محمد جواد ظریف در مجلس ایران برای پاسخگوی به سوالات نمایندگان-تسنیم
هولوکاست یا کشتار یهودیان در جریان جنگ جهانى دوم توسط آلمان نازى و انکار یا پذیرش آن به چالشى ناخواسته در سیاست داخلى و خارجى دولت حسن روحانى تبدیل شده است.
انکار هولوکاست براى اولین بار در ایران در دوران ریاست جمهورى محمود احمدى نژاد مطرح شد که با عکس العمل تند جامعه جهانى از جمله “بان کى مون” دبیر کل سازمان ملل،همراه بود.
اگرچه به قول محمد جوادظریف وزیر خارجه ایران، آن مرد که هولوکاست را انکار مى کرد (محمود احمدى نژاد) رفته است، اما هنوز عده اى هستند که از این مسئله به عنوان اهرم فشار بر دولت روحانى استفاده مى کنند.
تعدادى از نمایندگان مجلس شوراى اسلامى سه شنبه ١۶ اردیبهشت از ظریف خواستند که با حضور در مجلس پاسخگوى برخى از موضع گیرى هاى خود از جمله در مورد هولوکاست باشد.
ظریف مهر ماه سال گذشته و در یک گفت و گوى تلویزیونى با شبکه “ان.بى. سى” آمریکا هولوکاست را جنایت و نسل کشى خواند و آن را محکوم کرد. ظریف در پاسخ به سوالى مبنى بر اینکه سخنان وى با مواضع رهبر ایران که هولوکاست را ” افسانه ” خوانده مغایرت دارد گفت که ترجمه سخنان آیت الله خامنه اى به خوبى انجام نشده است. این سخنان ظریف با واکنش تند عده اى همراه شد که وى را به اظهار نظرى خلاف واقع متهم مى کردند.
ظریف همچنین ضمن تبریک سال نو عبری (روش هشانا) در صفحه توییتر خود، در واکنش به پیام دختر نانسی پلوسی رییس پیشین مجلس نمایندگان آمریکا که گفته بود «اگر شما به انکار هولوکاست از سوی ایران پایان می دادید سال نو شیرین تر بود» جواب داد: «ایران هیچ‌گاه هولوکاست را انکار نکرد، مردی که تصور می‌شد هولوکاست را انکار کرده، اکنون رفته است». این گفته ها نشان دهنده این بود که دولت جدید برخلاف دولت احمدى نژاد منکر هولوکاست نیست.
محمود احمدی‌نژاد در ۴ آبان ۱۳۸۴ در کنفرانسی با نام کنفرانس حمایت از فلسطینی‌ها که در تهران بر‌گزار شد، علاوه بر زیر سوال بردن موجودیت اسراییل، منکر هولوکاست شد.
محمد على رامین از نزدیکان محمود احمدی نژاد و دبیر کل بنیاد جهانى هولوکاست نیز از جمله افرادى بود که دوران ریاست جمهورى احمدى نژاد به طور علنى هولوکاست را انکار مى کرد. رامین در یک گفت و گوى ویژه خبرى در سال ١٣٨٨ هولوکاست را تنها ادعایى مطرح شده از سوى یهودیان دانست. وى در این برنامه گفت: «زمانى یک یهودى حاکم یمن شده بود و گروه هایى از آدم ها را مى سوزاند. یعنى این رویه (آدم سوزى و نسل کشى) خود آنها بوده است. بازماندگان آنها بعد از جنگ دوم جهانى ادعایى را علیه دولت شکست خورده آلمان مطرح کردند. آنها ادعا کردند عده زیادى که در نهایت آن عده را به ۶ میلیون نفر رساندند، در کوره هاى آدم سوزى کشته شده اند…»
اگرچه رامین که به عنوان مبدع بحث‌های مربوط به انکار هولوکاست شهرت دارد، روز شنبه ۱۳ اردیبهشت در کنفرانسی از موضع قبلى خود عقب نشینى کرد و گفت: «من دبیرکل جهانی بررسی هولوکاست هستم و نه نفی آن.»
اما مطرح شدن دوباره مسئله هولوکاست چه دلیلى دارد؟ گروه هاى تندرویى که اصل هولوکاست را منکر مى شوند با چه نیتى این مسئله را مطرح مى کنند؟ چه راه بینابینى براى ظریف وجود دارد که هم پاسخ جنجال هاى بوجود آمده در داخل ایران را داده باشد و هم سخنانش تاثیر بدى بر روند بهبود روابط ایران با جامعه جهانى نداشته باشد؟
اینها سوالاتى است که با دو استاد دانشگاه مطرح کردیم. دکتر صادق زیباکلام استاد دانشگاه تهران و دکتر مئیر جاودانفر استاد دانشگاه هرتزلیا در اسراییل.
