یک کافه اینترنتی در ایران – عکس از اسوشیتدپرس
در حالی که توسعه پهنای اینترنت یکی از وعده های دولت روحانی در ایران بوده است، اکنون وزارت ارتباطات و شخص محمود واعظی وزیر ارتباطات در این کشور با چالش های فراوانی در این زمینه روبرو شده که یکی از آنها مخالفت های بعضی نمایندگان مجلس است.
با افزایش بحث ها درباره توسعه و شبکه و پهنای باند اینترنت در ایران، وزیر ارتباطات در ایران برای توضیح درباره علت توسعه شبکه و پهنای باند اینترنت به مجلس فراخوانده شده است.
نصراله پژمان فر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ایران روز چهارشنبه در گفتگو با خبرگزاری دانا گفت که «عده ای با افزایش سرعت اینترنت به دنبال کسب درآمدهای کلان هستند و اگر روند موجود در وزارت ارتباطات ادامه پیدا کند، به دنبال استیضاح وزیر خواهم بود.»
وی درباره اقدامات اخیر وزارت ارتباطات ایران دز زمینه افزایش پهنای باند و سرعت اینترنت گفت: «مجلس در حال پیگیری موضوعات مطرح شده ازسوی وزارت ارتباطات است و امروز سوالاتی در این زمینه از وزیر ارتباطات پرسیده شد.»
به گفته این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ایران، نبود پیوست فرهنگی در افزایش پهنای باند و خدمات نسل سوم و چهارم اولین اشکال وارد شده به این اقدامات است؛ به طوری که بر اساس ماده دوم برنامه پنجم توسعه باید این اقدامات حتما پیوست فرهنگی داشته باشد.
می توان گفت که اظهارات این نماینده روحانی مجلس ایران ارتباط مستقیم دارد به فتوای اخیر آیت الله مکارم شیرازی، یکی از مراجع تقلید شیعه در قم که طی آن وی افزایش پهنای اینترنت را غیرشرعی دانسته است.
آیت الله مکارم شیرازی این هفته اعلام کرده است که گسترش «خدمات اینترنت پرسرعت همراه و کلیه خدمات نسل سوم و بالاتر کاری بر خلاف شرع و موازین اخلاقی و انسانی است.»
این مرجع تقلید، در پاسخ به استفتای جمعی که خود را «فعالان فضای مجازی» می نامند، استفتایی را در وب سایت شخصی خود منتشر کرده است که در آن با اشاره به «مفاسد متعدد گسترش دادن خدمات اینترنت پرسرعت» نوشته است: «با توجه به اینکه شبکه ملی اطلاعات که می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند، فراهم نشده، به یقین اقدام بر این کار عجولانه یعنی خدمات اینترنت پرسرعت همراه و کلیه خدمات نسل سوم و بالاتر، کاری بر خلاف شرع و بر خلاف موازین اخلاقی و انسانی است.»
آیت الله مکارم شیرازی همچنین به مسئولان اجرایی ایران توصیه کرد که رواج اینترنت پرسرعت را «روشنفکری دینی و آزادی علمی» تصور نکنند و از مسئولان قضایی خواست که «در این امر حیاتی بی تفاوت نباشند.»
این استفتا در حالی منتشر شده است که خبرگزاری های داخلی ایران از اعطای مجوز نسل سوم و چهارم خدمات اینترنتی روی تلفن همراه به شرکت های ایرانسل و همراه اول خبر داده اند.
خدمات اینترنتی «نسل سوم» یا ۳ جی ، امکان انتقال سریع تر داده های اینترنتی در تلفن های همراه و مشاهده آسان تر تصویر و فیلم را فراهم می کند. برنامه وزارت مخابرات دولت حسن روحانی برای توسعه این خدمات، با مخالفت محافظه کاران مواجه شده است.
آیت الله مکارم شیرازی همچنین در این استفتا با تاکید بر نقش «شورای عالی فضای مجازی به عنوان مرجع قانونی اینگونه امور» از مسئولین خواسته است که پس از رعایت اموری که جلوی جنبه های منفی این کار را می‌گیرد اقدام کنند.
شورای عالی فضای مجازی، در اسفند سال ۱۳۹۰ و توسط آیت الله خامنه ای برای سیاست گذاری عالی در زمینه اینترنت تاسیس شده و مسئولان ارشد سه قوه، فرماندهان نظامی و تعدادی از شخصیت های حقیقی مورد اعتماد رهبر ایران در آن عضویت دارند.
آیت الله مکارم شیرازی در اظهار نظر خود، دلایل «غیرشرعی» بودن خدمات نسل سوم و بالاتر را تبعاتی همچون «دسترسی جوانان و حتی نوجوانان به مطالب و فیلم‌ها و عکس‌های آلوده و فیلم‌هایی که ضدیت با اخلاق و عقاید اسلامی دارد» دانسته است.
از سوی دیگر محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، سه شنبه ۴ شهریور (۲۶ اوت) در واکنش به فتوای اخیر آیت الله مکارم شیرازی، خطاب به وی و سایر مراجع اطمینان داده است که «موضوع فرهنگ و اخلاق در نسل سوم به بالاتر و بقیه موارد» جزو «دغدغه های اصلی» دولت است و مجوزهای جدید، چیزی فراتر از آنچه شرکت رایتل از سه سال پیش ارائه می کند، نخواهد بود.
