صحبتهای زیادی در این خصوص مطرح میشود که سوریه به صحنه جدید جنگ پشت پرده ابرقدرتها تبدیل شده است. اما در حالی که این ملتها بر روی اینکه چگونه قدرت خود را به بهترین نحو ممکن دیکته و منافع خویش را در میدان جنگ سوریه تامین کنند، متمرکز شدهاند؛ شمار بالایی از مردان، زنان و کودکان سوری به زندگی در سایه ترور ادامه میدهند. تصور کنید زندگی تحت محاصره دولت خودتان تا چه اندازه میتواند دردناک باشد؛ و تصور کنید اگر بدانید تنها دلیل توجه جامعه بینالملل به فاجعهای که در آن گرفتار آمدهاید، تمایل خودخواهانه آنان به افزایش قدرت و تامین منافع شخصی آنها است، چه احساسی خواهید داشت. هیچ دولت/نهادی آن قدر به این مسئله اهمیت نمیدهد تا به دنبال روشی برای پایان دادن به کشتار از طریق ظرفیتهای بینالمللی باشد. از این گذشته، آنها از ابزارهای بیشماری جهت دیکته کردن خواستهها و تامین منافع خود استفاده کردهاند.
در حالی که جامعه بین الملل مدعی است وتوی قطعنامه شورای امنیت توسط روسیه و چین طرحهای دیپلماتیک جهت برکناری اسد را ناکام ساخته است، اما فرصت را برای شکل گیری ائتلاف دوستان سوریه نیز فراهم آورده است. در حالیکه وتوهای صورت گرفته به تحریک معترضین و همینطور ایجاد انرژی مضاعف در رژیم انجامیده است، ناکامی سازمان ملل به معنای موثر نبودن اقدامات بین المللی نیست. بلکه، بدین معنا است که اکنون بیش از هر زمان دیگری ضرورت آن احساس میشود.
[inset_right]آیا پایان دادن به خونریزیها منافع همگان را تامین خواهد کرد؟[/inset_right]
در واقع، تردیدی وجود ندارد که وتوی قطعنامه اسد را جسورتر و منازعات را تشدید کرده است. بن بست شورای امنیت در اصل حاوی پیامی هم برای رژیم اسد و هم برای مردم سوریه بوده است. پیام خطاب به اسد این است که «هر کاری دلت میخواهد بکن. ما کاری به کارت نداریم.» و خطاب به مردم سوریه پیام میدهد که «جامعه بین الملل شما را رها کرده است و خود شما باید مشکل تان را حل کنید.» وقتی بازیگران اصلی بین المللی بی تفاوت به نظاره نشستهاند، نمی توان پایانی را برای بحران سوریه پیش بینی کرد. درحالیکه کشورهایی هم چون آمریکا، عربستان سعودی، ترکیه و ایران منافع داخلی خود را در اولویت تصمیمگیریها قرار میدهند، هر روز مواردی از قتل عام در سوریه به وقوع میپیوندد. آیا پایان دادن به خونریزیها منافع همگان را تامین خواهد کرد؟
بنبست بین المللی ضمن اینکه به تشدید خشونتها میانجامد، در کوتاه مدت به بحران دیگری میانجامد، چرا که استراتژی بلندمدت دولتها در راستای تامین منافع خود، موارد روزمره نقض حقوق بشر در سوریه را تحت الشعاع قرار میدهند. هرچند به نظر میرسد تمامی روشهای دیپلماتیک برای پایان دادن به درگیریها در سوریه به بن بست رسیده باشد، این میتواند بدان معنا باشد که زمان رو آوردن به راه حل دیپلماتیک جدیدی فرا رسیده است.
