جشنواره فیلم فجر، از مهمترین رویدادهای سینمایی ایران است. اهمیتی که ناشی از اعتباری است که با دیده شدن در این جشنواره به فیلم افزوده می شود و همین امر سبب شده تا حساسیتهای زیادی روی آن بوجود بیاید. حتی برخی افراد که مدعی هستند این جشنواره جهت گیری سیاسی دارد و بعضا دولتی است بازهم نمی توانند کتمان کنند که حضور فیلمشان در این جشنواره و بازخوردهایی که در این دوره ۱۰ روزه توسط منتقدان و سینما دوستان می گیرند، اهمیت خاصی بر روند اکران فیلمشان دارد.
در چهار سال گذشته، سینمای ایران دوران رکود خود را سپری کرد. با انتصاب جواد شمقدری به عنوان معاونت سینمایی وزارت فرهنگ ایران و سیاست های محدود کننده ای که اعمال کرد ، بسیاری از کارگردانهای برجسته این کشور یا تمایل نداشتند در آن فضا فیلم بسازند یا آنکه فیلمی بسیار پایینتر از بضاعت سینمایی خود ساختند تا شاید اعتراض خود را نسبت به این سینما نشان دهند .
پس از روی کار آمدن دولت روحانی و روند تغییر سیاست های وزارت فرهنگ ایران، بسیاری از کارگردانان برجسته نسبت به شرایط پیش رو ابراز امیدواری کردند و اعلام کردند که تمایل دارند در این فضا فیلم بسازند. امیدواری که با بازگشایی خانه سینما که در دوره دولت قبلی تعطیل شده بود افزایش یافت. همچنین تغییر اعضا شورای بازبینی فیلمهای سینمایی- شورایی که اعضای نُه نفره آن، با حکم وزیر فرهنگ منصوب میشوند و وظیفه آن صدور پروانه نمایش برای فیلم ها است و به دنبال گرفتن پروانه نمایش چندین فیلم که سال ها در محاق توقیف مانده بودند. امید ساخت فیلم را در کارگردانانی که در شرایط نامناسب دولت احمدی نژاد از حرفه خود دور شده بودند، زنده کرد.
در گزارش پیش رو به کارگردانان صاحب نامی پرداختهایم که در حال آماده کردن فیلمشان برای جشنواره فیلم سی و دوم هستند.
یک درام درباره دفاع مقدس
«کیومرث پوراحمد» پس از فیلم سینمایی «اتوبوس شب» که در سال ۸۵ شمسی کارگردانی شده بود تا به امروز کاری را در حوزه سینما کارگردانی نکرده است. هرچند بسته شدن خانه سینما او را به شدت ناراحت کرده بود و همواره این دلیلی بر امتنای او از فیلمسازی مطرح میشد؛ اما مشکلات مالی، شرایط سخت و دشوار فیلمسازی را نمیتوان در خصوص کم کاری او نادیده گرفت.
«۵۰ قدم آخر» تازهترین فیلم «کیومرث پوراحمد» از نظر محتوایی به نسل جوان انقلاب و جنگ میپردازد که میخواهند با تلاش علمی، جنگ را از حالت دفاع صرف خارج کرده و به سمت تکنیک و تاکتیکهای امروزی بروند تا با استفاده از نبوغ خود در جنگ به پیروزی دست یابند.
فیلم جدید پوراحمد که پیش از این با نامهای «ایرانی» و «شناسایی» معرفی شده بود، براساس ایدهای از حبیب احمدزاده مقابل دوربین رفته است. داستان این فیلم درباره سرگذشت یکی از نیروهای اطلاعات و عملیات لشگر زرهی هشت نجف اشرف در عملیات والفجر چهار است. در این فیلم از بابک حمیدیان و طناز طباطبایی برای ایفای نقشهای اصلی بهره برده شده است و بقیه بازیگران فیلم از بازیگران تئاتر نجف آباد و اصفهان هستند. تدوین این فیلم توسط واروژ کریم مسیحی انجام میشود.
بازگشت به دوران طلایی داریوش مهرجویی
داریوش مهرجویی از دوم آذر سال ۹۲ ساخت فیلم «اشباح» را آغاز کرده است. این فیلم که قرار است اولین نمایش خود را در سی و دومین جشنواره فیلم فجر داشته باشد از ۶ شخصیت اصلی استفاده می کند. این کاراکترها، به گونه ای هستند که به گفته جهانگیر کوثری تهیه کننده این فیلم از هرکدام می توان فیلم جداگانه ای ساخت.
