امان – محمد الدعمه
نمایشگاه راه آهن حجاز زیر نظر سفارت بلژیک و موسسه گوته و اداره میراث فرهنگی دیوان پادشاهی اردن برگزار می شود. این نمایشگاه مجموعه ای از عکس های تاریخی و کمیاب از راه آهن حجاز در دوره ۱۸۹۰ تا ۱۹۶۰ است. فعالیت نمایشگاه به مدت سه هفته در قلعه عقبه ادامه دارد. اتحادیه اروپا این نمایشگاه را تامین مالی می کند. اتحادیه اروپا ۲۰۱۸ را سال میراث فرهنگی اروپایی نامگذاری کرده است.
عماد حجازین منطقه ویژه اقتصادی عقبه معاون مدیر کمیساریای منطقه ویژه اقتصادی عقبه گفت «برگزاری این نمایشگاه بی سابقه در شهر عقبه مایه افتخار ما است. خط آهن حجاز از دمشق تا مکه کشیده شد. زمان سفر حجاج در این مسیر ریلی از چند ماه به چند روز کاهش یافت. خط آهن حجاز در دوره انقلاب بزرگ عربی نقش مهمی در اردن ایفا کرد. »
آندریا فونتانا سفیر اتحادیه اروپا در اردن گفت «نمایندگی برخی کشورهای اروپایی در اردن با همکاری نهادهای محلی در سال میراث فرهنگی اروپا فعالیت های فرهنگی برگزار می کنند. شعار امسال ما «با گذشته صلح می کنیم و آینده را می سازیم» است. برنامه ها و پروژه های فرهنگی امسال بیانگر ارتباط بین میراث فرهنگی اروپا و اردن است.»
هندریک ون دوفیلد سفیر بلژیک در اردن ضمن اشاره به نقش کشورش در احداث خط راه حجاز گفت «اردن دستگاه ها و ابزارهای متعدد ضروری برای احداث این خط ریلی را از بلژیک وارد کرد. » او افزود«طراح اصلی خط آهن حجاز یک مهندس آلمانی به نام Heinrich August Meissner بوده و به همین دلیل هم این نمایشگاه تاریخی در عقبه با همکاری موسسه گوته برگزار شده است.»
ون دوفیلد یادآور شد «اینکه بلژیک نقش اصلی در احداث این خط آهن قدیمی و مهم در منطقه ایفا کرده مایه افتخار ما است. این نشان می دهد که همکاری و مناسبات بازرگانی بین بلژیک و کشورهای منطقه از دوره های قدیم برقرار بوده است.»
گفتنی است فعالیت نمایشگاه عکس خط آهن حجاز در قلعه عقبه تا سوم نوامبر ادامه دارد. برخی عکس ها بعد از پایان کار نمایشگاه به موزه خط آهن که به زودی در شهر معان افتتاح می شود منتقل می گردد.
خط آهن حجاز با عرض ۱۰۵۰ میلی متر و طول ۱۳۲۰ کیلومتر بین دمشق و مدینه کشیده شد و یکی از شاهکارهای کم نظیر دوره سلطان امپراتوری عثمانی عبدالحمید دوم به شمار می رود. این مسیر ریلی از ایستگاه حیدر پاشا در استانبول تا مدینه در دوره عثمانی ادامه داشت.
این خط آهن نقش عمده ای در کوتاه شدن مسیر سفر حجاج ایفا کرد. پیشتر، حاجیان مسیر طولانی و خطرناک چندین ماهه برای رفتن به مکه سپری می کردند. همزمان با احداث این خط ریلی زمان سفر آنها به پنج روز کاهش یافت و استراحتگاه هایی هم بین راه احداث شدند. با وجود اهمیت این پروژه اما عده ای می گویند که سلطان عبد الحمید دوم از طریق خط آهن حجاز می خواست کلیه مناطق تحت نفوذ امپراتوری عثمانی را به هم وصل کند و تسلطش بر همه بخش های امپراتوری را تقویت کند. در واقع او از طریق انتقال کالا و اعزام نیرو توسط خط آهن حجاز به دنبال دست یابی به اهداف نظامی و سرکوبی قیام های مردم در حجاز بوده است.
پروژه احداث راه آهن در سال ۱۹۰۰ آغاز و در ۱۹۰۸ به بهره برداری رسید تا اینکه در جریان جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۶ کلا تخریب شد.
مسیر این خط آهن از دمشق و دشت حوران و بخش هایی در جنوب سوریه عبور کرد و تا شهر درعا و اردن کشیده و سپس وارد منطقه حجاز و به شهر مدینه ختم می شد. حدود ۷۰۰۰ کارگر در احداث خط آهن حجاز کار می کردند. این خط ریلی موجب شکوفایی و توسعه و رونق بازرگانی در شهرهای میان راه از جمله معان اردن شد.