سفیر ایران در عراق از راه اندازی خطوط تولید خودروهای ایرانی در عراق خبر داده است. حسن دانایی فرد در گفتگویی با خبرگزاری رسمی ایران، ایرنا، گفته است که خط تولید پراید و سمند تا دو ماه آینده در جنوب شهر بغداد راه اندازی خواهد شد.
پراید و سمند دو خودروی ایرانی هستند که بیشترین سهم تولید را در بازار انحصاری خودروی ایران در اختیار دارند. هر دو این خودروها پیش از این نیز تجربه حضور در بازار خودروی عراق را داشته اند.
آنگونه که وبسایت ساپیا اعلام کرده است این شرکت خودروسازی توانسته است تا ابتدای تابستان امسال و در مجموع بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه از محصولات تولیدی خود به ویژه محصولات پراید خود را در بازار عراق به فروش برساند.
پراید که در چند مدل مختلف از سوی شرکت خودروسازی سایپا تولید می شود، در عراق به نام سایپا یا سایبا شناخته می شود و در برخی از شهرهای این کشور وارد دستگاه حمل و نقل عمومی و تاکسیرانی شده است.
ایران با تولید ۸۵۰ هزار خودرو در سال ۲۰۱۲ در رده شانزدهمین کشور از نظر تعداد تولید خودرو در جهان قرار گرفت، اما اعمال تحریمهای جهانی علیه ایران و قطع همکاری خودروسازان خارجی با این کشور و نبود امکان تهیه مواد اولیه و قطعات مورد نیاز برای تولید خودرو در ایران موجب شد تا رتبه ایران در سال ۲۰۱۳ حتی به بیستم سقوط کند.
بر اساس آمار سازمان بین الملی تولید کنندگان خودرو، ایران تا سال ۲۰۱۱ و پیش از اعمال تحریم های بین المللی با تولید حدود ۱٫۶ میلیون دستگاه خودرو در صدر کشورهای تولید کننده خودرو در خاورمیانه قرار داشت.
سایپا که بزرگترین صادرکننده خودروی ایران محسوب می شود از سال ۱۳۸۹ برخی از همکاری های خود را برای مونتاژ محصولات و برخی قطعات خود در عراق آغاز کرد و قرار بود که خط مونتاژ برخی از محصولات خود را در تیرماه گذشته در شهر اسکندریه در ۶۰ کیلومتری جنوب بغداد راه اندازی کند.
ظاهرا بر اساس آنچه سفیر ایران در عراق اعلام کرده است راه اندازی این خط تولید با چند ماه تعویق، قرار است تا دو ماه دیگر آغاز شود.
شرکت های سایپا و ایران خودرو هر دو اعلام کرده اند که خطوط مونتاژ محصولاتشان در عراق هر ساعت ۱۰ خودرو را تولید خواهد کرد.این میزان به معنای تولید ۴۰ هزار خودرو در سال خواهد بود.
هنوز مشخص نیست که خودروهای ایرانی در عراق به چه بهایی به فروش خواهند رسید اما سه سال پیش نحوه قیمت خودروهای ایرانی در عراق موجب اعتراض هایی در برخی رسانه های ایرانی شده بود.
در آن زمان گزارش هایی منتشر شده بود که نشان می داد پراید ایرانی در عراق ۳۰ درصد ارزان تر از آن چه که در بازار ایران معامله می شود، فروخته می شود.
بازار پرسود عراق
عراق و افغانستان دو کشور جنگ زده درغرب و شرق ایران هستند که در سالهای اخیر تبدیل به بازاری بزرگ برای کالاهای ایرانی شده اند. برخلاف افغانستان،عراق به لطف درآمدهای سرشار نفتی، کشور ثروتمندی است و به خاطر سه دهه جنگ و تحریم، تقریبا نیازمند واردات هر نوع کالایی است.
در حالی که ایران با تحریم های کمرشکنی دست و پنجه نرم می کند، عراق حکم یک موهبت را برای اقتصاد ایران بازی می کند، آنگونه که پیش بینی می شود میزان صادرات ایران به این کشور تا پایان سال ۹۲ به ۱۱ و نیم میلیارد دلار برسد.
