گروهی از سران قبایل وفادار به گروه حوثی های یمن در جریان گردهمایی در استان عمران در شمال یمن – عکس از رویترز

حوثی ها در یمن چیزی بیش از یک جنبش شورشی نیستند که فراتر از کنترل رفته و تلاش می کنند کشوری را درون یک کشور تشکیل دهند. اخیرا این جنبش، در نتیجه یک شرایط سیاسی داخلی و خارجی که مقاومت در مقابل آن دشوار بود، فرصت تسخیر مناطق بیشتری را بدست آورد و شهر عمران را که در فاصله ای کمتر از ۳۰ مایلی شمال صنعا پایتخت یمن قرار دارد تحت کنترل در آورد.

حوثی ها یک واقعیت جدید در یمن رقم زدند، واقعیتی که قابل مقایسه با حضور حزب الله در لبنان است. در حقیقت حوثی ها یک سازمان تروریستی هستند که در لباس مبدل حزبی سیاسی ظاهر شده اند. اما به تدریج خودشان را به یک حزب تبدیل کرده اند و از تمام مزایایی که حزب بودن به همراه می آورد بهره برده اند.

چرا باید اظهارات اخیر یک مقام رسمی یمن در گفتگو با الشرق الاوسط مبنی بر این که صنعا نشانه یک خط قرمز است را باور کنیم. این مسئله سوال برانگیز است. ما درباره کل یک استان صحبت می کنیم، چرا استان صعده که از سال ۲۰۱۱ توسط حوثی ها اشغال شده بود خط قرمز نبود؟

عبدالمالک الحوثی رییس این گروه، حملات خود را به عبد ربه منصور هادی رییس جمهور یمن ادامه می دهد چرا که براساس اظهارات وی، رییس جمهور قیام عمومی و توده ها را مورد تجلیل قرار نداده است.

عبدالمالک حوثی، رییس جمهور یمن را به این علت مورد انتقاد قرار می دهد که وی از اشغال شهر عمران توسط این گروه استقبال نکرده است. رییس جمهور هادی ارتش خود را برای مبارزه با القاعده اعزام کرد و خود را در معرض حوثی ها، بی دفاع رها کرد، همین امر امکان رسیدن حوثی ها به حومه پایتخت را فراهم کرد.

کشورهای حاشیه خلیج وقتی که حامی «ابتکار عمل خلیج» شدند به موفقیت های قابل توجهی دست یافتند و توانستند از تمام احزاب یمنی بخواهند که با حمایت بین المللی در این ابتکار عمل، نام خود را ثبت کنند. پس از هشت ماه رایزنی پیچیده و دشوار در نهایت این تلاشها به پایان خونریزی و خطراتی منتهی شد که مردم یمن را در طی دوره ریاست جمهوری علی عبدالله صالح تهدید می کرد.

این در شرایطی است که کشورهای «شورای همکاری خلیج» پس از موفقیت در این میانجیگری، یمن را رها کردند. حقیقت امر این است که آنها درحال حاضر هیچ تمایلی به دخالت در امور داخلی کشورهای همسایه ندارند، اما رها کردن این موضوع در این شرایط خطرناک می تواند وخامت اوضاع را تشدید کرده و به بی ثباتی منطقه منتهی شود و در نهایت فرصتی برای سازمانهای فراهم می شود تا به یمن حمله کنند.

مهم ترین هدف «ابتکار خلیج» حفظ وحدت یمن و رهایی این کشور از تنش های سیاسی بود که به سطوح خطرناکی رسیده بود و موجب شد که این کشور درگیر جنگ های مدنی در کنار خطوط قبیله ای، فرقه ای و منطقه ای شود، وضعیتی که درحال حاضر نیز چندان از یمن دور نیست. چه کشوری به سازمانهای تروریستی این امکان را می دهد که جایگاه و اقتدارش را به چالش بکشد؟

کشورهای حاشیه خلیج به طور قطع برای رها کردن یمن در این شرایط سخت مقصر هستند. اما برای آنها نیز دشوار است که درحال حاضر هرگونه نقش سیاسی را برعهده گیرند. این درحالی است که ابتکار خلیج در رابطه با حامیان و مخالف اصلی خود یعنی علی عبدالله صالح بسیار صریح و واضح عمل کرده است.

در یمن امروز، مسئولیت یافتن راه حلی برای تنگنای کنونی در دستان خودن دولت یمن است ، دولتی که به علت میراث های باقی مانده از زمان صالح دوپاره و چند پاره شده است. علی عبدالله صالح به مخالفان خود هشدار داده بود که آنها فرصت را از دست داده اند، امروز این یمن است که فرصت را از دست داده است.

اگر یمن به کشوری شکست خورده تبدیل شود، جای تعجب نیست. این چشم اندازی است که تا زمانی که عرصه برای القاعده در یک سو و برای حوثی ها در سوی دیگر باز مانده برای یمن پیش بینی می شود.

این دو سازمان تفاوت چندانی با هم ندارند. حوثی ها بر حسب میزان خونریزی در مناطقی که تحت کنترل دارند به دولت اسلام عراق و شام (داعش) شباهت دارند، آنها از اعضای ارتش، پلیس و حتی غیر نظامیان نیز چشم پوشی نمی کنند.

داعش موجب کوچ مسیحیان عراقی و حوثی ها موجب کوچ یهودیان یمنی شدند. حوثی ها از هیچ تلاشی برای اعمال رویکردهای فرقه ای خود در یمن، چون القاعده و داعش و حزب الله در لبنان فروگذار نمی کنند.

یمن به شدت به طرحی ملی نیاز دارد که بتواند ثبات به همراه آورد و اقتدار کشور را بازگرداند. این امر نیازمند بازپس گیری مناطقی است که درحال حاضر تحت کنترل حوثی هاست، همچنین خلع سلاح شعبه القاعده در این کشور و پایان دادن به نفوذ قبائلی که اقتدار کشور را به چالش می کشند از دیگر ضروریات رسیدن به این ثبات است.

همچنین نباید امکان نفوذ علی عبدالله صالح رییس جمهور پیشین یمن را فراهم کنیم؛ راه حل این وضعیت در یمن نیازمند رفع مصونیت حقوقی وی است.

بحران کشور یمن پیچیده است، یک گره را نمی توان بدون بازگردن سایر گره ها باز کرد. نجات یمن صرفا به دستان کشورهای حاشیه خلیج میسر نیست، بلکه برخورد با این مساله به طور کلی مسئولیت جامعه بین الملل است.