هر دو تحلیلگر معتقدند مطرح شدن این مسئله توسط گروه هاى تندرو داخل ایران، در جهت ضربه زدن به دولت حسن روحانى است.
مئیر جاودانفر با مقایسه این دوره با دوره ریاست جمهورى محمد خاتمى مى گوید: «سال ١٩٩٩ سیزده یهودى شیرازى را به دلایل کاملا سیاسى و با اتهام جاسوسى دستگیر کردند تا به موضع و پیشرفت آقاى خاتمى ضربه بزنند. در آن زمان از طریق آقاى خاتمى گشایشى در روابط ایران با جامعه جهانى ایجاد شده بود. در حال حاضر هم این گروه هاى تندرو در ایران از موفقیت آقاى روحانى و تلاش وى براى بهبود چهره ایران و ایجاد رابطه با کشورهاى غربى ناراحت هستند و از مسئله هولوکاست براى منزوى کردن آقاى روحانى و ضربه زدن به روند مذاکرات ایران با غرب، استفاده مى کنند و تا حدى هم به آن عقیده دارند. به نظر مى رسد که عده اى در ایران قصد دارند از خط ضد اسراییلى بودن عبور کرده و به مرحله ضد یهودى مانند انکار هولوکاست برسند.»
صادق زیبا کلام هم معتقد است «براى این گروه ها چندان مهم نیست که کاربرد این مسئله (انکار هولوکاست) چقدر به منافع جمهورى اسلامى ایران ضربه مى زند و چطور به تصویر ایران در غرب خدشه وارد مى کند.» به گفته زیباکلام «براى آنها این کافى است که مى بینند این مسئله چقدر ایجاد تنش و حساسیت مى کند و واکنش غربى ها را بر مى انگیزد.»
زیبا کلام ضمن اشاره به اینکه “انکار هولوکاست” بخشى از مبارزه ایدئولوژیک جمهورى اسلامى ایران با غرب و اسراییل است مى افزاید: «گروه هاى تندرو در ایران متوجه شده اند که نسبت به این موضوع در غرب حساسیت وجود دارد، از این رو سعى مى کنند از این مسئله به عنوان حربه اى در جهت اشاعه رادیکالیسم آمریکا ستیزى استفاده کنند.»
مئیر جاودانفر نیز استدلال گروه هاى افراطى در ایران براى طرح این مسئله را اینگونه شرح مى دهد: «این گروه ها طرح این مسئله را که با عکس العمل اسراییل همراه است، راهى براى تضعیف اسراییل و به زیر سوال بردن مشروعیت آن در جامعه بین المللى قلمداد مى کنند، در حالی که این استدلال اشتباه است و نتیجه معکوس دارد.»
جاودانفر مى افزاید: «درست است که انکار هولوکاست اتهام و اهانتى به قوم یهود است، اما مطرح شدن آن از سوى تندروها در ایران به اسراییل کمک مى کند. یکى از دلایلى که در جهان غرب نوعى بدبینى در مقابل برنامه هسته اى ایران وجود دارد، این است که نمى خواهند کشورى که این گونه صحبت مى کند، بمب اتم داشته باشد و متعاقب آن تحریم هاى سختى علیه ایران اجرا مى کنند.»
به عقیده زیباکلام براى دکتر ظریف قابل پیش بینى بود که رسانه هاى اروپایى از وى در خصوص هولوکاست پرسش کنند. از این رو خود را براى پاسخگویى آماده کرده بود. زیبا کلام مى افزاید: «با توجه به موضع گیرى هایى که به خصوص آقاى احمدى نژاد در خصوص هولوکاست کرده بودند، آقاى ظریف بیش بینى مى کردند زمانى که وزیر خارجه شوند، توسط رسانه هاى اروپایى و آمریکایى مورد سوال قرار خواهند گرفت. از این رو وقتى این سوال مطرح شد دکتر ظریف پاسخ دادند کسى که هولوکاست را انکار مى کرد، دیگر نیست. منظور آقاى ظریف این بود که ما و دولت آقاى روحانى هولوکاست را انکار نمى کنیم.»