با این وجود سفیر ایران در عراق، اقتصاد ایران را درونگرا می داند و با اعلام اینکه نیازهای فنی و مهندسی عراق ۵۰۰ میلیارد دلار است، از تجار و شرکت های ایرانی می خواهد تا حضور گسترده تری در اقتصاد رو به رشد این کشور داشته باشند.
یکی از بازارهای پررونق عراق مروبط به خودرو است. شمار خودروهای موجود درعراق بسیار پائین است. با اینکه هیچ عدد روشنی در این زمینه وجود ندارد اما برخی گزارش های منتشر شده در سال ۲۰۱۲ نشان می داد که در ازای هر هزار عراقی ۴۳ خودرو در این کشور در حال تردد است. این نسبت در الجزایر ۸۰ و در ایران ۱۶۰ است. رقمی که در کشورهای پیشرفته به عدد ۵۰۰ هم می رسد.
اگرعراق بخواهد در داشتن خودرو، به سرانه ای معادل سرانه ایران برسد، این به معنای نیاز ۳ میلیون دستگاه خودرو در این کشوراست. این نیاز گسترده در کنار درآمدهای نفتی عراق که سال به سال بیشتر می شود موجب شده است تا بازار خودروی عراق، بازاری پرسود و مطمئن برای شرکتهای بزرگ خودروساز باشد.
بر اساس گزارش سازمان تجارت جهانی، ایران پس از کره جنوبی، دومین کشور صادر کننده خودرو به عراق در سال ۲۰۱۰ بوده است. پس از ایران خودرو سازان چین، آلمان و آمریکا هم در این بازار حضور دارند.
عراق همچنین بازار ۹۸ درصد خودروهای صادراتی ایرانی است. پراید و سمند عمده ترین صادرات خودروهای سواری ایران به همسایه غربی خود را تشکیل می دهند. این دو خودرو گرچه از لحاظ کیفیت توان رقابت با خودروهای کره ای، آلمانی و آمریکایی را ندارند اما در عوض به خاطر قیمت پائین و خدمات پس از فروش، با استقبال خوبی مواجه شده اند.
خودروهای ایرانی در سوریه و ونزوئلا
هم شرکت سایپا و هم شرکت ایران خودرو پیش از این سابقه حضور در برخی از دیگر کشورها را داشته اند. سوریه و ونزوئلا دو کشور نزدیک و هم پیمان ایران در سالهای گذشته خطوط مونتاژ خودروهای ایرانی را در کشورهای خود راه اندازی کرده بودند.
ایران خودرو – شرکت تولید کننده سمند – که بازار تولید ۵۰ درصد از خودروهای ایرانی را در اختیار دارد، در سالهای اخیر در چند کشور از جمله ونزوئلا، سوریه، سنگال، آذربایجان و بلاروس خطوط تولید خود را دایر و طرح هایی را هم برای راه اندازی تولید محصولاتش در الجزایر، مصر و حتی افغانستان در دست داشت.
ایران خودرو و ساپیا هر دو به فاصله کوتاهی خطوط تولیدی خود را در سوریه نیز راه اندازی کردند. در هر دو مراسم افتتاح خطوط تولید این خودروسازها، بشار اسد رئیس جمهور سوریه نیز شخصا حضور یافت.
سایپا قرار بود در سوریه سالانه ۵ هزار خودرو پراید صبا تولید کند. این شرکت تا پیش از این نیز ۳۵ هزار خودروی پراید به این کشور صادر کرده بود. بحران سوریه اما موجب شد تا آنگونه که رسانه های ایرانی خبر دادند، مسئولان این شرکت تصمیم گرفتند تا بخش هایی از دارایی ها و کالاهای سرمایه ای خود را از این کشور خارج و به داخل ایران منتقل کنند.
ایران خودرو نیز تلاش کرد تا محصول خود “سمند” را که در ایران آن را “خودروی ملی” می خوانند، وارد بازار سوریه کنند. این شرکت برای چنین هدفی ۶۰ میلیون دلار سرمایه گذاری کرد و قرار شد تا خط تولید سمند، سالانه ۱۰ هزار دستگاه از این خودرو را روانه بازار سوریه کند.
