نبیل العربی، دبیر کل اتحادیه عرب – عکس از الشرق الاوسط
قاهره، الشرق الاوسط – نبیل العربی حتی پیش از آنکه در ژوئیه ۲۰۱۱ دبیر کل اتحادیه عرب بشود، دارای سوابق شاخص سیاسی و حقوقی بود. پس از فعالیت به عنوان مشاور هیات مصری در کمپ دیوید – و نیز بعد از آن ارائه مشاوره در چند توافق میان مصر و اسرائیل – وی در سال ۱۹۹۱ به عنوان نماینده مصر در سازمان ملل، جانشین عمرو موسی شد. در ژوئیه سال ۲۰۱۱ هم وی پس از دوره کوتاهی کار به عنوان وزیر خارجه در دولت عصام شرف از مارس تا ژوئن سال ۲۰۱۱، به عنوان دبیر کل اتحادیه عرب جانشین عمرو موسی شد.
وزیران خارجه اتحادیه عرب روز یکشنبه در مقر این سازمان در قاهره برای بحث درباره تهدیدات امنیتی کنونی برای منطقه گرد هم آمدند. وزیران خارجه این اتحادیه در این اجلاس توصیه های تیمی از کارشناسان عرب ضد تروریسم را که در اجلاس قبلی مطرح شده بود تایید کردند و وعده دادند که شماری از توافقات را به منظور برخورد جمعی با تهدید تروریسم در منطقه اجرایی کنند.
الشرق الاوسط در آستانه این نشست مهم با نبیل العربی درباره تهدید منطقه ای و بین المللی گروه های تروریستی، گام های اخیر برای حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطینی ها، و اصلاحات در اتحادیه عرب به گفتگو نشست.
الشرق الاوسط: شما برای برخورد با چالش های کنونی چه توصیه هایی را در نشست وزیران خارجه عرب مطرح خواهید کرد؟
نبیل العربی: نشست وزیران – که روز یکشنبه برگزار شد – باید در جهت مقابله با چالش های بی سابقه که امروز جهان عرب با آن روبرو است، تصمیمات جدی بگیرد. این چالش ها تنها مناقشات در داخل کشورها نیست، بلکه پدیده ای است که قبل از این شاهد آن نبوده ایم – گروه های تندرویی که به حملات تروریستی می پردازند و همه اصول رفتار انسانی را نقض می کنند، و ایجاد دولتی جدید را در سرزمین های دو کشور عربی یعنی عراق و سوریه اعلام می کنند.
این مساله به هیچ وجه قابل قبول نیست و نشست وزیران خارجه باید با ایستادگی در مقابل این چالش تصمیماتی بگیرد که متناسب این چالش خطرناک باشد. واکنش لازم در این زمینه، مقابله ای سیاسی، امنیتی، عقیدتی و فرهنگی است، چرا که خطر، بزرگ است و بنابراین غیرمنطقی است که واکنشی روشن از سوی جهان عرب صورت نگیرد و ما انتظار نداریم که طرف های دیگر مداخله کنند.
خادم حرمین شریفین، ملک عبدالله بن عبدالعزیز، درباره پدیده تروریسم و اقدامات داعش هشدار داده و از علمای مذهبی و روشنفکران خواسته است با این چالش خطرناک مقابله کنند. اتحادیه عرب چگونه به این هشدار واکنش نشان داده است؟
ما با هشدار خادم حرمین شریفین درباره خطر این وضعیت موافقیم و بنابراین من بر اهمیت تمرکز در این زمنیه در اجلاس وزیران و گرفتن تصمیمی که مورد حمایت همه دولت ها باشد برای مقابله با این پدیده تاکید می کنم. گفتمان مذهبی و نیز وضعیت آموزشی و اقتصادی باید مورد بازنگری قرار گیرد زیرا بیشتر آنهایی که به این گروه ها می پیوندند جوانانی بیکار هستند که امیدی به آینده ندارند.
شما قبل از این درباره نشستی مشورتی از وزیران خارجه عرب به منظور بحث درباره پدیده تروریسم، داعش و دیگر گروه ها صحبت کردید. نتایج این نشست به کجا انجامید؟
رایزنی میان وزیران خارجه همواره در جریان است، حتی پیش از اجلاس رسمی.
