن اسلامی، پیشنهاد قابل توجهی در این نشست داد. او از پیشنهاد خود در رابطه با تاسیس مدرسه ای برای آموزش و تحلیل مباحث سیاسی خبر داد و گفت: “دولت و مجلس باید عرصه ای را برای آموزش و تحلیل های سیاسی تاسیس کنند تا ما از این به بعد شاهد عملکرد سنجیده در مواقع مختلف باشیم”.
وی در ادامه سخنانش این انتقاد که احزاب سیاسی موقع انتخابات فعالیت‌های خود را شدت می‌دهند، را صحیح دانست و گفت : “این طبیعی است و ما براساس قانون فعالیت حزبی داریم. اما نظام حزبی که همه مردم در انتخابات مختلف به نمایندگان آن حزب رای دهند را نداریم و این یک ضعف است”. شاید سخنانی این فرد سیاسی کنایه ای به صحبتهای حسن روحانی باشد که در زمان معرفی وزیر کشور ایران گفته بود “متاسفانه ما در کشور حزب نداریم، جناح به معنی واقعی کلمه متاسفانه نداریم و بحث هایی که مطرح است بحث های قبیله ای است”.
پس از چند ساعت که وزیر کشور صحبتهای نمایندگان احزاب را شنید تا به امید این که کرکره احزاب تنها برای انتخابات بالا نرود به ایراد سخن پرداخت. رحمانی فضلی که خبر برگزاری این نشست را به رئیس جمهور ایران داده بود در این باره گفت: “وقتی خدمت آقای روحانی مطرح کردم که قرار است چنین جلسه ای برگزار کنیم، ایشان ضمن استقبال از این موضوع، گفتند که برنامه ای ترتیب دهیم که ایشان نیز با احزاب دیدار داشته باشند و ما در حال برنامه ریزی برای تشکیل چنین جلسه ای هستیم. البته از شما نیز می خواهیم که نظر بدهید این جلسه چگونه باشد”.
وی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر این نکته که نگاه تقریبا همه دوستان این است که خانه احزاب فعال شود گفت: “وزارت کشور مخالفتی با این موضوع ندارد. در ارتباط با مشکلات خانه احزاب، وزارت کشور تقصیری ندارد و یکسری اختلاف دیدگاه ها در داخل خود دوستان وجود داشته و خود دوستان باید پیگیری کنند تا مشکلات رفع شود”.
رحمانی فضلی همچنین به برخی از مسائل مطرح شده درباره کمک یارانه ای از سوی وزارت کشور به احزاب اشاره کرد و گفت: “زمانی که این اتفاق در حال صورت گرفتن بود، شخصا مخالف بودم و در حال حاضر نیز اگر قرار باشد این کمک مالی صورت بگیرد و نظر شما نیز در این راستاست، باید مشخص شود که این کمک های مالی چقدر باشد، چقدر تاثیر داشته باشد و اینکه حتما باید ضابطه مند باشد و به طورکلی ابعاد آن باید به طور دقیق مشخص شود”.
احزاب دور هم جمع شوند
نشست که به پایان رسید بازار عکس و مصاحبه ها نیز داغ بود چرا که خبرنگاران بعد از سالها نمایندگان احزاب سیاسی و تشکل ها را در کنار هم و دور یک میز یافته بودند و شاید از نسل قبلی خبرنگاران که در این نشستهای سیاسی شرکت می کردند امروز کسی نبود. اما وقتی که رحمانی فضلی سخنانش تمام شد و جلسه را راسما به پایان رساند به جمع خبرنگاران آمد و به سئوالات آنها پاسخ گفت.
رحمانی فضلی از اینکه احزاب پیرامون مسئولیت پذیری، قانون گرایی و پاسخگویی صحبت کردند خوشنود بود. وی در پاسخ به یکی از پرسشهای خبرنگاران که پرسید احزاب و تشکل های سیاسی معتقدند در عرصه سیاسی مشارکت داده نمی شوند، گفت: “دولت قصد حمایت از احزاب و تشکل های سیاسی را دارد، البته معتقدم باید خود احزاب دور هم جمع شوند و در خصوص مواردی همچون احیای خانه احزاب صحبت و تلاش کنند که این اتفاق بیفتد”.
رحمانی فضلی همچنین از استمرار نشست هم اندیشی وزارت کشور با احزاب و تشکل های سیاسی خبر داد و گفت : “البته معلوم نیست که فصلی یا ۶ ماه خواهد بود، امیدواریم جلسه بعدی در محضر ریاست جمهوری برگزار شود و در جلسات آتی نیز از سران قوا دعوت می‌کنیم تا با تعامل سران قوا همکاری ها تقویت شود.
یکی دیگر از نکاتی که وزیر کشور اعلام کرد این بود که در طی این مدتی که دولت تدبیر و امید بر سر کار آمده است ۱۹ تقاضا برای راه اندازی حزب جدید به وزارت کشور رسیده است.
ساعت نزدیک یک بعد از ظهر بود که نشست احزاب با وزیر کشور که از ۹ صبح شروع شده بود پایان یافت. اما ساعتی بعد از به صدا در آمدن زنگ پایان نشست، فعالان حزبی در گوشه و کنار وزارت کشور با اصحاب رسانه مشغول گفت و گو شدند؛ شماره های جدیدشان را رد و بدل کردند و قرار ملاقات گذاشتند تا نخستین گام دولت تدبیر و امید برای همنوایی جریان های سیاسی برداشته شود.
صحبتهای وزیر کشور تمام نشد
وزیر کشور ایران روز پر کاری داشت چرا که در برنامه تلویزیونی نگاه یک که ساعت ۲۳:۱۵ از شبکه اول سیما پخش می شود هم شرکت کرد و درمورد اولین نشست هم اندیشی وزارت کشور با احزاب و تشکل های سیاسی که در وزارت متبوعش برگزار شد، گزارشی به مخاطبان و مردم داد.
رحمانی فضلی در این برنامه تلویزیونی صحبتهایی را تکرار کرد که صبح آنها را با احزاب در میان گذاشته بود اما او در میانه صحبت، خبری نیز به مخاطبان این برنامه داد که بی ارتباط به احزاب و سیاست نبود. وی اعلام کرد که ما ۱۷ هزار NGO ثبت شده در کشور داریم که ۳۰۰ هزار عضو دارند اما قانونی در مورد آنان نداریم و نیازمند قانونی محکمی دارند که از آنان حمایت شود. همچنین درمورد ایده استانی شدن انتخابات گفت: “به مرور وقتی ضعف های قانونی شناخته می شود به تناسب شرایط باید تغییر کند و اگر قانون انتخابات بازنگری شود به دنبال این هستیم که انتخاباتی کاملا قانونی، آزاد و سالم برگزار شود”.
