یاسین الحاج صالح -عکس از لومند
یاسین الحاج صالح، نویسنده سوری منتقد حکومت بشار اسد، که از زمان آغاز اعتراضات سوریه در مارس ۲۰۱۱ تا کنون، به طور مخفیانه در این کشور زندگی می‌کند، به تازگی برنده جایزه بنیاد پرنس کلاوس هلند شده است.
این حال وی برای دریافت این جایزه در روز دوازدهم دسامبر، یعنی حدود دو ماه دیگر، ابراز تردید کرده، زیرا برای خروج از سوریه دچار مشکل است.
این نویسنده سوری در حالی به عنوان یکی از یازده برنده امسال این جایزه بین‌المللی، انتخاب شده که کشورش، همچنان روزهای خونین و خشونت‌باری را می‌گذراند. بر اساس سایت بنیاد پرنس کلاوس، جایزه امسال به خاطر بزرگداشت مردم مبارز سوریه به یاسین الحاج صالح اهدا شده است.
جایزه پرنس کلاوس چیست؟
بر اساس آن چه سایت خود بنیاد هلندی پرنس کلاوس نوشته، جایزه این بنیاد به اشخاص یا سازمان‌هایی اهدا می‌شود که کارهای فرهنگی‌شان تأثیر مثبتی بر توسعه جوامع‌شان داشته است. علاوه بر اعتبار و شهرتی که این جایزه به همراه دارد، صدهزار یورو نیز به برنده‌اش اهدا خواهد شد.
بنیاد پرنس کلاوس، که یک بنیاد خصوصی است، شانزده سال پیش یعنی در سال ۱۹۹۶ به مناسبت هفتادمین زادروز شاهزاده کلاوس در هلند تأسیس شد و هدف خود را توسعه آگاهی در زمینه فرهنگ و حمایت از آن تعریف کرد.
رویکرد خاص این بنیاد نیز، تشویق اشتیاق ملت‌ها به بازشناسی و ارزیابی مجدد تاریخ خود است و برای انتخاب برندگان خود هم از همکاری یک شورای مشورتی بین‌المللی بهره می‌برد.
در میان برندگان مختلف جایزه پرنس کلاوس، نام چند ایرانی به چشم می‌خورد: رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان ایران در سال ۱۹۸۸، سیدابراهیم نبوی، نویسنده در سال ۲۰۰۵، رضا عابدینی، طراح در سال ۲۰۰۶ و مهرداد اسکویی، مستند‌ساز ایرانی در سال ۲۰۱۰٫ در میان چهره‌های عرب نیز، محمود درویش، شاعر معروف فلسطینی، در سال ۲۰۰۴ برنده این جایزه شده است.
یاسین الحاج صالح کیست؟
یاسین الحاج صالح، در میان روزنامه‌نگاران، نویسندگان و هنرمندان مخالف حکومت بشار اسد، چهره شناخته‌شده‌ای است.
این نویسنده که سال ۱۹۶۱ در شهر تاریخی الرقه که بر کرانه رود فرات قرار دارد به دنیا آمده، بیشتر به خاطر انتشار مقالات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی درباره سوریه و دیگر کشورهای جهان عرب در نشریات معتبری همچون السفیر، الآداب و الحیات، مشهور است.
او سال ۱۹۸۰ در حالی که نوزده سال بیشتر نداشت و در شهر حلب دانشجوی پزشکی بود بازداشت شد و شانزده سال یعنی تا سال ۱۹۹۶ به دلیل مخالفت با حکومت سوریه در زندان‌های این کشور بوده است. الحاج صالح سومین و آخرین کتابش را با نام «برای رهایی‌مان، ای جوانان!» از سوی انتشارات دارالساقی امسال منتشر کرده است. وی توسط دولت سوریه از سال ۲۰۰۵ ممنوع‌الخروج شده است.
یاسین الحاج صالح، وقتی خبر برنده شدن را شنید، در یک گفت‌وگوی تلفنی با خبرگزاری فرانسه گفت: «این جایزه بزرگی است، باور کردنی نیست اما دولت سوریه این جایزه را به عنوان یک ناسزا به خود تلقی می‌کند.» به گفته این نویسنده، دولت «قاتل» سوریه در اهدای این جایزه، نوعی دشمنی نسبت به خود می‌بیند.
همچنین یاسین الحاج صالح گفت که اگر خشونت‌ها در کشورش ادامه پیدا کند او نمی‌تواند در مراسم اهدای جایزه‌اش حضور داشته باشد. طی مدت اعتراضات خونین سوریه، یاسین الحاج صالح بیانیه‌های متعددی را علیه کشتار در سوریه که از سوی نیروهای دولتی صورت می‌گیرد، امضا کرده است.
دولت سوریه این نویسنده را که عضو حزب کمونیست است، به همراه دیگر چهره‌های مخالف، شدیدا زیر نظر دارد.
با این حال او در مطالبی که این روزها می‌نویسد، احتمال بقای این نظام «خونریز و قاتل» را غیرممکن می‌داند.
این نویسنده در مقاله‌ای که در ژوئیه امسال منتشر کرد، نظام بشار اسد را متهم کرد که علاوه بر «سازه‌های امنیتی»، «سازه‌های ایدئولوژیک» را در کشور سوریه بر پا کرده و بر اساس آن، سیاست خارجی را تعریف کرده و مخالفان خود را نیز «خائن» می‌خواند.
همچنین یاسین الحاج صالح، ارتش سوریه را در قیاس با ارتش مصر، «تحقیرشده» و «نفوذپذیر» توصیف کرده است.
به اعتقاد این نویسنده سوری، حکومت بشار اسد در تلاش است تا همیشه مردم سوریه از یکدیگر در هراس باشند تا این که ترس مشترکی نسبت به حکومت داشته باشند؛ به این معنا که اکنون حکومت سوریه، تنها راه بقای خود را در «هراس همگانی» یافته است.