فیلم «اشباح» که گفته می شود در ردیف فیلم های دوران طلایی فیلمسازی داریوش مهرجویی و آثاری چون «پستچی»، «دایره مینا» و «هامون» قرار داد، یک درام سینمایی خانوادگی زیبا است. نباید سابقه فیلم های مهرجویی را در این چند سال نادیده گرفت، فیلم هایی که علاقمندان به مولفه های سینمای مهرجویی را نا امید کرد و سبب شد تا منتقدان به فیلم های او بتازند. فیلم «نارنجی پوش» و «چه خوبه برگشتی» دو فیلمی که بسیار پایین تر از بضاعت کارگردان ظاهر شدند و مهرجویی در صدد حمایت از آنها بر آمد و گفت دوست داشتم چنین فیلم هایی بسازم؛ اما این دوست داشتن دلیل بر این نیست که مهرجویی نمی توانسته فیلم بهتری بسازد و به فراخور شرایط فیلمی ساخته که به تنهایی ساختار آن نوعی اعتراض به شرایط موجود است و نشان می دهد که توانایی کارگردان در محدودیت به سخره گرفته می شود و نتیجه اش فیلم های سخیفی از این دست است.
بازیگرانی چون مهدی سلطانی، و حسن معجونی در این فیلم سینمایی حضور دارند. هرچند مرگ ناگهانی ژیلا مهرجویی خواهر این کارگردان، فیلمبرداری این فیلم را چند روزی به تاخیر انداخت؛ اما فیلمبرداری دوباره آغاز شده است و می توان منتظر حضور این فیلم در جشنواره سی و دوم بود.
«امروز» رضا میرکریمی در فجر
رضا میرکریمی که سال قبل بهعنوان تهیهکننده فیلم خوشساخت «خسته نباشید» را به جشنواره فجر فرستاده بود، شهریورماه، فیلمبرداری فیلم «امروز» را آغاز کرد و روز عید قربان مصادف با ۲۴ مهرماه فیلمبرداری این فیلم را در خیابان «وصال» تهران به پایان رساند.
او همزمان با ساخت فیلم به تدوین آن پرداخت. این فیلم براساسِ طرحی از رضا میرکریمی و فیلمنامه را نیز رضا میرکریمی و شادمهر راستین نوشتهاند.
داستان از این قرار است که یونس، راننده تاکسیِ کهنهکار، در پایانِ یک روزِ کاری به زن جوانی کمک میکند تا به بیمارستان برسد. غافل از اینکه در بیمارستان اتفاقاتِ زیادی در انتظارِ او است. بازیگران «اِمروز»، پرویز پرستویی، سهیلا گلستانی و شبنم مقدمی هستند و فیلمبرداری این فیلم بر عهده هومن بهمنش است. در حال حاضر، صداگذاری این فیلم توسط علی علویان آغاز شد و گمانه زنی ها نشان می دهد که این فیلم نیز برای جشنواره فجر آماده میشود.
بهمن فرمانآرا سکوت را میشکن
د
بهمن فرمانآرا از سال ۸۶ پس از ساخت فیلم «خاک آشنا» دیگر فیلمی نساخت. از سال ۸۸ در هیچ برنامه وابسته به دولت شرکت نکرد و نسبت به هیچ اتفاقی عکسالعملی از خود بروز نداد؛ اما پس از روی کار آمدن دولت جدید و تغییر نگرش ها در وزارت ارشاد، شنیده شد که گفته است؛ میخواهد پس از تغییر ریاست سازمان سینمایی یک فیلم جدید بسازد!
در همین زمینه خبرگزاری ایسنا، خبر از دیدار حجت الله ایوبی، معاونت سینمایی با چند کارگردان برجسته از جمله بهمن فرمان آرا داد. که در نتیجه این نشست ایده طرح های فرمان آرا مورد تأیید این معاونت قرار گرفته و قرار بر این است تا فرمان آرا سه گانه دیگری را مقابل دوربین ببرد.