آقای پژمان فر، نماینده مجلس ایران در این گفتگو همچنین گفت: دومین ایرادی که به طرح وزارت ارتباطات وارد است اینکه طبق قوانین کشور تا زمانی که شبکه ملی اینترنت کشور راه اندازی نشود، نباید پهنای باند اینترنت کشور گسترش یابد؛ اما وزارت ارتباطات بدون توجه به این موضوع در حال گسترش پهنای باند است.
دولت ایران، طبق برنامه پنجم توسعه موظف به راه اندازی «شبکه ملی اطلاعات» شده که یک شبکه اینترنتی داخلی و تحت نظارت بیشتر حکومت ایران خواهد بود.
محافظه کاران ایران، به تازگی فشار بر دولت حسن روحانی را برای اجرای سریع تر این شبکه افزایش داده اند.
یکی از خصوصیت‌های نسل سوم تلفن همراه امکان استفاده از مکالمه تصویری است که رایتل به عنوان اولین اپراتور تلفن همراه این تکنولوژی را برای کاربران خود فراهم کرد، اما هنوز چندی از ارائه این خدمت نگذشته بود که مخالفت‌هایی نسبت به آن صورت گرفت، که در نهایت معاون مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ ۲۰ خردادماه ۱۳۹۲ رسماً قطع تماس تصویری رایتل را اعلام کرد.
در بیست و ششم مرداد ۱۳۹۳ وب‌سایت سیتنا از قول محمد حسن انتظاری دبیر شورای عالی فضای مجازی، اعلام کرد که «پیش از ابلاغ پیوست فرهنگی، اپراتورها نمی‌توانند نسل سوم تلفن همراه را ارائه دهند.»
همچنین وب‌سایت رویکرد در سوم شهریور ۱۳۹۳ از قول علیرضا شاه‌میرزایی معاون مرکز ملی فضای مجازی نوشت: «اپراتور سوم تلفن همراه تا زمانی که پیوست فرهنگی تدوین و ابلاغ نشود، نمی‌تواند و نباید خدمات تماس تصویری داشته باشد و این در حالی است که پیوست فرهنگی ارائه خدمات تماس تصویری موبایل در دست بررسی این مرکز قرار دارد.»
با این حال پیش از مخالفت مرکز ملی فضای مجازی در بیست و هشتم مرداد ۱۳۹۳ وزیر ارتباطات در در حاشیهی مراسم بازگشایی موزهی ارتباطات به خبرنگاران گفت «اعطای مجوز نسل سوم به اپراتورها منوط به تصویب پیوست فرهنگی نیست.» وی با بیان اینکه ممکن است این پیوست فرهنگی تصویب نشود اعلام کرد که «ما عملا اینترنت نسل سوم را افتتاح خواهیم کرد».
با وجود اینکه تا امروز متن «پیوست فرهنگی» منتشر نشده و از چند و چون آن اطلاع دقیقی در دست نیست اما در سی‌ام مرداد ۱۳۹۳ روح الله مومن نسب مدیر پیشین واحد اینترنت مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در گفتوگو با خبرنگار سیتنا ضمن اعلام خبر دیدار با مراجع و روحانیون ساکن قم خبر از نگرانی‌های آنها از راه‌اندازی اینترنت نسل سوم و بالاتر در سطح کشور را داد.
وی تاکید کرد: «اگر وزارت ارتباطات به حساسیت‌های مردم و علما توجه نکند، ناگزیر است که خود را برای اتفاقات مهم در مجلس شورای اسلامی و جامعه آماده کند.» وی افزود:« به همین دلیل علمای قم اعلام آماگی کردند که در صورت عدم توجه به هشدارهای داده شده، حتی برای اعتراض به این قضیه به تهران بیایند.»
وی پیش از این در تاریخ بیست و هفتم مرداد ۱۳۹۳ در دومین نشست تبیینی جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی «اینترنت ۳G در هر تلفن همراه به منزله یک بمب شیمیایی فرهنگی» معرفی کرده بود و اضافه کرده بود دسترسی به اینترنت نسل سوم در تلفن‌های همراه «می‌تواند دسترسی دشمن به اطلاعات خصوصی را بیشتر کند.»
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت حسن روحانی ۱۰ آذر پارسال (اول دسامبر ۲۰۱۳) در سخنانی در تلویزیون دولتی ایران گفت که برای افزایش پهنای باند و سرعت اینترنت برنامه‌ریزی کوتاه مدت صورت گرفته است.
او گفته بود که بر اساس این برنامه در یک سال آینده پهنای باند و سرعت اینترنت ۲ تا ۳ برابر خواهد شد. در حال حاضر کاربران خانگی اینترنت بر اساس قانون تنها حق دارند که به اینترنت با سرعت ۱۲۸ کیلوبیت بر ثانیه دسترسی داشته باشند.
با وجود این به نظر می‌رسد که برخی کاربران خانگی از سرعت‌های بالاتر تا ۵۱۲ کیلوبیت بر ثانیه و یک مگابیت بر ثانیه نیز استفاده می‌کنند. گرچه با توجه به فیلتر بودن بسیاری از سایت‌های محبوب اینترنتی و استفاده کاربران از فیلترشکن، عملاً سرعت واقعی به مراتب از این میزان کمتر است.
وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات ایران همچنین گفت که بر اساس یک برنامه سه ساله قرار است پهنای باند و سرعت اینترنت “مطابق خواست مردم” افزایش یابد.