در میان موضوعات دستور کار، یکی موضوع فلسطینی است. چه چیزی مورد بحث قرار می گیرد.
محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی طی این نشست به سخنرانی می پردازد و مشخص می کند چه می خواهد، و ما درباره آنچه او می خواهد به بحث خواهیم پرداخت. من نمی خواهم از طرف او صحبت کنم، اما آنچه من می خواهم بر آن تاکید کنم اینست که وی برای پذیرش اهمیت از سرگیری مذاکرات واقعی آماده است، در غیر این صورت این مساله تنها مدیریت مناقشه خواهد بود.
شرط مذاکرات واقعی توافقی بر سر نقاط عطفی است که در قطعنامه های سازمان ملل آمده است یعنی «مرزهای سال ۱۹۶۷، بیت المقدس شرقی و امنیت برای هر دو طرف» و این بدان معنی است که باید در این زمینه تلاشی دو جانبه صورت گیرد. و اگر ما بر این سه مساله توافق کنیم، لازم نیست ماهها صبر کنیم و در یک هفته به راه حلی نهایی دست پیدا می کنیم.
پس از مذاکرات با جان کری وزیر خارجه آمریکا، آیا حس می کنید که و ی خطرات گروه هایی مانند داعش را متوجه شد، و آیا با عبدالفتاح السیسی رییس جمهور مصر که اخیرا گفته است حل و فصل مساله فلسطینی بخشی از راه حل مساله تروریسم است، موافقید؟
بله، این کاملا درست است، و من خوشحالم که پرزیدنت سیسی این را بیان کرد. من تصور می کنم بخش زیادی از خشم جوانان در دنیای عرب و اسلام ناشی از نبود راه حلی برای مساله فلسطینی است، و شکلی که اسرائیل در نقش قوانین و اصول بین المللی با مصونیت رفتار کرده است. این یکی از علل ظهور شبه نظامیان و گروه هایی است که به سوی خشونت و تروریسم تمایل پیدا می کنند. درباره جان کری وزیر خارجه آمریکا، با او دائما در تماس هستیم و خواهیم دید چه می توان کرد.
در نشست های مجمع عمومی سازمان ملل قصد دارید در ارتباط با فلسطین و مقابله با تروریسم چه کارهایی انجام دهید؟
مساله فلسطین به تصمیم شورای امنیت سازمان ملل برای اجرا بستگی دارد…قطعنامه وزیران خارجه عرب در نوامبر سال ۲۰۱۲ که خواستار پایان مناقشه به جای صرفا مدیریت آن شد، مناقشه ای است که ممکن است حتی صد سال بدون حل و فصل ادامه یابد.
بر این مبنا، ما از جان کری وزیر خارجه آمریکا خواستیم به مذاکراتی بپردازد که به پایان مناقشه بیانجامد و صلحی فراگیر را محقق کند، اما این مساله به علت سرسختی اسرائی با تزلزل روبرو شد. دیگر تفاهمنامه های مربوط به همکاری با سازمان های بین المللی نیز از مدتی پیش روی میز بوده و همچنان خواهند بود.
درباره سفر هیاتی از وزیران اتحادیه عرب به غزه چطور؟
یک هیات فنی در سفر به غزه ۴۰۰ تن کمک بشردوستانه ارائه کرد، اما نتوانست به علت نبود امنیت به سفر خود ادامه دهد و بنابراین پس از تحویل کمک ها به هلال احمر فلسطینی بازگشت. درباره سفری که ما در تدارک آن هستیم، باید بگویم ما هنوز سرگرم گفتگو با محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان هستیم تا زمانی مناسب را بیابیم.
شما اخیرا با وزیر خارجه لیبی ملاقات کردید. برای بازگشت لیبی به ثبات چه کارهایی در حال انجام است؟
بیانیه ای اعلام خواهد شد که تصمیمات مهم اخذ شده در نشست اخیر همسایگان لیبی در مصر را لحاظ خواهد کرد، و بنابراین، آنچه در نشست ما رخ خواهد داد فراگیر تر خواهد بود و در آن درباره آنچه همه کشورهای عربی می توانند برای لیبی انجام دهند بحث می شود.