او که در کشوقوس درگیریها و تعطیلی خانه سینما سیمرغهایش را هم به دفتر سیمرغ وزارت ارشاد تحویل داد و در قبالش رسید گرفت به نقل از روزنامه بهار بارها اعلام کرده بود که هیچ فیلمنامهای را به وزارت ارشادی که مدیرش جواد شمقدری باشد، نخواهد فرستاد؛ با تغییر دولت و معاونان هنری و وزرا بهمن فرمانآرا سکوت طولانیاش را شکست و گفت: «فکر میکنم، این چهار سال دیگر تمام شده و چهار سال توقف هم کافی است. من هم مثل خیلی از مردم دست به کار شدهام و به روزهای خوب میاندیشم. فیلمنامههایم را آماده میکنم. من فکر میکنم شرایط کاملا امیدوارکننده است و من هم به خاطر خوشحالی مردم، بینهایت خوشحال هستم و در این شرایط میخواهم هم کارهای نیمهکارهام را به اتمام برسانم و هم دوباره فیلم بسازم. من با انرژی زایدالوصفی به آینده نگاه میکنم.»
کیمیایی و فیلمی با محوریت زن
فیلم تازه مسعود کیمیایی در آغاز در پیچ و خم تغییر اسم متوقف شد. او که با نام «کلید شکسته» پروانه ساخت فیلمش را گرفته بود، پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رییسجمهور و به دلیل نماد کلید او، مجبور به تغییر این نام شد.کیمیایی نام «اسبها میمیرند»، «عرق سرد» را به سازمان سینمایی پیشنهاد کرد که هر دو رد شدند و سرانجام فیلم با نام «متروپل» جلوی دوربین «علیرضا زریندست» رفت.
«متروپل»، داستان زنی به نام خاتون است که در یک نیمه شب به یک باشگاه بیلیارد پناه میآورد. کیمیایی درباره این فیلمش گفته است : « برخلاف فیلمهای دیگرم این بار قهرمان اصلی«متروپل» یک زن است؛ این اولین بار است که درست به چنین کاری میزنم تا کنون من را به داشتن سینما مردانه محکوم کردند و بر این باور بودند فیلمهای من زیادی مردانه است و تکیهام صرفا روی آقایان است؛ اما خب این بار سنت شکنی کردم و در متروپل یک زن را به عنوان قهرمان فیلمم انتخاب کردم.
محمدرضا فروتن، پولاد کیمیایی، مهناز افشار، پگاه آهنگرانی، بازیگران این فیلم هستند. بهنظر میرسد این فیلم برای نمایش در جشنواره فجر امسال آماده شود. این فیلم مراحل پایانی صداگذاری خود را توسط اسحاق خانزادی میگذراند.
کمال تبریزی، حرکت روی مرز شادی و تلخی
درحالی که کمال تبریزی به تازگی پس از چندین سال توقیف پروانه نمایش فیلم «پاداش» را برای اکران دریافت کرد، فیلم «طبقه حساس» را در مراحل پایانی برای نمایش در جشنواره فجر آماده می کند. نگارش این فیلمنامه بر عهده پیمان قاسم خانی بوده و داستان مردی را روایت میکند که بعد از مرگ همسرش او را در یک قبر دو طبقه دفن میکند؛ اما پس از مدتی که سر مزار همسرش می رود متوجه می شود به اشتباه مردی غریبه در آن مکان (قبر دیگر) دفن شده است.
کمال تبریزی درباره این فیلم گفت: «فیلم از یک فضای طنز برخوردار است، شروع فیلم یک فضای نسبتا سنگین و تلخ است و با مرگ شروع میشود و فیلم در انتها نیز با یک فضای سنگین و تلخ پایان مییابد و بین این دو فضا، ما یک فضای شاد و کمدی داریم؛ یعنی از یک فضای تلخ و ناگوار به یک فضای شاد و کمدی میرویم و بازمیگردیم.
رضا عطاران، پانتهآ بهرام و بهاره رهنما از بازیگران این فیلم هستند. فیلمبرداری این فیلم به پایان رسیده و مصطفی خرقه پوش تدوین آن را آغاز کرده است.
«زندگی دو گانه» فریدون جیرانی
جیرانی یکی از پرحاشیهترین کارگردانان سینمای ایران در سال گذشته بود. «من مادر هستم» اگرچه توانست فروش خوب دو میلیارد تومان را تجربه کند؛ اما اعتراض های گروه های تندرو ایران را به همراه داشت که به عنوان اعتراض در مقابل وزارت ارشاد علیه این فیلم تظاهرات کردند.
