در تهران پایتخت ایران فرقی نمی کند دولت احمدی نژاد حاکم باشد یا دولت روحانی، گویا اصلی ترین راهکار برای مقابله با آلودگی هوا، اعلام تعطیلی برای کاهش تردد در این شهر است.
در جدیدترین تصمیم از این دست آنطور که کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران مشخص کرده، مهد کودکها، مدارس ابتدایی و پیش‌دبستانی استان تهران از یکشنبه تا سه شنبه تعطیل شدند و فعالیت تمامی کارگاه‌های شن و ماسه، تولید بتون و آسفالت در شهر تهران و غرب و جنوب غرب استان تا زمان خروج از وضعیت هشدار آلودگی هوا، ممنوع اعلام شد.
به گفته برخی کارشناسان امکان تعطیل اعلام شدن همه ادارات، سازمان ها و شرکت های دولتی و خصوصی نیز در روزهای آینده وجود دارد.
این اولین بار نیست که مسئولان دولتی در تهران برای حل مشکل آلودگی و کاستن از اثرات مخرب آن دست به دامن “تعطیلی” می شوند. اولین بار در اواسط تیرماه سال ۸۸ به دلیل رسیدن ریزگردها به آسمان پایتخت و رسیدن آلودگی هوای شهر به میزان اضطرار، مسئولان وقت چاره کار را در تعطیل کردن شهر دیدند. با این حال آلودگی آن روزهای هوای تهران دستکم ۱۵ تن از شهروندان پایتخت را به کام مرگ فرستاد و تعدادی زیادی را نیز دچار مشکلات قلبی کرد.
از آن پس شیوه تعطیل کردن شهر در مواقع شدت گرفتن آلودگی هوا به امری مرسوم در تهران بدل شد به گونه ای که دستکم هر سال یک بار ساکنان پایتخت ایران روزهایی را تجربه کرده اند که به علت بالارفتن میزان آلاینده های خطرناک در هوا تعطیل شده اند.
اگر چه به گفته نمایندگان مجلس شورای اسلامی خسارت هر روز تعطیلی برای شهری مانند تهران برابر با ۶۰۰ میلیارد تومان است اما هنوز مسئولان در تهران راهی بهتر از این برای رفتن به جنگ آلودگی هوای شهر و حفظ سلامت شهروندان پیدا نکرده اند.
پایتخت ایران حدود ۲۰ سال است که با موضوع آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کند. این آلودگی به ویژه در ماه های سرد یعنی از آبان تا دی ماه هر سال به مراتب بیشتر می شود. بالاگرفتن شدت آلودگی در این وقت از سال به پدیده ای مربوط است که کارشناسان هواشناسی از آن به عنوان وارونگی هوا یا اینورژن یاد می کنند.
در چنین شرایطی مولکول های هوای سرد به دلیل سنگینی بیشتر نسبت مولکولهای گرم در ارتفاعی پایین تر قرار می گیرند و همین موجب می شود ذرات آلاینده نیز در سطحی نزدیک به زمین باقی بمانند و میزان آلودگی هوای شهر به مراتب بیشتر از دیگر فصل های شهر شود.
اما این تنها علت وقوع آلودگی های مرگ بار در تهران نیست. تردد بیش از ۴ میلیون خودرو که بخش زیادی از آنها فاقد استانداردهای جهانی است، توزیع سوخت های بی کیفیت، وجود ساختمان های بلند که مانع از وزش طبیعی باد می شوند، کم بودن فضای سبز سرانه در تهران و راه اندازی و فعالیت کارخانه های صنعتی پر شمار در مسیر بادهایی که از روی شهر تهران می گذرند، بخشی از اصلی ترین علل بروز آلودگی در پایتخت ایران است.
بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت سالانه ۲۷۲۴ مورد مرگ مرتبط با آلودگی هوا در شهر تهران ثبت می‌شود. این آمار به معنای آن است که به طور متوسط روزانه ۷ نفر در این پایتخت ایران فقط به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند.
این آمار را گزارش های سازمان بهشت زهرای تهران به عنوان اصلی‌ترین محل دفن ساکنان فوت شده در پایتخت نیز اثبات می کند. بر اساس گزارشی که سال گذشته روزنامه شرق منتشر کرد، آمار مرگ و میر در این شهر ارتباط مستقیمی با میزان آلودگی دارد.
در ده سال گذشته برای اهالی تهران افزایش آلودگی هوا در فصل سرد به ویژه در ماه های آذر و دی تجربه ای دائمی شده بود. امسال اما اتفاق جدیدی رخ داده است که حاکی از افزایش دامنه اثر گذاری و بالارفتن میزان آلاینده ها در هوای پایتخت شده است.
پیش از این سابقه نداشته است که در آبان ماه غلظت آلاینده ها در هوای شهر چنان بالا برود که مسئولان مجبور به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه ای همچون تعطیلی بشوند. شرایط جدید نشان می دهد در سال ۹۲ زمان شروع دوره اوج آلودگی هوا یک ماه زودتر فرارسیده است.
جالب است که تحریم های اعمال شده علیه ایران از سوی کشورهای غربی در موضوع آلودگی هوا هم اثر خود را نشان داده اند. به علت همین تحریم ها شرکت های بزرگ تولید کننده بنزین در جهان فروش این ماده را به ایران متوقف کردند. این در حالی است که ایران برای مصرف عمومی خود به روزانه بیش از ۷۰ میلیون لیتر بنزین نیاز دارد.
بدین ترتیب دولت ایران مجبور شد برای تامین این نیاز، تولید داخلی بنزین را افزایش دهد. اما مشکل کار این بود که نتیجه این افزایش تولید داخلی چندان رضایت بخش نبود چرا که بنزین تولید شده کیفیت لازم را ندارد و به همین دلیل در این مدت به شکل چشمگیری بر شدت آلودگی هوای تهران افزوده شده است.
اگر چه مسئولان ایران برای نشان دادن بی اثر بودن تحریم ها تلاش کردند وعده توزیع بنزین تولید داخل با استاندارد یورو ۴ را به شهروندان بدهند اما با وجود گذشته حدود یک سال از تاریخ سر دادن این وعده هنوز خبری از توزیع گسترده این سوخت در تهران نیست.
بر اساس آخرین خبری که در شهریور ماه گذشته منتشر شد تنها ۳۲ جایگاه در پایتخت به عرضه سوخت با استاندارد یورو ۴ اقدام می کنند. این در حالی است که در محدوده شهر تهران ۲۳۵ جایگاه عرضه سوخت وجود دارد.
افزایش دوباره غلظت آلاینده های در هوای شهر در روزهای اخیر را هم باید یکی از نشانه های ناکامی دولت بطور کلی و شرکت ملی پالایش فراورده های نفتی بطور اخص ایران در تولید سوخت استاندارد دانست. این اتفاق نه تنها غلظت آلاینده ها در هوای تهران را نسبت به سال های قبل کاهش نداد بلکه موجب شد موج شدید آلودگی هوا حتی یک ماه زودتر شروع شود.
