مقامات ایران و عراق بعد از گذشت نزدیک به سه دهه از اتمام جنگ، برای تعیین مرزی بین این دو کشور مذاکرات و گفت و گوهایی داشته اند که هم اکنون با بهبود روابط این ایران و عراق برای اجرای معاهدات ۱۹۷۵ مبنی بر تعیین مرز بین این دو کشور مذاکرات خود را پیش می برند.
شش مارس ۱۹۷۵ ایران و عراق با میانجی‌گری الجزایر بیانیه‌ای صادر کردند که از آن با عنوان بیانیه الجزایر یاد می شود. براساس بیانیه الجزایر، دو دولت ایران و عراق، ۲۳ خرداد ۱۳۵۴ (۱۳ ژوئن ۱۹۷۵) برای حل و فصل اختلافات در زمینه‌های مختلف به ویژه موضوعات مرزی در بغداد تشکیل جلسه دادند که حاصل این مذاکرات انعقاد معاهده ای بود که به آن معاهده بغداد یا عهدنامه مربوط به مرز دولتی و حسن همجواری بین ایران وعراق گفته می شود. به ضمیمه این عهدنامه سه پروتکل در زمینه‌های امنیت در مرز، تعیین مرز رودخانه‌ای در شط العرب و پروتکل راجع به علامت گذاری مجدد مرز زمینی بین دو کشور در تاریخ ۱۳ ژوئن ۱۹۷۵ در بغداد امضا شد.
معاهدات ۱۹۷۵ که امضای مقامات وقت این دو کشور رسید حدود مرزی بین آن ها را مشخص کرده است، اما جنگ میان این دو کشور در دهه ۸۰ میلادی تعیین خطوط مرزی بین این دو کشور را متوقف کرد و این عملیات را به تعویق انداخت.
علیرضا جهانگیری که ریاست هیئت های ایرانی در کمیسیونهای مشترک مرزی پیش بینی شده در معاهدات ۱۹۷۵ و مسوولیت مذاکرات مرزی با طرف عراقی را برعهده دارد در این باره به خبرگزاری ایسنا گفت: «تعیین مرز بین دو کشور در گذشته صورت پذیرفته و ما طبق عهدنامه ۱۹۷۵ که همچنان لازم الاجراست ملزم هستیم که خط مرز و مقررات تصریح شده در معاهدات ۱۹۷۵ را رعایت کنیم و دولت عراق نیز به صورت اصولی با کل متن موافقت دارد و به دنبال فعال شدن مکانیسم‌های اروندرود و راه‌اندازی مجدد CBC است.»
ایران در بین همسایگان خود، طولانی ترین مرز را با عراق دارد که مسافتی حدود یک هزار و ۴۵۸ کیلومتر است و بخشی از این مسافت را رودخانه اروند تشکیل می دهد.
به گفته جهانگیری توافق اخیر ایران و عراق برای اجرای معاهدات ۱۹۷۵ بوده و قرار نیست موافقتنامه جدید مرزی با عراق منعقد شود.
جهانگیری مدیر کل امور حقوقی وزارت امور خارجه ایران با اشاره به روند اجرای این معاهدات در سال های اخیر گفت: «بعد از دوران رژیم بعثی عراق در اسفند ۸۶ (خورشیدی) معاونین وزرای خارجه ایران و عراق سندی امضا کردند که بر اساس آن بر اراده رهبران دو کشور برای حل و فصل تمام مسائل مرزی و حسن همجواری بین ایران و عراق توافق کردند تا مکانیسم های فنی و اجرایی پیش بینی شده در این معاهدات فعال شود.»
در ادامه مذاکرات بین دو کشور، معاونان وزارت امور خارجه دو کشور ایران و عراق در شهریور ۱۳۸۷، جزییات بیشتری را بررسی کردند و پس از آن تحت نظر مدیر کل حقوقی وزارت امور خارجه ایران و مقامات ذیربط عراق، فعالیت ها دنبال شد.