به عقیده زیباکلام «از آن تاریخ به بعد جناح راست افراطى خیلى سعى کرده که این موضوع را به چالش بکشد و آقاى ظریف را تحت فشار قرار دهد که موضع آشکارى در قبال این مسئله داشته باشد، چون تصور مى کنند که اگر آقاى ظریف هولوکاست را انکار کند که خواسته آنها عملى شده و اگر هم به خاطر تنش زدایى با غرب و آمریکا این مسئله را انکار نکند، دستاویزى مى شود براى حمله به او به اتهام اینکه در مقابل غرب و اسراییل کوتاه آمده است.»
به گفته زیبا کلام «هولوکاست منهاى اینکه ابزارى در دست تندروها براى حفظ وجهه انقلابى آنها است در عین حال از آن براى فشار علیه آقاى ظریف استفاده مى کنند تا او نیز مانند آقاى احمدى نژاد رسما هولوکاست را انکار کند که آقاى ظریف این کار را به هیچ وجه نخواهد کرد.»
اما در این شرایط که ظریف از یک سو از داخل تحت فشار قرار گرفته و از سوى دیگر در جهت بهبود چهره ایران در سطح جامعه بین المللى، قصد ندارد مباحثى به این شکل مطرح شود، چه راه بینابینى براى وى باقى مى ماند یا به چه شیوه اى مى تواند عمل کند؟
صادق زیباکلام پیش بینى مى کند که «ظریف نه صراحتا هولوکاست را انکار خواهد کرد که به نفع تندروهاى داخل کشور تمام شود و نه در عین حال خیلى صریح موضع گیرى خواهد کرد که بله هولوکاست وجود داشته و روایتى که در غرب مطرح شده، درست است. وى سعى مى کند از موضع گیرى شانه خالى کند و امیدوار است که این مسئله به مرور زمان منتفى شود. اما من فکر نمى کنم تندروها ایشان را رها کنند.»
زیبا کلام مى افزاید: «من اگر به جاى آقاى ظریف بودم، روى آنچه حقیقت و واقعیت است، پافشارى مى کردم و مى گفتم که هولوکاست اتفاق افتاده، میلیونها یهودى در اروپا در پى جنگ جهانى دوم توسط آلمان ها صرفا به دلیل اینکه یهودى بودند از بین رفتند و آن را محکوم مى کردم. چون به هر حال تا ایشان چنین موضعى نگیرد تندروها دست بردار نخواهند بود.»
اما این فقط گروه هاى تندرو نیستند که هولوکاست را انکار مى کنند، بلکه آیت الله خامنه اى رهبر جمهورى اسلامى ایران نیز در سخنرانى هاى مختلف و به کرات هولوکاست را افسانه خوانده است. آیت الله خامنه اى در ١٨ بهمن سال ١٣٨۴ در سخنانى در جمع پرسنل نیروى هوایى ، کشتار یهودیان در جریان جنگ دوم جهانى (هولوکاست) را افسانه خواند.
رهبر ایران در سخنرانى دیگرى و در دیدار با اعضاى مجلس خبرگان رهبرى در ١٨ اسفند ١٣٩٠ گفت: «در یک کشورى کسى به افسانه هولوکاست اعتراض مى کند، مى گوید قبول ندارم، او را به زندان مى اندازند و …»
آیت الله خامنه اى هم چنین در یک سخنرانى در دانشگاه علوم دریایى امام خمینى نوشهر در تاریخ ٢٧ شهریور ١٣٩١ گفت: «در بسیارى از کشورهاى غربى کسى جرات ندارد که واقعه مجهول الحال هولوکاست را زیر سوال ببرد…»
به گفته صادق زیباکلام این مسئله کار آقاى ظریف را دشوارتر کرده است. زیبا کلام در ادامه مى افزاید: «اما این یک مسئله شرعى و فقهى غیر قابل تغییر نیست. مسئله اى نیست که با تغییر آن یکى از واجبات دینى شما دچار اشکال شود. این نظرى است که آیت الله خامنه اى دارند و اصلا بحث فقهى و شرعى نیست بلکه یک نظر سیاسى است.»
مئیر جاودانفر نیز با اشاره به بدیهى بودن این مسئله که روحانى و ظریف با مسئله انکار هولوکاست مخالف هستند، مى افزاید: «آقاى ظریف و آقاى روحانى سعى خود را مى کنند. مشکل این است که از جهت سلسله مراتب قدرت، کسانى که هولوکاست را انکار مى کنند و حامیان آنها بسیار قوى تر هستند. کاملا مشخص است که آقاى ظریف و آقاى روحانى با مسئله انکار هولوکاست مخالف هستند، اما رهبر ایران اینگونه فکر نمى کند. متاسفانه در میدان سیاسى امروز انکار کنندگان هولوکاست بازوى قوى ترى دارند.»
