شورای شهر تهران

درحالی که یک دهه از خالی ماندن صندلی شهردار پایتخت در هیئت دولت می گذرد، زمزمه هایی برای بازگشت شهردار به جلسه های دولت “حسن روحانی” به گوش می رسد.

صندلی شهردار در هیأت دولت نخستین بار در زمان مدیریت غلامحسین کرباسچی در هیات دولت قرار گرفت. در زمان شهرداری مرتضی الویری (شهردار بعد از کرباسچی) که کمی بعد از دور نخست انتخابات شورای شهر در سال ۱۳۸۷ با رأی شورا به این سمت رسید، شهردار تازه کار و اعضای شورا از رئیس جمهور(خاتمی) خواستند تا برای جلوگیری از تضعیف شهردار و رسیدگی بهتر به امور پایتخت، شهردار در جلسات حضور پیدا کند که در ادامه، کشمکش میان شهردار تهران و شورا عامل اصلی تداوم حضور الویری و سپس ملک مدنی در هیات دولت بود.

اما در آذرماه سال ۱۳۸۱ و در زمانی که شورای شهر تهران به سمت انحلال گام بر می داشت، خاتمی حضور شهردار تهران در جلسات دولت را غیرضروری خواند و در زمانی که تهران به علت انحلال شورای شهر، سرپرست شهرداری داشت نیز وی فقط چند بار در جلسات هیئت وزیران شرکت کرد. این موضوع زمانی که محمود احمدی نژاد با گروه آبادگران شورای شهر به ریاست شهرداری پایتخت رسید، به طور کامل منتفی شد.

اگرچه این موضوع در سال ۱۳۸۲ سر و صدای اصولگرایان را به همراه داشت اما زمانی که احمدی نژاد به پاستور رفت، او نیز مشی دولت قبلی را ادامه داد و از حضور محمدباقر قالیباف در جلسات هیئت دولت جلوگیری کرد. احمدی نژاد حتی در سفرهای استانی به استان تهران از قالیباف برای حضور در جلسه استانی دعوت نمی کرد که نشان دهنده تشدید اختلاف های این دو بود.

حال که فقط ۲۰ روز به شروع دوره چهارم فعالیت شوراهای شهر باقی مانده است، بسیاری از اعضای شورای شهر تهران معتقدند حضور شهردار در جلسات هیئت دولت می تواند توسعه پایتخت را شتاب بخشد و سطح تعامل میان دولت و شهرداری را افزایش دهد.

رحمت الله حافظی از اصولگرایانی که به شورا راه یافته است، یکی از موافقان این طرح برشمرده می شود. او درباره نیاز حضور شهردار در جلسات هیئت دولت به خبرگزاری مهر می گوید: “با توجه به اهمیتی که مسائل شهر تهران دارد حضور شهردار در جلسات هیئت دولت می تواند به رفع مشکلات شهر تهران بیانجامد.”

اما حسن بیادی، نایب رئیس شورای شهر دوره سوم که از حضور در شورای چهارم بازمانده است مخالف حضور شهردار در جلسات هیئت دولت است. او نیز به خبرگزاری مهر می گوید: “حضور شهردار تهران بدون حق رأی در جلسات هیئت وزیران موثر نخواهد بود و هیئت دولت تماشاچی نمی خواهد. زمانی که شهرداران سابق در جلسات هیئت دولت شرکت می کردند شورا به قوت و تاثیر گذاری فعلی نبود و وزیر کشور نیز چندان بر مدیریت نوین اداره شهر آشنایی نداشت.”

مرتضی طلایی عضو دیگر شورای شهر دور سوم که به شورای چهارم نیز راه یافته است، معتقد است که “شوراها مظلوم واقع شده اند و از طرف دولت مورد بی توجهی قرار گرفته اند. یکی از ضرورتها این است که شورای عالی استانها بتواند جایگاه واقعی شوراها و مدیریت شهری را در طراز اصلی خود قرار دهد. شهردار تهران برحسب عرف ادوار گذشته می توانسته در هیئت دولت شرکت کند، باید در شورای چهارم و دولت یازدهم به این موضوع دست پیدا کنیم”.

علاوه بر این موافقان و مخالفان، شاید زمانی که شهردار منتخب شورای چهارم مشخص شود، طرح حضور شهردار پایتخت در هیئت دولت مفهوم تازه تری گیرد به طوری که هم اکنون اصلاح طلبان به طور جدی در پی گزینه شهرداری محسن هاشمی فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی هستند.

به نظر می رسد این گزینه با توجه به نزدیکی خانواده هاشمی رفسنجانی به حسن روحانی رئیس جمهوری کشور یکی از ایده آل ترین گزینه ها برای همکاری مشترک دولت و شهرداری برای برطرف کردن مشکلات کلان پایتخت است. به اعتقاد اصلاح طلبان بخت محسن هاشمی برای شهردار شدن بالا است اگرچه آنها هنوز به اجماع نهایی درباره وی دست نیافته اند اما می گویند هاشمی در میان اصولگرایان شورا هم رأی دارد.

از سوی دیگر بعضی اصولگرایان در پی تداوم بخشیدن به فعالیت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران هستند. اگر در نهایت اصولگرایان در مورد قالیباف به اجماع برسند و او شهردار تهران باقی بماند، روحانی رقیب خود را در انتخابات ریاست جمهوری در شهرداری تهران می بیند و شاید اختلافات بین شهرداری و دولت بار دیگر در این دولت تازه کار تکرار شود.

با توجه به اینکه هنوز دولت جدید به طور کامل مستقر نشده است، هنوز اظهار نظر رسمی درباره دیدگاه این دولت در قبال حضور شهردار در جلسات کابینه بیان نشده است. حال هم شورای شهر دور چهارم و هم دولت یازدهم باید منتظر بمانند تا شهردار پایتخت مشخص شود تا بتوانند در بودن یا نبودن او در هیئت دولت تصمیم بگیرند.

از سوی دیگر در حاشیه این نظرات برخی هم معتقدند که رئیس شورای عالی استان ها که هم اکنون ریاست آن در اختیار مهدی چمران است و یا استاندار تهران برای حضور در جلسات هیئت دولت شایسته تر از شهردار تهران هستند.