تمرکز و استمرار یکی از مهمترین درسهایی است که آدمی در زندگی معمولی و عملی میآموزد. انتخاب سه زن سعودی برای اولین بار برای تصدی مدیریت سه شهرداری، مسئولیتهای عمومی که به طور مستقیم با مسائل مردم ارتباط دارند، ادامه روند طرح تغییرات است. اگر کشورسعودی همین روند تغییر را ادامه دهد، بی شک آینده بزرگی پیش رو خواهد داشت. مشکل همیشه در تمرکز و ادامه همان مسیراست با وجود نقصانها. انتخاب سه زن سعودی برای چنین مناصب عامی، جهش بزرگ دیگری در این جامعه محافظهکار است، آنهم کمتر از ده هفته بعد از صدور مجوز رانندگی برای بانوان. همراه با قانونگذاریها، تصمیمگیریها، انتخابها و برنامه آگاهسازی که شخصیتهای دینی و فرهنگی برای اصلاح میراثی کهنه در آن مشارکت میکنند، مرده ریگی که برسر راه زن سنگ اندازی میکند.
مدیریت شهر، مقامی است عام با مسئولیتهای اجتماعی بزرگ آن هم در فضایی که مرد سلطه کامل و مطلق دارد. گام شجاعانهای که حکومت برداشت تا تأکید کند به وعدهها و طرحهایش برای بالا بردن میزان مشارکت زنان در بازار کار تا سقف یک سوم پایبند است. در عین حال فرصتی است برای زنان برای ابراز وجود. واقعیت اینکه بیشترین احترام و تقدیر باید متوجه مردان باشد، بلی مردانی که براین سازمانها تسلط دارند و امروز باید کنار رؤسای جدید بایستند تا به وظایفشان عمل کنند. اداره شهر، تجربه متفاوت و دشواری است حتی در جوامع باز که دهها سال پیش از سعودی به این سمت حرکت کردهاند.
تمرکزی که از آن سخن میگویم بیشتر از اجازه رانندگی به زنان است، هرچند آن هم گام مهمی بود و در آینده زندگی میلیونها زن را تغییر میدهد و درآمد نزدیک به یک میلیون خانواده را بهبود میبخشد.
فضاهای زیادی برای تغییرات زنانه وجود دارد، برخی از آنها به نظر تبلیغاتی میآیند مثل کسب مجوز پرواز توسط پنج زن سعودی و برخی هم آرام اتفاق میافتند بی هیچ هیاهوی تبلیغاتی. در وزارت دادگستری آموزش ۵۲۱ وکیل مدافع زن و ۶۵۰ وکیل مدافع مرد سعودی به پایان رسید. ناگهان این تعداد را میبینیم که در فرودگاهها، شرکتها، بازارها و برخی ادارات دولتی مشغول به کار میشوند.
به نظرمن مسئلهای که میتواند روند اعمال تغییر از بالا، یعنی از سوی حکومت را تهدید کند، اینکه حکومت ناچار است برای طرح زنانه کردن پستها به دستورات از مقامات بالا متوسل شود و به این بسنده نکند که مردان خودشان در ادارات و سازمانها فضای بیشتری برای زنان باز کنند چرا که بسیاری از آنها این آمادگی را ندارند یا موافق آن نیستند. حکومت خود مدیریت و راهبری این طرح را به عهده دارد به عنوان بخشی از برنامه توسعهایش با چشم انداز ۲۰۳۰٫ در همین حال تلاش میکند میان کسانی که شتاب دارند و کسانی که عقب ماندهاند توازن ایجاد کند تا گامها را محکم بردارند.
این تغییرات موفق نمیشوند مگر اینکه بازخورد آنها در تمام جامعه نه فقط به عنوان اصلاحات اجتماعی هستند، بلکه بر خانواده و اساسا بر خود زن آثار ملموس بگذارند. بزنگاه حقیقی اینجاست که اصلاحات واقعی باشند و قابل استمرار و با پذیرش عام مواجه شوند نه فقط عدهای خاص در جامعه به آنها خوشآمد بگویند.