خانواده ایرانی و برف بازی
آیتالله خامنهای، رهبر و عالیترین مقام جمهوری اسلامی که سیاستهای کلی نظام را تعیین و تأیید میکند، به تازگی در سخنرانی خود در بجنورد گفته که یکی از خطاهایی که در اواسط دهه هفتاد انجام شد، ادامه سیاست کنترل جمعیت بود. او تأکید کرده که این اشتباه باید جبران شود، زیرا نسل جوان عامل اصلی پیشروندگی کشور است.
از نظر آیتالله خامنهای اجرای سیاست کنترل جمعیت در اوایل دهه هفتاد کار صحیحی بوده، اما ادامه آن از اواسط دهه هشتاد اشتباه بود و مسؤولان کشور و از جمله خود رهبر هم در این اشتباه سهیم هستند و «باید از خداوند طلب عفو کنند.»
این اولین بار بود که آیتالله خامنهای در ملأ عام بر سر موضوعی خود را «مقصر» میدانست و به اشتباه خود اعتراف میکرد. فارغ از اینکه واقعا این امر اشتباه بوده یا نه، صرف این «اعتراف» نشاندهنده اهمیت موضوع برای جمهوری اسلامی است.
آیتالله خامنهای پیشتر هم در دیداری با مسؤولان نظام به موضوع سیاست کنترل جمعیت در دهه گذشته اشاره کرده و گفته بود: «بررسیهای علمی و کارشناسی نشان میدهد که اگر سیاست کنترل جمعیت ادامه پیدا کند، به تدریج دچار پیری و در نهایت کاهش جمعیت خواهیم شد، بنابراین مسؤولان باید با جدیت در سیاست کنترل جمعیت تجدید نظر کنند و صاحبان رسانه و تریبون از جمله روحانیون در جهت فرهنگسازی این موضوع اقدام کنند.»
[inset_right]بر اساس گزارشی که کارشناسان آژانس بینالمللی جمعیت وابسته به سازمان ملل متحد در نیویورک آن را تهیه کردهاند، جمعیت انسانهای بیش از شصت سال در سال ۲۰۰۰ برای نخستین بار در تاریخ بشریت بیش از تعداد کودکان زیر پنج سال بوده است.
[/inset_right]
در واقع نگرانی از کاهش جمعیت ایران با استناد به آماری است که در ابتدای مهرماه سال جاری از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده و میگوید نرخ رشد جمعیت از ۶۲/۱ درصد سرشماری سال ۸۵ به ۲۹/۱ درصد در سال جاری کاهش یافته است.
به اعتقاد مسؤولان جمهوری اسلامی مساله کنترل جمعیت یکی از موضوعاتی است که رسانههای غربی به طور مداوم آن را تبلیغ میکنند، اما در همان کشورها وضع به گونهای دیگر است.
سایت مشرق، یکی از رسانههای نزدیک به حکومت در این زمینه نوشته که: «اسرائیل و کشورهای اروپایی سیاستهای جدی تشویق به زاد و ولد را اجرا میکنند و در این میان با توجه به آمارهای منتشر شده، صهیونیستها از دیگران پیشی گرفتهاند. در حالی که سیاست تبلیغ کاهش جمعیت از سوی دنیای غرب شروع و پیگیری شده، امروز این رتبه ایران است که در جدول آمار فرزندآوری بیش از ۲۰ پله از آمریکا عقب بوده و این رتبه برای اسرائیل دو برابر ایران است. به این معنی که تعداد فرزندان در یک خانواده ایرانی، کمتر از تعداد فرزندان در یک خانواده صهیونیست اسرائیلی یا یک خانواده آمریکایی است.»
صرف نظر از اینکه این ادعای سایت مشرق نیوز چه قدر صحت داشته باشد، به این نکته باید توجه داشت که کشورهای غربی نیز با مشکل پیری جمعیت روبهرو هستند.
بر اساس گزارشی که کارشناسان آژانس بینالمللی جمعیت وابسته به سازمان ملل متحد در نیویورک آن را تهیه کردهاند، جمعیت انسانهای بیش از شصت سال در سال ۲۰۰۰ برای نخستین بار در تاریخ بشریت بیش از تعداد کودکان زیر پنج سال بوده است.
در فرانسه نیز به تازگی آماری منتشر شده که نشان میدهد سن زنان برای تولد اولین بچه بالا رفته است و زنان مایلند دیر بچهدار شوند.
اگر چه بتوان نگرانی جمهوری اسلامی را درباره پیری جمعیت ایران تا حدودی منطقی دانست، اما راهکارهایی که این نظام برای افزایش جمعیت در پیش گرفته غیرمنطقی است.
به عنوان نمونه، جمهوری اسلامی برای عملی شدن سیاست افزایش فرزند، تبلیغ چندهمسری میکند.
محمدتقی رهبر، نماینده اصفهان در مورد لزوم گسترش سیاستهای افزایش جمعیت که از الزاماتش «چندهمسری مردان» است به تازگی گفته: «تعدد زوجات و تکثر اولاد از سنن اسلام است که رابطه منطقی با هم دارند و باید برای آن فرهنگسازی کرد.»
از سویی دیگر محسن قرائتی، رئیس ستاد اقامه نماز در دومین نشست روسای دانشگاههای سراسر کشور گفته است که «مساله ازدواج موقت باید در دانشگاهها راه بیفتد.»
قرائتی دوباره و در سالروز افتتاح دانشگاهها هم ضمن تاکید بر گفتههای پیشین خود، پیشنهاد داد که دانشجویان پسری که امکان ازدواج ندارند میتوانند با زنان بیوه جوانی که آمادگی ندارند، ازدواج موقت کنند.
همچنین مسؤولان جمهوری اسلامی بدون آنکه زمینه ازدواج جوانان را فراهم کنند، آنان را به ازدواج تشویق میکنند؛ شرایط بد اقتصادی، نبود فرصت شغلی، گرانی مسکن و عواملی از این دست، موجب شده که جوانان کمتر به فکر ازدواج بیفتند.
همچنین با وجود تبلیغات بسیار برای افزایش فرزندآوری و سیاستهای تشویقی دولت مثل اهدای کمک هزینه در ازای تولد هر فرزند به خانوادهها، آمار نشان میدهد که ایرانیان چندان تمایلی برای بیشتر کردن فرزندان خود ندارند.
در تازهترین نظرسنجی سایت خبرآنلاین، کاربران این سایت در مورد سیاستهای دولت برای افزایش جمعیت چنین اظهار نظر کردهاند که با ادامه وضع فعلی اقتصادی و شرایط جمعیتی موجود، دولت به هر دری هم بزند، باز نرخ باروری به شدت در حال افت است. به عقیده این کاربران همین جمعیت موجود هم تاکنون با ساپورت پول نفت افزایش یافته و نگرانی مردم از شرایط اقتصادی، آنان را به طور عقلانی از داشتن فرزند بیشتر منع میکند.
در حالی که دولت، سیاستهای دولتهای پیش از خود در کنترل جمعیت را عامل کاهش رشد جمعیت در ایران میدانند و کارشناسان سیاستها و اقدامات دولت کنونی را موجب اصلی نگرانی مردم از داشتن فرزند و حتی ازدواج عنوان میکنند.
