نیروهای داعش – عکس از خبرگزاری فرانسه

ما امروز خود را در تنگنای افراط گرایی، تروریسم و تهدیدهای جهانی ناشی از خشونت گروه های مسلح خشونت گرا می بینیم؛ گروه هایی که بدون استثنا با بهره گیری از تروریسم تخریب کننده، تلاش می کنند بافت کشورها را از بین ببرد؛ این در شرایطی است که آنها در گذشته تنها با رژیم های حاکم در همین کشورها مقابله می کردند.

موضوع امروز کاملا متفاوت است. تروریست های امروز می خواهند کشور داشته باشند و کشور خود را بسازند، اما در گذشته بزرگترین آرزوی آنها هدف قرار دادن منافع آمریکا و غرب بود و برای رسیدن به این هدف رژیم های عربی را تحت فشار قرار می دادند.

شیوه جنگ علیه ترور بر مسیر تروریسم تاثیرگذار بود و به رغم آنکه تروریسم در جهان عرب و جهان اسلام ریشه کرده بود، اما فراوانی آن پس از جنگ تقلیل یافت. تروریسم در رابطه با عراق، سوریه و یمن به بخشی از بافت اجتماعی تبدیل شد؛ در سومالی به سلسله مراتب بالای قدرت دست یافت، با بی ثبات کردن دولت در مصر، تونس مراکش و سایر کشورهای عربی از جمله کشورهای حاشیه خلیج که لبریز از افراط گرایی هستند، موفق شد کنترل را در دست بگیرد.

هشدار ملک عبدالله پادشان عربستان سعودی که طی آن جامعه بین الملل، کشورهای مهم و سکوت علمای اسلامی را مورد انتقاد قرار بود، منعکس کننده تغییر شکل تروریسم بود. ملک عبدالله یک بار جنگ علیه ترور را جنگی بسیار طولانی توصیف کرد، زیرا کشورهای متعددی هستند که تروریسم در آنجا به عنوان نشانه بیماری و واکنشی به شرایط تاریخی ظاهرشده است و این کشورها از آفریقا تا پاکستان، افغانستان و حتی قفقاز گسترده شده اند.

حتی کشورهای غربی فعالیت های بی سابقه ای در راستای تجدید قوا علیه تروریسم انجام داده اند تا حدی که ممکن است به این نتیجه برسیم که کشورهای خاصی هستند که به صورت مستقیم هدف قرار نگرفته اند، اما آنها امروز شجاعانه تصدیق کرده اند که تروریسم بر امنیت ملیشان تاثیرگذار بوده است. تجربه نروژ یک نمونه جالب از این موضوع است.

بنابراین تروریسم را می توان هم یک ابزار سیاسی و هم یک جنبش اجتماعی تلقی کرد و نمی توان آن را صرفا اقدامی توسط معدود افراد گمراه دانست که از روی بلاهت شعارهای ایدئولوژیکی را دنبال می کنند، درست همانطور که خشونت های دهه ۱۹۸۰ مصر به رژیم این کشور ارتباط داشت، یا خشونت های داخلی که ماهیت آن فرقه ای بود نه سیاسی.

اشکال و قالب های متفاوتی که امروز تروریسم به خود می گیرد، مستلزم آن است درک خود را ارتقا دهیم و با تعریف ترویسم و اشکال مختلف آن از یک عبارت تکنیکی استفاده کنیم. بیش از ۳۰ شکل خشونت مسلحانه وجود دارد و صدها سازمانی که از آنها استفاده می کنند بسته به تفاوت زمینه ها و اهدافشان نیازمند تعاریف متفاوت هستند. از این رو بوکو حرام را نمی توان به همان شکلی توصیف کرد که داعش را توصیف می کنیم. من حتی پیشنهاد می کنم که یک سازمان باید بسته به حوزه عملیاتی خود تعریف شود. به عنوان مثال القاعده در یمن با القاعده در لیبی متفاوت است.

اما تمام این تفاوت ها و تنوع ها مشکلی به مشکلات امنیتی اضافه می کند و بار استراتژیکی بر دوش ثبات جهانی و ثبات کشورهایی می گذارند که خود هدف گرفته شده اند. در سایه شرایط ناامید کننده ای که بسیاری در آن زندگی می کنند باید تجدید نیروهای بی سابقه و ترویج تفکرات افراط گرایانه را نیز در نظر داشته باشیم.

کشورهایی که از تروریسم سود می برند، یا آنهایی که تروریسم به آنها صدمه نمی زند، یا کشورهایی که تصور می کنند تروریسم ابزاری علیه رژیم های ستمگر محسوب می شود، نمی دانند که تروریسم امروز حقیقت زندگی است، نه یک ناهنجاری.

براساس مشاهدات روزانه از رویکردهای اجتماعی نسبت به تروریست های دولت اسلامی عراق و شام (داعش)، می توانم بگویم که به رغم خشونت، افراط گرایی و بی رحمی که به دیوانگی کشیده شده، این گروه به طور گسترده در جوامعی که در آن فعالیت داشته، مورد تجلیل قرار دارد.

به محض ورود به کشوری که پرچم های سیاه دارد با بردهای تبلیغاتی رو برو می شوید که جهاد را تبلیغ می کند و ممهور به لوگوی داعش شده است، این لوگو، نسخه کپی شده از مهر پیامبر است و به هیچ صورت توسط علمای اسلامی، که ملک عبدالله پادشاه عربستان آنها را سست و ساکت نامیده، محکوم نشده است.

داعش درحال ساخت یک مرکز خرید در شهر رقه، شرق سوریه است و همچنین کارگاه هایی برگزار می کند که به مردم درباره چگونگی تولید مواد اولیه برای پروژه های ساخت و ساز و جاده ها آموزش می دهد. داعش همچنین توانسته بسیاری از تاسیسات تخریب شده را با استفاده از درآمد حاصل از نفت به کار بیاندازد، آنها نفت را با قیمت ارزان به کشورهایی می فروشند که چشم خود را روی فعالیت های داعش بسته اند.

وسایل نقلیه متعلق به داعش در سراسر شهر حرکت می کنند و سی دی ها و جزواتی را درباره ایدئولوژی این گروه توزیع می کنند. در مدارس داعش، برنامه های تفریحات کودکان سرگرم کننده و متنوع است و سازمان های جوانان با اشتیاق به کودکان می آموزند تا طوری شعار بدهند که گویی در یک مسابقه فوتبال حضور یافته اند.

ما با یک نوع تروریسم جدید رو برو هستیم که نیازمند راه حل های جدیدی است.