او اسفند سال ۹۱ شمسی فیلمبرداری فیلم جدیدش که یک کمدی اجتماعی است را به نام «خوابزدهها» آغاز و چندی قبل به پایان رساند. فرهاد اصلانی، ساره بیات، صابر ابر و اکبر عبدی از جمله بازیگران این فیلم سینمایی با نام قبلی «زندگی دوگانه فیروز» هستند که با نگاهی دینی ماجرای مردی میانسال را روایت میکند که بسیار خسیس بوده و بروز ماجراهایی، تحولی را در زندگی وی ایجاد میکند.
هرچند فریدون جیرانی گفته است که تمایل دارد پیش از جشنواره فجر این فیلم را اکران کند؛ اما انتظار میرود بر خلاف ادعایش در جشنواره فجر شرکت کند. ادعایی که بارها از سوی برخی کارگردانان مطرح شده است؛ ولی با نزدیک شده جشنواره فیلم فجر و شور و شوق ناشی از آن از یاد رفته است.
علی رفیعی «سالتو» را به فجر میرساند؟
علی رفیعی، کارگردان مطرح تئاتر، قصد دارد برای ساخت سومین فیلم سینماییاش سراغ یک سوژه ورزشی برود. رفیعی در فیلم جدیدش که با نام «سالتو» مجوز ساخت گرفته است، جهانگیر کوثری را بهعنوان تهیهکننده در کنار خود دارد.
این فیلم یک درام اجتماعی است که به ورزش کشتی میپردازد. با توجه به گفتههای جهانگیر کوثری، احتمالا باید «سالتو» را یکی از فیلمهای حاضر در جشنواره فجر امسال دانست. پیش از این هرچند علی رفیعی با توجه به بیتفاوتی کوثری نسبت به آغاز پیش تولید این فیلم ناامید بودو در این رابطه گفته بود : «من شخصا با فاطمه معتمد آریا و محمود کلاری صحبت کردهام و چون حضور آنها برایم مهم بود این کار را انجام دادم و تا امروز هیچ کاری از جانب آقای کوثری انجام نشده و هر کاری هم شده با ابتکار شخصی خودم بوده است.با شرایطی که به وجود آمده است، خیلی ساده لوحانه است که بگویم سالتو را در جشنواره فجر امسال می بینیم.» با این تفاسیر باید دید که سالتو به جشنواره میآید یا خیر.
نگاهی تازه به زندگی پیامبر
بیگ پروداکشن مجیدی، از سال ۸۶ شمسی و با تحقیقاتی گسترده شروع شد و هم اکنون نیز آخرین مراحل فنی خود را پشت سر می گذارد.فیلمی که قرار است از دوران تولد پیامبر اسلام تا ۱۲ سالگی وی را روایت کرده و به این ترتیب در سه اپیزود منفک، نگاه ریزتری به زندگی پیامبر اسلام داشته باشد.
مجیدی هم اکنون برای نظارت مستقیم بر تدوین فیلم به ایتالیا رفته است. این فیلم که قرار است با سه زبان زنده دنیا به اکران بین المللی برسد، همچنان مراحل فنی خود را می گذراند و با اینکه اعلام شده ممکن است به جشنواره سی و دوم نرسد؛ اما از آنجا که همیشه جشنواره با اتفاق های غیر منتظره همراه است، شاید حضور این فیلم نیز جزو آن اتفاقات باشد.
فیلم فاخر «احمدرضا درویش»
«احمد رضا درویش» یکی از آن کارگردانان سختگیر سینمای ایران است که سوژه های پرداختی خود را با موشکافی بسیاری به مرحله فیلمنامه و تولید میرساند. درویش نخستین کارگردان سینمای ایران است که با ساخت «دوئل» در ابتدای دهه هشتاد، عنوان «فیلم فاخر» را وارد سینما کرد و توانست تعریف درستی از فیلم فاخر با هزینه ای فاخر ارائه دهد.
از آن زمان به بعد، درویش تمام وقت خود را صرف تحقیق، نگارش و تولید بیگ پروداکشن «رستاخیز» که درباره زندگی امام حسین است، کرد و پس از پنج سال فعالیت ممتد برای این فیلم، توانست آن را آماده نمایش کند. اگرچه قرار بود این فیلم در جشنواره سال گذشته نمایش داده شود؛ اما گویا به دلایلی این امر محقق نشد تا «رستاخیز» مهمان جشنواره سی و دوم بوده و از هم اکنون سیمرغ هایی را برای خود آماده نگاه دارد.
