جانت یلن رییس جدید بانک مرکزی آمریکا

در زمانی که اقتصاد دچار دگردیسی شده و دیگر حوزه ای به شمار نمی رود که ارزش های عاطفی و فکری انسانها در آن سنجیده شود و در دوره ای که سیاست نیز رنگ اقتصادی می گیرد و در معادلات سیاسی، تابع و متغیر را باژگون می سازد، نباید از جلوس بانویی فریده بر اریکه بزرگترین نهاد مالی جهان حیرت کرد.

آنان که اصولا اقتصاد را علم نمی شناسند چه رسد که به آن «مشروعیت» بخشند، بهتر که در خواب سیاسی خویش غوطه ور باشند و از زنگ ناقوس عقلانی ترین رشته انسانی (اقتصاد) بیدار نشوند و نبینند که اگر سکان سیاسی آمریکا و حل بحران ها در دست اوباما است ولی کلید تدبیر و تعادل در دست او نیست بلکه مستقل از نفوذ کاخ سفید در دست یک خاتون بازنشسته قرار گرفته است.

خانم جانت یلین (به کنایه مشهور به Aphrodite اسطوره عشق یا فریده) در ۲۲ بهمن ۱۳۹۲ به عنوان رییس جدید بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) در برابر کمیته تخصصی کنگره ایالات متحده سخنانی بر زبان جاری ساخت که شاخص های ارزش طلا، نفت و سهام شرکت ها در بورس های سه گانه سرمایه جهانی (توکیو، نیویورک، فرانکفورت) به سوی آسمان اوج گرفتند. حضور این بانو از حزب دموکرات (که پس از بازنشستگی دوباره به کار دعوت شده است) در اولین نشست پرسش و پاسخ با کنگره و تحلیل درستی که به زعم خویش از سیاست انبساط پولی و نقش آن در کاهش نرخ بیکاری در آمریکا به کمیته تخصصی ارائه داد دو اثر مثبت بر بازار سرمایه به جا گذاشت:

اثر مثبت اول آن بود که با پاسخ سنجیده جانت یلین به پرسش های چالشی اعضای کنگره آمریکا، طلا معتبر شد و ارزش آن نخست تا ۱۲۹۵ دلار در هر اونس در بورس “Comex” نیویورک افزایش یافت. بی گمان در ایران نیز بهای طلا (به شرط نسبت نرخ روز ریال به دلار) افزایش چشمگیر خواهد داشت و به هر سکه بالای ۹۰۰ هزار تومان می رسد. گرچه پیش تر اشاره داشتم
http://www.sharqparsi.com/2014/01/article10174
چنانچه این فلز زرین به لحاظ تکنیکال از نقطه پشتیبانی ۱۲۴۲ دلار در هر اونس به پایین سقوط نکند و به راه خویش تا سقف مقاومت در نقطه ۱۲۷۵ دلار بالا رود، آنگاه با شکستن این نقطه مقاومت به آسانی توان صعود بیشتر را دارد حتی تا رسیدن به ۱۳۰۰ دلار در اونس چندان دور از انتظار نخواهد بود.

اثر مثبت بعدی آن بود که در چند روز گذشته شاخص بورس پانصد شرکتی S&P در نیویورک از نقطه اوج ۱۸۵۰ سقوط آزاد داشت تا نقطه خطرناک ۱۷۴۰ و چنانچه آن کف پشتیبانی را نیز می شکست امکان ریزش سهام شرکت ها تا اندازه ۱۶۶۰ امکان پذیر بود.

به بیان دیگر بر اساس تئوری بازی جمع صفر (Zero Sum Game) صدها میلیارد دلار از ارزش سهام شرکت ها کاسته شده و به صندوق سوداگران بی صدا واریز می شد. اما نخستین نمایش قدرت جانت یلین در برابر کنگره آمریکا باعث شد که قطب نمای S&P به گونه ای معجزه آسا همچنان به سوی شمال نگهداشته شده و بورس با افزایش شدید شاخص روبرو شود. از نقطه نظر تحلیلی یکی از مهم ترین شاخص های جهان سرمایه که به مثابه دما سنجی برای میزان تب بازار شناخته می شود همان شاخص S&P در بورس وال استریت است.

در سراسر جهان هزاران میلیارد دلار سرمایه شب و روز بدون لحظه ای آرامش همواره به دور این شاخص می چرخند و بی سبب نیست که استعاره “کعبه” آمال برای وال استریت به کار می رود. پس از پنج سال صعود بی وقفه شاخص S&P و افزایش عمومی ارزش سهام، باز هم سوداگران بازار سرمایه پنداری نمی خواهند یا نمی توانند در سال جاری حتی صدای ناقوس سقوط احتمالی بورس را بشنوند.

