گروهی از مردم در حال تماشای درگیری ها در شهر کوبانی سوریه از داخل مرز ترکیه – عکس از خبرگزاری فرانسه

از همان هنگامی که ائتلاف بین المللی علیه گروه داعش فعالیت خود را آغاز کرد، من بر این عقیده بودم که حملات هوایی علیه مواضع داعش در سوریه اشتباه بوده است.

داعش باید نخست در خاک عراق شکست داده شود وپس از بیرون شدن از این کشور در سوریه به محاصره در آید، تا پس از آن در نهایت نابود شود. چند وقتی طول کشید که استراتژیست های آمریکایی متوجه شرایط شوند؛ تاخیر در این کار ضرری ندارد اگر ائتلاف بین المللی این تاکتیک را بر روی زمین برگزیند و به ویژه حملات هوایی در ارتفاع کم را تشدید کند.

حتی اگر بعضی شکست های امنیتی در موصل و تکریت را بتوان به عنصر غافلگیری نسبت داد، وقایع پس از آن این منطق را نقض می کند. مناطقی چون تل عفر، سنجر، دره نینوا و رمادی غربی هرگز نمی بایست به دست داعش می افتاد، اما تصرف آنها توسط داعش نشان دهنده ترسی است که بر فلسفه دفاعی دولت عراق و نیروهای پشمرگه کرد سایه افکنده است.

اگر به خاطر بسیج عمومی که طی آن صدها هزار داوطلب عراقی به شبه نظامیانی که با داعش می جنگند، نبود، اوضاع در عراق از کنترل خارج می شد و آن کشوری که ما می شناسیم نابود شده بود.

هر چیزی که پیش از این رخ داد را می توان به شکلی توضیح داد. در همین حال هیچ توضیحی برای مانورهای داعش در نزدیکی بغداد، چهارماه پس از آنکه این گروه به ظاهرا به عقب رانده شد، وجود ندارد؛ این مساله ای که نمی توان آنرا نادیده گرفت. این شرایط حتی پس از آن رخ داده است که نیروهای بین المللی ضمن صدها سورتی پرواز بر فراز سوریه و عراق، به مواضع داعش در هر دو کشور حمله کرده اند.

گروه داعش به شکلی نامعمول به حملات علیه کوبانی ادامه داده و همچنان این شهر را در محاصره نگه داشته است. این گروه اسلامگرا توانسته به جنگ در چندین جبهه ادامه دهد ضمن آنکه به جنگ روانی هم با تهدید تصرف بغداد تداوم بخشیده است.

در حالی که داعش درگیر حمله به کوبانی است، نیروهای پشمرگه می بایست به عملیات گسترده ای می پرداختند تا شهر تل عفر با اکثریت ترکمن و نیز شهر یزیدی نشین سنجر را بازپس بگیرند. در عوض، داعش اجازه یافته است به راحتی در منطقه جولان دهد بدون آنکه در مناطق راهبردی در داخل و اطراف موصل به صورت جدی تحت فشار قرار گیرد.

این مساله موجب شده است که گروه اسلامگرای داعش در نقاط دیگر ابتکار عمل را در دست گیرد. همه اینها حاکی از نبود تفکر راهبردی است همانطور که در مورد نبود نفوذ دولت مرکزی عراق در دفاع از کردها و نیز همکاری حاشیه ای و هماهنگی ناچیز بین نیروهای عراقی و کرد در شهرهای دیاله، صلاح الدین و کرکوک دیده شد.

ناتوانی دولت اقلیم کردستان در تاثیرگذاری بر موضع ترکیه – به رغم منافع تجاری و هماهنگی در سایر مسائل – بر روابط بین بلوک های سیاسی در منطقه تاثیر گذاشته است و به آمال اقلیم کردستان در جهت بهبود احساسات ملی گرایانه بین المللی کردها لطمه جدی زده است.

کردها در ترکیه و سوریه از ناکامی دولت اقلیم کردستان در اتخاد موضعی مسئولانه در قبال وقایع کوبانی بسیار سرخورده شده اند.

در این میان گزارش ها حاکی است که حملات هوایی ائتلاف موجب تلفاتی نیز در میان صفوف گروه های اسلامگرای کرد شده است که با داعش می جنگند. اکنون ثابت شده که موشک های با کنترل لیزری از ارتفاع بالا به اندازه اعزام هلیکوپترهای جنگی که در ارتفاع متوسط و پایین پرواز می کنند، موثر نیستند. حمله ای به این وسعت مستلزم تهاجم مستقیم و هماهنگ زمینی برای درگیری با نیروهای دشمن است.

به رغم همه اینها، عملیات کوبانی مردم کردستان عراق را به بغداد نزدیک تر کرد و راه را برای هماهنگی منافع دولت مرکزی عراق و احزاب کرد در دوری از ائتلاف کردها هموار کرد.

این مساله همچنین زمینه را هموار خواهد کرد تا اتحادیه میهنی کردستان با وجود شکست در انتخابات گذشته، قوای خود را دوباره جمع کند. این شرایط در نهایت می تواند به ترسیم دوباره معادلات سیاسی در بغداد بر اساس شبکه جدیدی از منافع مشترک بین احزاب سیاسی و چهره های مختلف بیانجامد.

بعید است تحولات اساسی در مبارزه با داعش در آینده نزدیک رخ دهد. این تحولات مستلزم تحول جدی توانایی های زمینی و هوایی در چارچوب زمانی است که در چند هفته نمی گنجد.

اگر مساله ای کاملا غیرمنتظره رخ ندهد، داعش به تدریج قدرتش را از دست می دهد و به عقب رانده می شود. اگر چه کنترل داعش بر شهرهای بزرگ مانعی قابل توجه بر سر راه ائتلاف بین المللی است، جنگ با داعش، جنگی طولانی خواهد بود مگر اینکه غرب تصمیم بگیرد به صورت مستقیم وارد جنگ با این گروه اسلامگرا شود.