[inset_right]امیدواریم ائتلاف دوستان سوریه بر هدفی مشترک جهت تضمین آزادی، منزلت و معیشتی که مردم سوریه استحقاق آن را دارند، اعم از اهداف کوتاه مدت و بلند مدت، به توافق دست یابند.[/inset_right]
برخی کشورها، همراستا با روند بهره گیری از تخریب سوریه تحت عنوان پیروزی در یک جنگ پشت پرده پنهانی، ایده مسلح سازی ارتش آزاد سوریه را مطرح ساختهاند. البته اپوزیسیون از نظر قدرت نظامی از نیروهای رژیم ضربه دیده است و چنانچه تنها راه حل بحران توسل به اقدامات نظامی باشد، آنگاه تجهیز ارتش آزاد سوریه نیز میتواند به نوبه خود بشردوستانه تلقی شود. اما، راه حل نظامی تنها گزینه موجود نیست و از آنجا که توسل به این راه حل میتواند پیامدهای خطرناکی برای سوریه بعد از اسد به همراه داشته باشد، این گزینه باید توامان با تلاشهای دیپلماتیک احیا شده دنبال گردد.
ائتلاف دوستان سوریه در تاریخ ۲۴ فوریه نشستی در تونس خواهد داشت. در این کنفرانس بین المللی، اعضای اپوزیسیون سوریه و همین طور دیپلماتها و فعالان سیاسی از سرتاسر جهان به گفتگو درباره راه حلهای موجود برای حل منازعه در سوریه خواهند پرداخت. هرچند طرح اتحادیه عرب جهت خارج کردن شورای امنیت از صحنه با ناکامی مواجه شد، اکنون ملتها و فعالان غیردولتی میتوانند در نشستی به تبادل نظر و تنظیم سناریوهای امکان پذیر انتقال قدرت بپردازند. امیدواریم در این میان منافع ملت سوریه تحت الشعاع منافع سایر کشورها یا قدرتهای پشت پرده قرار نگیرند.
همچنین، امیدواریم آنها ترسی که مردم سوریه هر روز در سایه آن زندگی میکنند و ضرورت پایان دادن هر چه سریعتر به بحران را مدنظر قرار دهند. حوادث فعلی سوریه پیامدهای کوتاه و بلند مدتی را به همراه خواهند داشت، پیامدهایی که فراتر از مرزهای حکومت سوریه به خوبی احساس خواهند شد. امیدواریم دوستان سوریه بر روی هدفی مشترک جهت تضمین آزادی، منزلت و معیشتی که مردم سوریه استحقاق آن را دارند، اعم از کوتاه مدت و بلند مدت، به توافق دست یابند.
جامعه بین الملل باید از نادیده گرفتن واقعیتهای سوریه دست بردارند. تا به حال، هزاران سوری به دست دولت خود به قتل رسیدند و دهها هزار نفر از خانه و کاشانه خود آواره شدهاند. رژیم اسد مسئول مستقیم تمامی جنایتهای بشری است که علیه مردم خود روا میدارد. اسد باید برود و کشتار مردم باید پایان یابد.
در وهله نخست، دوستان سوریه میتوانند تحریم تسلیحاتی علیه رژیم اسد به تصویب برسانند تا تهاجمات ددمنشانه رژیم اسد را تضعیف نمایند. سپس، یک نیروی مشترک حافظ صلح (ترکیبی از نیروهای اتحادیه عرب و نیروهای سازمان ملل) باید یک منطقه آتش بس در مناطق امن مشخص شده مستقر و تضمین نمایند که کمکهای بشردوستانه به دست مردم سوریه برسد.
فرآیند انتقال قدرت از هرج و مرج و ویرانگی فعلی تحت رژیم بشر به حکومت آینده شکل گرفته بر اساس خواست شهروندان سوری، فرآیندی بلندمدت و پرمشقت خواهد بود. با رفتن اسد، ساختار رژیم فاسد وی نیز در هم خواهد پاشید. مردم سوریه باید به بازسازی کشور زخم دیده خود روی آورده و آینده بهتری برای فرزندان خود فراهم نمایند. کمترین کاری که از جامعه بین الملل بر میآید این است که از مردم سوریه بپرسند چه کمکی از دست آنها برای مردم ساخته است و قبل از اینکه به دنبال پیروزی در جنگ پشت پرده باشند، به پیامدهای آن برای مردم سوریه بیاندیشند.