جهانگیری گفت: «در حال حاضر به جز دفتر مشترک هماهنگی ایران و عراق در امور اروندرود ( C.B.C) کلیه کمیسیو نهای مشترک پیش بینی شده در معاهدات ۱۹۷۵ فعالیت مجدد خود را از سرگرفته اند و در سفر اخیر وزیر خارجه عراق به تهران در مورد شروع مجدد فعالیت C.B.C نیز بین دو طرف توافق شد.»
وی در تشریح دور جدید فعالیت کمیسیونهای مشترک مرزی ایران و عراق افزود: «نشست‌های کمیسیونهای مرزی طی چند دوره در بغداد، خرمشهر، تهران و کرمانشاه برگزار شد. به دلیل اینکه در دوران جنگ علائم مرزی در مرز زمینی مشترک تخریب شده بود، لذا کمیسیون مختلط مرز زمینی براساس پروتکل راجع به علامت گذاری مجدد مرز زمینی بین ایران و عراق مورخ ۱۳ ژوئن ۱۹۷۵ و مدارک و نقشه های ضمیمه به آن مبادرت به بازسازی (Reconstruction)علائم مرزی کرد. در حال حاضر علائم مرزی به طور کامل بازسازی شده است. کارجانمایی میله ثلاثه ایران و عراق و ترکیه نیز در نقطه مشترک، انجام شده و فقط ساخت آن باقی مانده است.»
به گفته این مقام ایرانی «در حال حاضر مرحله اول کار که بحث علائم است با عراقی‌ها پایان یافته است و مرحله دوم کار که ترسیم خط مرز بر روی نقشه های مشترک است و در آینده‌ای نزدیک آغاز خواهد شد. با ترسیم خط مرز بین علائم پروسه مرز زمینی کامل خواهد شد.»
جهانگیری درباره فرایند بررسی وضعیت موجود خط تالوگ و بستر رودخانه اروندرود گفت:«از آنجا که بعد از جنگ تحمیلی تا کنون این بررسی مشترک انجام نپذیرفته بود لذا در اجرای پروتکل مرز رودخانه ای توافق شد که این بررسی بصورت مشترک انجام پذیرد. این کار به صورت مشترک با قایق‌های هیدروگرافی هر دو طرف انجام شده است و به تازگی اطلاعات برداشت شده را با یکدیگر مبادله کرده و نقشه‌های مشترک جدید اروند رود تهیه شده و قرار است در چند هفته آینده تالوگ سال ۱۹۷۵ و تالوگ فعلی روی نقشه های تهیه شده ترسیم شود. براساس اطلاعاتی که از هیدورگرافی به دست آمده است در بعضی از نقاط جابجایی تالوگ رخ داده است.»
به گفته جهانگیری ایران و عراق در ارتباط با رودخانه‌های مرزی، چهار دور مذاکره در چارچوب کمیسیون دانمی فنی انجام شده است که تکلیف رودخانه‌ها و سهم هر دو کشور و نحوه بهره‌برداری از رودخانه‌ها مورد بحث و مذاکره قرار گرفته است و این مذاکرات ادامه خواهد داشت.
جهانگیری مذاکرات مرزی ایران و عراق را صرفا در اجرای معاهدات ۱۹۷۵ دانست و تاکید کرد: «این مذاکرات ناظر بر تحدید حدود و یا تعیین مرز بین ایران و عراق نیست. تعیین مرز در گذشته صورت پذیرفته و ما طبق عهدنامه ۱۹۷۵ که همچنان لازم الاجراست ملزم هستیم که خط مرز و مقررات تصریح شده در معاهدات ۱۹۷۵ را رعایت کنیم و بدیهی است که ایفای تعهدات ناشی از معاهدات ۱۹۷۵ از سوی دو دولت ایران و عراق موجبات تقویت مناسبات دوستانه بین دو کشور و تحکیم صلح و امنیت در منطقه را فراهم خواهد آورد.»
