روشنفکران فرانسوی از آموزش زبان عربی استقبال کردند

پاریس: انیسه مجدی

پس از اینکه جان میشل بلانکی وزیر آموزش فرانسه اعلام کرد قصد دارد که آموزش زبان عربی را در مدارس عملی کند تا دانش آموزان آن را از مرحله ابتدایی تا دبیرستان بیاموزند، محافل فرهنگی و سیاسی فرانسه به دو دسته تقسیم شدند.
به گزارش الشرق الأوسط، راستگرایان افراطی با این قضیه مخالفت کردند اما شخصیت های علمی و ادبی از زبان عربی با عنوان زبان مهم و زنده یاد کردند که یادگیری آن را حق دانش آموزان فرانسوی دانستند.
وزیر فرانسه این تصمیم را بعد از پیشنهاد موسسه مطالعاتی تحقیقاتی «مونتالی» اتخاذ کرد که حکیم القروی آن را آماده کرده بود.
در این پژوهش آمده است تعداد دانش آموزانی که عربی را در مراحل راهنمایی و دبیرستان می‌آموزند در طول ۲۰ سال گذشته نصف شده است.
به گفته این پژوهش عدم آموزش زبان عربی باعث می‌شود که خانواده‌ها فرزندان خود را به مساجد و برخی موسسه‌های اسلامی بفرستند که مدیریت بعضی از آنها را افراطی‌ها بر عهده دارند.
در این میان وزیر آموزش فرانسه گفت که باید به زبان عربی همچون زبان چینی و روسی اهمیت داد چرا که زبان ادبیاتی بزرگ بوده و از مهم‌ترین زبان‌های دنیاست.
سخنان بلانکر واکنش لوک وری فیلسوف و وزیر سابق فرانسه را برانگیخت. او نسبت به این موضوع هشدار داده و گفت که با این کار اسلام‌گراها را وارد مراکز آموزش ملی خود خواهیم کرد.