در تاریخ یکصد ساله نهاد فدرال رزرو آمریکا، جانت یلین ۶۸ ساله نخستین زنی است که بر کرسی ریاست این امپراطوری عظیم تکیه زده و از آغاز ماه فوریه رسما هدایت چرخ اقتصاد آمریکا را به دست گرفته است. با وجودی که این بانوی آمریکایی اولین بار برای پاسخگویی در برابر کمیته تخصصی کنگره حاضر می شد و هر گونه “لقوه” سهوی او در این نشست می توانست موجی از سونامی سرمایه و بیکاری بیشتر را در دو سوی اقیانوس اطلس به راه اندازد، اما دیده شد که متانت و تبحر او در حوزه تخصصی توانست لااقل در کوتاه مدت، سوداگران را به ذوق سود به سوی بازار طلا و سهام و نفت سرازیر کند.

کلید تدبیر اقتصاد آمریکا اینک در دست جانت یلین می چرخد. این بانوی کاردان در نظر دارد مانند سَلف خویش، بن برنانکی، همان سیاست پیشین انبساط پولی را فعلا ادامه دهد. در پیوند با سیاست اقتصادی برون مرزی خانم یلین باید به انتظار نشست و دید که آیا او می تواند صدر اعظم آهنین آلمان آنگلا مرکل را متقاعد سازد (به منظور ایجاد شغل بیشتر و خروج از رکود اقتصادی) که سیاست انقباضی را به روش انبساطی دگرگون کند. آلمان به مثابه موتور محرکه اقتصاد اروپا، از شیوه انقباض پولی استفاده می کند.

در حوزه اقتصاد سیاسی از نخستین بحران نظام سرمایه داری در سال ۱۹۲۹ که با سقوط بورس نیویورک آغاز گشت، همین دو روش انقباض پولی (کوچک کردن دولت رفاه، کاهش هزینه خدمات اجتماعی ، افزایش صادرات) و یا انبساط پولی (حفظ دولت فربه و چاپ پول الکترونیکی از طریق اعتباری، به بهای باز پرداخت وام ها توسط نسل بعدی) کشورهای پیشرفته مدل دیگری برای خروج از رکود نمی شناسد، مگر آنکه به این دو روش ذیل متوسل شوند و به دوران قاجاری باز گردند:

راه اول آن است که در یک انقلاب با ماهیت سوسیالیستی بتوانند مالکیت خصوصی را کلا از بین ببرند. و راه دوم این است که همانند نیمی از جهان به نظام بی نظم اقتصادی و یا حتی نظام الیگارشیک روی آورند.

لازم به اشاره است که این دو سیاست انقباضی و انبساطی تابعی از یک سری پارامترها از شمار نرخ بیکاری، میزان تورم، میزان رشد ناخالص ملی، شاخص مصرف عمومی و غیره هستند.

آلمان در اروپا از بهترین شرایط رفاهی برخوردار است و به پشتوانه ذخایر تریلیون دلاری که در سالهای گذشته اندوخته، چند سالی است که به همراه بانک مرکزی اروپا و صندوق بین المللی پول، برای اروپای جنوبی ناقوس ها را به صدا در آورده است. این ترویکای سه گانه، فشار بسیار زیادی بر روی یونان، ایرلند، پرتقال، اسپانیا و حتی ایتالیا آورده است که سیاست “ریاضتی” را ادامه داده و رژیم دولتی بگیرند تا نزار شوند.

این کشورها هم چنین باید روند خصوصی سازی و حراج منابع و ثروت ملی را شتاب بخشند. این سیاست ریاضت اقتصادی انگلا مرکل تا آنجا پیش رفته است که بیم آن می رود احتمالا مانند سوئد و نروژ او نیز در آینده از ارتش یونان بخواهد که یا تعداد افسران را تعدیل کند و یا آنکه آنها به جای ترفیع درجه، تنزیل درجه بگیرند. صدر اعظم آلمان باید از این پس، پنجه در پنجه جانت یلین اندازد تا سرانجام یونان را آلمانی سازد؛ اما شاید که این پیر دموکرات آمریکایی در آینده به کمک یونان بیاید و این بار آلمان را یونانی کند.

نباید چنین پنداشت که در این شرایط حساس، جلوس جانت یلین دموکرات بر اریکه “فدرال رزرو” چندان تاثیری بر اوضاع داخلی آمریکا و به تبع آن شرائط عمومی اروپا و خاورمیانه نخواهد داشت. در زمانی که بازار سرمایه جهانی پس از پنج سال افزایش شاخص، بسیار متورم شده و در انتظار یک “تعدیل” چند درصدی بی تاب گشته است، ظهور این بانوی آمریکایی فعلا روند این تعدیل را آغاز نگشته خاتمه داد. از سوی دیگر حضور او نشانه ای برای مدیران شرکت های بزرگ چند ملیتی است که غم رابطه صمیمی و عاطفی با پرسنل نگران را نداشته باشند، بلکه هم چنان بالا بردن ارزش سهام شرکت را در اولویت قرار دهند؛ چرا که زنگ ها برای سوداگران فعلا بی صدایند. از آغاز فوریه و به طور همزمان دو زن قدرتمند در دو سوی اطلس، دو کلید تدبیر سیاسی و اقتصادی را به دست گرفته اند تا شاید بتوانند فردا جهان ناآرام را بی صدا آرام کنند.