پیامدهای ناخواسته جنگ تجاری ترامپ
دونالد ترامپ علاقه شدیدی به جنگ تجاری خود دارد. وی تحریم‌هایی را علیه ایران از سرگرفته و شرکت های اروپایی و حتی آمریکایی مطیعانه رابطه خود را با آن کشور قطع کرده‌اند. او همچنین با رقابت شدیدی که با چین درپیش گرفته است، موجب سقوط بازار سهام چین شده است. ترامپ با فشار علیه ترکیه، بحران کامل ارزی به بار آورده است. اقتصاد آمریکا از این طریق به فعالیت خود ادامه می دهد.
ترامپ به این امر پی برده است که ایالات متحده آمریکا، با ورود به جنگ اقتصادی دارای مزیت های خارق العاده‌ای خواهد بود. این کشور دارای بزرگترین اقتصاد جهان است به‌طوری‌که که همه ملت ها خواستار رسیدن به آن نقطه هستند. اقتصاد آمریکا همچنین کسری تجاری بزرگی را داراست و این بدین معنا که دارای واردات بیشتر است و درنتیجه فرصت های بیشتری برای تحمیل تعرفه ها یا تحریم واردات دارد. آمریکا ظرفیت بزرگی برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی دارد و تمام شرکت های بزرگ جهان، از بازار آمریکا بهره می‌برند و بنابراین نمی توانند از کاخ سفید روی برگردانند.
مهم‌تر از این تمام این مزیت‌های ساختاری، ترامپ مزیت چرخه ای نیز ایجاد کرده است. ترامپ همچون پرزیدنت ریگان در اوایل سال ۱۹۸۰، دیگر کشورها را با سیاست های بودجه نامعتبر، در حالت دفاعی قرار داده است. کاهش مالیات و کاهش کسری بودجه در مدت زمان کوتاهی متضمن رشد آمریکا شده و آن را از عواقب ناشی از تنش های تجاری جهانی دور نگه داشته است. همزمان، این نیروی محرک باعث می شود که ذخایر فدرال، نرخ بهره را افزایش دهند که این کار موجب بالارفتن ارزش دلار می شود. درنتیجه خارجی ها به صورت دو چندانی هم گرفتار بدهی دلار با بهره بیشتر می‌شوند و هم از طرف دیگر گرفتار عدم هماهنگی بین درآمد ارز داخلی و پرداخت سنگین دلار. باتوجه به این بازی یک طرفه، مقابله تجاری بین آمریکا و دیگر کشورها، پیامدهای نامتقارنی خواهد داشت.
درواقع، ترکیه مثال بسیار واضحی از این آسیب پذیری است. اردوغان رئیس جمهور ترکیه، مانند ترامپ حمایت خود را از رای دهندگان محافظه کار گرفته است. وی همچون ترامپ فرمول پوپولیستی کلاسیک را برای تقویت اقتصاد کشور به کار گرفته است. نتیجه این است که اکنون میزان بدهی‌های خارجی ترکیه بیش از پنجاه درصد تولید داخلی است و بدهی ارز خارجی این کشور هم به طرز سرسام آوری افزایش یافته است و سرمایه گذاری خارجی هم وجود ندارد.
اقتصاد ترکیه حتی پیش از تحریم‌های ترامپ هم رو به افول بود.
پس از اعمال فشار ترامپ اما ارزش لیر ترکیه تا بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است و در طی سال نیز تا ۴۰ درصد کاهش نشان داده است. تجارب تاریخی نشان می‌دهد که جای نگرانی وجود دارد: ارز تایلند در سال ۱۹۹۷ سقوط کرد و منجر به بحران گسترده تری در آسیای شرقی ، روسیه و برزیل شد. بحران در روسیه موجب وحشت بازار آمریکا و منجر به فروپاشی صندوق سرمایه گذاری و کاهش بهره ها تا سه برابر شد.
امروزه، بازارهای نوظهور به شیوه بهتری مدیریت می شوند. اکثر این بازارها بجای شمارنده های دلار غیرواقعی که تحت فشار قرار می گیرند، دارای نرخ ارز قابل تغییر هستند. بیشتر آنها خود را با جمع آوری ارز خارجی تقویت می کنند و برخی، سیاست های بودجه معتبر را اجرا می کنند. اما آسیب پذیری عمده، در استقراض دلار است.
نگرانی عمده درمورد جنگ های تجاری ترامپ، نه ایجاد بحران مالی بلکه شکست آنها در اثر شرایط سیاسی است. اعمال فشار اقتصادی بر دیگر کشورها از طرف آمریکا، آسان و تغییر رفتار آنها کار دشواری است.
ایران از فشار تحریم‌های آمریکا رنج می برد اما نشانه‌ها دال بر این است که حسن روحانی با نزدیک شدن به نیروهای تندرو از جمله سپاه پاسداران پاسخگو خواهد بود. بازار سهام چین امسال تا ۱۵ درصد سقوط کرد اما فشار تجاری ممکن است همت کشور را برای پیشرفت در تکنولوژی‌های راهبردی بیشتر کند. تحریم‌های ترامپ علیه ترکیه چه تاثیری خواهد گذاشت؟ هنوز برای یافتن پاسخ زود است اما باید توجه کرد که اردوغان با روسیه روابط خوبی دارد.
ممکن است آمریکایی ها خیلی نگران سرنوشت ارز ترکیه نباشند اما باید قطعا باید مراقب پایدار ماندن ناتو باشند.
.همزمان با بلومبرگ