آیا وزیر خارجه لیبی هیچ پیشنهادی را برای توقف وخامت اوضاع امنیتی در این کشور ارائه کرد؟
ما در این زمینه صحبت کردیم و بر اهمیت احترام به مشروعیت بین المللی در شکل گیری پارلمان این کشور که نماینده بخش اعظم مردم لیبی است تاکید کردیم، و نیز اشاره کردیم که هر اقدامی برای احیای کنگره ملی، که فوریه گذشته دوره آن به پایان رسید، لطمه ای به مشروعیت لیبی تلقی خواهد شد.
به رغم این اقدامات برای کمک به لیبی، وضعیت همچنان خطرناک است و کشورهای همسایه را تهدید می کند. اکنون برای کمک به دولت لیبی چه گام هایی باید برداشت؟
من امیدوارم که روند کلی به سوی صدور بیانیه ای باشد که در آن تاکید شود کشورهای عربی با این پدیده های خطرناک که تمامی جهان عرب را تهدید می کند مقابله خواهند کرد. بنابراین، ما باید اطمینان یابیم که اراده سیاسی در سطح کشورهای عربی برای برداشتن گام های لازم در جهت مقابله با این حملات تروریستی وجود دارد.
آیا نصر الحریری دبیرکل ائتلاف ملی سوریه هیچ پیشنهادی ارائه داده است؟
دبیر کل ائتلاف ملی سوریه درباره وضعیت کنونی به بحث پرداخت و درباره اهمیت کمک به این ائتلاف سخن گفت. وی اوضاع در محل را تشریح کرد، وضعیتی که دائما در حال تغییر است، و درباره آنچه اخیرا در منطقه قنیطره رخ داده است [درگیری میان نیروهای دولتی سوریه و شورشیان] توضیح داد.
میان آنهایی که خواستار تغییرات رادیکال در منشور اتحادیه عرب هستند و آنهایی که تنها در پی اصلاح آن هستند، بحثی در جریان است. نظر شما چیست؟ نظر شما درباره پیشنهاد گردشی شدن سمت دبیر کل چیست؟
من از آن استقبال می کنم. من حدود سه سال پیش درباره تحول رادیکال در این منشور صحبت کردم، تحولی که بر اساس آن اتحادیه عرب از مرحله سازمان های نسل اول که بر اساس مفاهیم قبل از جنگ جهانی دوم تحت جامعه ملل کار می کردند، به مرحله کنونی و نسل های دوم و سوم منتقل می شود، همانند اتحادیه اروپا و اتحادیه آفریقا. این تحول واقعی است که ما نیاز به تحقق آن داریم.
من همچنین این تحول را روندی جاری می دانم که در یک روز محقق نمی شود. ما توافق کردیم که منشور را توسعه دهیم و خواستار دوره ای سه ماهه شدیم تا درباره بعضی اولویت ها [برای این توسعه] به توافق برسیم. من همچنین درباره شورای صلح وامنیت، مکانیزم کمک بشردوستانه، و دادگاه حقوق بشر صحبت کردم.
آیا اتحادیه عرب بر روی جامعه بین الملل برای رهبری مقابله به چالش های کنونی حساب می کند؟
آرزوی من صدور قطعنامه ای زود هنگام در این زمینه است که در آن راهبردی فراگیر برای مقابله با این چالش ها، به ویژه تروریسم اعلام شود.
صدور قطعنامه راحت است، اما مشکل اجرای آنست…
این سوال باید از دولت ها پرسیده شود چرا که آنها اجرا را بر عهده دارند. سرزنش دائمی سازمان ها منصفانه نیست چرا که همه سازمان های منطقه ای وبین المللی، از جمله سازمان ملل و اتحادیه عرب تنها منعکس کننده چیزی هستند که طرف ها توافق کرده اند و جدیت آنها درباره اجرای اجرای چیزی که بر سر آن توافق شده است.
برای وضعیت عراق، اتحادیه عرب چه پیشنهادی دارد؟
توافقی بین رییس اجلاس سران اتحادیه عرب با موریتانی به عنوان رییس کنونی وزیران اتحادیه و دبیر کل اتحادیه صورت گرفته است که بر مبنای آن به محض آنکه دولت جدید عراق تشکیل شود، اتحادیه عرب از عراق دیدن می کند تا با دولت جدید توافق کند و همه منابع اتحادیه عرب را در اختیار آن بگذارد.