مسئولان ایرانی که نام سمند را در سوریه “شام” گذاشتند، اعلام کردند که می خواهند در سه سال ۴۰ درصد از بازار خودروی سوریه را به خود اختصاص دهند، اما ایران خودرو در این پروژه شکست خورد به طوری که در مدت چهار سال توانست تنها ۱۱ هزار خودرو و آنهم با سوددهی بسیار پائین روانه بازار رقابتی خودروی سوریه کند.
سایپا و سمند هر دو در بازار ونزوئلا، متحد نزدیک آمریکای لاتین ایران نیز حضور دارند. در مراسم افتتاح خطوط تولید این خودروها، هوگو چاوز رئیس جمهور فقید ونزوئلا نیز حضور داشت. او ایران را نه تنها یکی از دوستان ونزوئلا بلکه شریکی راهبردی برای این کشور توصیف کرد.
گرچه در ماههای اخیر زمزمه هایی مبنی بر بدهی ۶۰ میلیون دلاری دولت ونزوئلا به شرکت سایپا در رسانه ها منتشر شده، اما مقامات ونزوئلایی در تهران از پرداخت این بدهی و آمادگی این کشور برای افزایش تولید این دو خودور در این کشور خبر دادند.
پراید و سمند ارزان ترین خودروهای موجود در بازار ونزوئلا هستند و می توانند اقشار فقیر این کشور را نیز صاحب خودرو کنند. علاوه بر این ایران فن آوری ساخت خودرو را نیز به این کشور منتقل کرده است. شاید به خاطر همین دو مورد بود که مقامات ونزوئلایی در راه اندازی خطوط تولید خودروهای ایرانی یکسال و نیم تعجیل کردند.
پراید خودرویی پر حاشیه
پراید در خیابانهای شهری ایران خودرویی مناسب محسوب می شود. قیمت پائین در کنار مصرف سوخت پائین آن نیز موجب شده است تا قشر متوسط ایرانی به استفاده از این خودرو ترغیب شود. در همین حال این خودرو در جاده های بین شهری خطرآفرین است. بارها رسانه های ایرانی شاهد بحث های داغ در خصوص آسیب پذیری بالای این خودرو در جاده ها بوده است.
علاوه بر هشدارهای پلیس ایران که این خودرو را در صدر تصادفات اعلام کرده است، در تیرماه گذشته آیت الله مکارم شیرازی از روحانیون بلندپایه ایران نیز، در سخنانی گفت که وقتی بیشترین ضایعات تصادفات به واسطه خودروی پراید است، باید فکری کرد و این خودرو باید به یک خودروی مناسب تبدیل شود.
شرکت سایپا در پاسخ به این اعتراضات، علت صدر نشینی محصولات پراید را نه بی کیفیتی این خودرو بلکه تعداد بالای این خودرو و خطای انسانی در حوادث می داند. خطای انسانی در حوادث جاده ای ایران ۵۲ درصد عنوان شده است و هم اکنون بیش از ۵ میلیون دستگاه خودروی پراید در خیابانهای ایران در حال تردد هستند.
ایران یکی از بالاترین نرخ های مرگ و میر در جاده ها را دارد به گونه ای که در سال ۱۳۹۱ حدود ۲۰ هزار نفر بر اثر تصادف در ایران جان خود را از دست دادند. این رقم در سالهای ۸۴ و ۸۵ حتی به رقم ۲۷ هزار نفر نیز رسید. خطای انسانی، جاده های نامناسب و خودروهای بی کیفیت اصلی ترین عامل این حوادث به شمار می روند.
خوردوهای ایرانی تا کنون تنها توانسته اند درغیاب حریفان و در بازار انحصاری خودروی ایران بدرخشند. اما این شرکت های خودروساز در ونزوئلا و سوریه با بدشانسی مواجه شده اند. اکنون باید دید استقبال از خودروهای ایرانی در بازار عراق چگونه خواهد بود، بازاری که هر روز غول های خودروسازی جهان را به خود نزدیک تر می کند.