یک مرد سوری پرچم انقلاب سوریه را در دست دارد – عکس از خبرگزاری اسوشیتد پرس

چیزی که بیش از همه توجه ما را جلب کرد این بود که عادل الجبیر وزیر خارجه جدید عربستان سعودی در موضع گیری نسبت به سوریه کاملاً واضح بود، و این امر در اولین فعالیت وی پس از به دست گرفتن پست وزارت در سفر به قاهره منعکس کننده شده بود. وی گفت که با همتای مصری خود بر این امر اتفاق نظر داشتند که جایی برای بشار اسد رئیس جمهور سوریه وجود نداد و باید برای دست یابی به راه حلی سیاسی او اخراج شود، و راه حل سیاسی باید بر اساس حفاظت از مؤسسات نظامی و غیر نظامی در سوریه باشد. این باعث شد که وزیر ارتباطات سوریه زبان دشنام های زشت و ناپسند خود را این بار به سوی الجبیر تغییر جهت دهد!

اگر عربستان سعودی و مصر واقعاً بر بیرون کردن اسد از سوریه توافق کردند، به نظر من این نوعی تحول کیفی و مهم است، زیرا حکومت مصر چندان مایل به سخن گفتن درباره ایجاد تغییر در سوریه نبود و این نشان می داد که مصر بر ضد انقلاب سوریه بود. به همین دلیل حکومت دمشق در گذشته چندین بار جرأت کرد و با بیان موضع مصر از سوریه، تأکید داشت که دولت مصر بر ضد تغییر است و نظام اسد را تأیید می کند و موضع آن بر خلاف موضع خلیج است.

موضوع سوریه جای اختلاف کم رنگی بین ریاض و قاهره بود تا اینکه از زبان الجبیر شنیدیم که درباره سوریه ای بدون اسد توافق وجود دارد، و بالاتر از این ، دو طرف بر ضرورت متقاعد کردن روسیه بر تغییر موضع خود توافق دارند، زیرا روسیه یکی از بازیگران مهم در منطقه است و یکی از دلایل اساسی باقی ماندن رژیم اسد تا کنون است.

اما چرا تغییر؟ سه تحول خطرناک در چند هفته اندک گذشته رخ داد که همه را مجبور می کند مواضع خود را تغییر دهند. «داعش» برای اولین بار دو عملیات بزرگ تروریستی را در داخل عربستان سعودی انجام داد. شاخه «داعش» در لیبی شهر نفت خیز سرت را در دست گرفت و پیش از آن نیز این سازمان تروریستی بر مرکز استان انبار در عراق چیره شد.

مشاوره مصر و عربستان سعودی، با اظهارات مشابه غربی، که تأیید کننده راه حل سیاسی میانه است، ممکن است به این معنی باشد که در حال حاضر همه برای امتیاز گرفتن متقابل آماده شده اند، و یک راه حل منطقی وجود دارد که برای بسیاری از احزاب قابل قبول باشد. در حال حاضر روند سیاسی به سمت تبلور نظامی ترکیبی برای سوریه پیش می رود. حکومتی ترکیبی از نظام کنونی و معارضان اما بدون اسد، با حفاظت از ساختار دولت، و تسریع در توافق بین گروههای مختلف برای رویارویی با سازمان «داعش» که در حال حاضر بخش اعظم سوریه را در دست دارد. در حالی که برای نظام و مخالفان میانه رو، روی هم تنها نیمی از سوریه باقی مانده است. خطر سازمان داعش با توانایی هایی که این سازمان به دست آورد، و گسترش و پیش روی آن در عراق،روز به روز بیشتر می شود، و نزدیک ترین آزمون برای این امتحان، نشست معارضان سوری در قاهره با نظارت مصر در روزهای آینده است که دویست شخصیت در آن شرکت خواهند داشت. هر چند این نشست هنوز هم بسیار بحث بر انگیز است و ترس از این است که این نشست هم فصل دیگری از نشست های معارضان سوری باشد که آخرین آن ها چند هفته قبل در پایتخت روسیه تشکیل شده بود و با شکست بزرگی مواجه شد، زیرا نوعی نمایش برای صیقل دادن به نظام و مخالفان وابسته به او بود.

اگر مصریان بتوانند معارضان داخل را به تأیید راه حل میانه، یعنی نظامی ترکیبی بدون اسد، متقاعد کنند، گام بزرگ و پیروزی سیاسی بزرگی برای مصر خواهد بود. اما از اولین لیست از دعوت شدگان این طور به نظر می رسد که اکثر دعوت شدگان چهره هایی از نمایندگان نظام باشند، که در این صورت تمام تلاش خود را برای شکست نشست به کار خواهند برد. این معارضان وابسته به رژیم های سوریه و ایران به حساب می آیند، و هیچ کس از ابتدا باور نمی کرد که این ها اصلاً مخالف باشند بلکه واسطه های حکومت هستند.

با این حال مصر قدرت این را دارد که کنفرانسی مطابق با دیدگاههای جدید بین المللی برگزار کند، و شاید بتواند روسیه را به پذیرش راه حل تشکیل نظامی ترکیبی متقاعد کند.