از سوی دیگر نیکلا دپون انیان رئیس حزب «به پا خیز فرانسه» نیز گفت نقشه‌ای برای تعریب فرانسه تحت عنوان مبارزه با افراط‌گرایی دینی وجود دارد.
اما آنچه روشن است آموزش عربی به عنوان یک زبان، به اموری همچون کشورهای عربی، اسلام، جهادی‌ها و تروریسم و… ربط داده شده است.
در واقع مخالفان این موضوع، انتشار زبان عربی را مساوی با انتشار افراط‌گرایی در میان جوانان مهاجر می‌دانند که باعث می شود با جامعه انس نگرفته و اصل سکولار را رد کنند.
پیر لوییس ریموند پژوهشگر دانشگاهی در پایگاه اینترنتی «مدیاپارت» نوشت: «توصیف زبان عربی به عنوان زبان گروه‌های قومی و ربط آن به ایدئولوژی‌های سیاسی عقیدتی نشان از جهلی است که در خصوص این زبان وجود دارد، زبانی که زبان تمدن و فرهنگی کهن است که به هزاران سال پیش باز می‌گردد و جامعه انسانی از آن بهره‌ها برده است. براستی آیا نیمی از فرهنگ و هنری که سازندگان عرب در طول قرون متمادی به ما تقدیم کردند تولید گروه‌های قومیتی بوده است؟»
لوییس جان پژوهشگر زبان شناسی نیز می‌گوید: «اگر همان‌طور است که بقیه می‌گویند پس چرا در دوره کمونیسم و در میانه سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۹۱ به آموزش زبان روسی اعتراض نکردیم؟ زبان عربی جنگلی پر رمز و راز است که شهروندان ما در آن گم می‌شوند. همان‌هایی که اکنون نمی‌توانند درک کنند یاد گرفتن (زبان دیگری) با یاد گرفتن (زبان دینی دیگری) با هم فرق دارند؟»
نادیه روزنامه نگار پایگاه «سلات» نیز می‌گوید: «می‌دانید چرا زبان عربی را با آنکه زبان مادری من است خوب بلد نیستم؟ چرا که در تمام طول دوران کودکی‌ام همه به زبان آبا و اجدادی من با چشم تحقیر، ترس و ترحمی مسخره گونه نگاه می‌کردند. هر بار که آهنگی شرقی پخش می‌شد چشم ها به سوی من روانه می‌شد و با اصرار می‌خواستند که برقصم درحالی‌که حتی ذره‌ای بلد نیستم کمر خود را بلرزانم.. بارها هنگامی که در خیابان با مادرم به زبان عربی صحبت می‌کردم همه نگاهی توبیخ آمیز به من داشتند گویی که وقتی به عربی سخن می‌گوییم یعنی نمی‌خواهیم با جامعه فرانسه عجین شویم.. در کودکی شاهد بودم معلمان به دانش آموزان چینی به خاطر دانستن دو زبان، نگاه تحسین آمیزی داشتند ولی این نگاه شامل حال هم‌کلاسی‌های عربم نمی‌شد با اینکه ما نیز به دو زبان مسلط بودیم».
آموزش زبان عربی در مدارس پایه بحثی جدید اما در عین حال قدیمی است. نجات فالو بلقاسم که در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ وزیر آموزش فرانسه بود هنگامی که این موضوع را مطرح کرد علیرغم تاکید وی بر اینکه آموزش این زبان الزامی باشد نه اجباری با هجوم شدیدی مواجه شد به طوری‌که وی را متهم کردند که دست نشانده اصولگرایان است.
در واقع آموزش زبان عربی از قرن‌ها پیش در فرانسه دایر است. لوییس جان کالفی پژوهشگر زبان شناسی می‌گوید: «آموزش زبان عربی به قرن ۱۸ در زمان فرانسوی اول باز می‌گردد. آن‌موقع در آموزشگاه زبان‌های شرقی، این زبان به سیاستمدارن و افسران دریایی آموزش داده می‌شد».
اعدادی که روزنامه «لوموند» با استناد بر گزارش‌های وزارت آموزش فرانسه منتشر کرد نشان می‌کند تعداد دانش آموزانی که زبان عربی می‌آموزند در طول یک دهه گذشته دو برابر شده است ولی با این حال نسبت این رشد به نسبت تقاضای آن کم است. این تعداد از ۶ هزار و ۵۱۲ نفر در سال ۲۰۰۷ به ۱۴ هزار نفر در سال ۲۰۱۷ رسید. بر اساس این گزارش کمبود اساتید زبان عربی که صلاحیت تدریس داشته باشند یکی از معضلات آموزش زبان است.
۴۸ هزار و ۱۲۹ نفر به عدد مذکور نیز اضافه می‌شوند که مربوط به زبان آموزانی است که زبان عربی را در چارچوب برنامه‌های «الکو» و «ایلی» یاد می‌گیرند بدین ترتیب که هیئت‌هایی از کشورهای مغرب جهان عرب به فرانسه فرستاده می‌شوند تا زبان اصلی مهاجران را به آنان بیاموزند.
در این میان تفاوت روش تدریس، ناسازگاری آن با محیط اروپا و همچنین کمبود بودجه باعث بسته شدن بسیاری از این مراکز شده است.
از سوی دیگر، مشکل مدارس خصوصی که زبان و مسائل دینی را می‌آموزند این است که دارای مجوز نیستند و این باعث نارضایتی دولت فرانسه شده است.
گزارش وزارت آموزش فرانسه حاکی از این است که ۷۵۰۰ مدرسه کاتولیکی و ۳۰۰ مدرسه یهودی به صورت قانونی در این کشور فعالیت می‌کنند این در حالی است که فقط ۳ مدرسه اسلامی مجوز فعالیت دارند و مابقی غیرقانونی‌اند.