معترضان به کودتای ارتش در تایلند-خبرگزاری فرانسه
طی چند روز گذشته، معترضان تایلندی نشانه نمادینی را به وادی اعتراضهای خیابانی و مخالفتهای جمعی اضافه کردهاند. تصاویر زیادی از زنان و مردان تایلندی از قشرهای مختلف جامعه در حال تظاهرات منتشر شده که آنها را در حالی که سه انگشت میانی یکی از دستهایشان را به نشانه اعتراض بالا بردهاند، نشان میدهد.
معترضان تایلندی از این نشانه نمادین برای اعلام مخالفت خود با کودتای اخیر نظامی و حاکمیت ارتش بر روی کشور و همچنین اعمال استبدادی دولت نظامی طی چند ماه گذتشه استفاده کردهاند. معترضان این نماد را به تقلید از سری فیلمهای “عطش مبارزه” که بر اساس رمانهای دنبالهدار مخصوص مخاطبان جوان برای اعتراض به کار گرفتهاند.
معترضان در پی تعطیلی چند نشریه از سوی ارتش به دنبال راهی برای ابراز خود با استفاده از این سمبل معترضانه هستند تا مخالفت خود را با حکومت استبدادی نشان دهند. یک زن تایلندی اخیرا در پیام توییتری خود نوشته است: «ما نماد اعتراضمان را از روی فیلم برداشتیم، اما اعتراضمان واقعی است و مثل فیلم خیالی نیست.»
منبع الهام اولیه نماد سه انگشت در واقع از نماد معترضانه انقلاب فرانسه بوده؛ آزادی، عدالت و برادری. استفاده از این نماد به تقلید از فیلم عطش مبارزه با واکنش مثبت و استقبال زیادی مواجه شده و به قدری گسترش یافته که چند نفر کاربران آن به دستگیری و زندان تهدید شدهاند.
اضافه شدن این نماد معترضانه به وادی اعتراضها از سوی تایلندیها بعدها تبدیل به الگویی برای معترضان سایر کشورهای جهان میشود. در کشورهای دیگر، نمادهای مشابه این نماد شیوه نمادین کارآمدی برای موافقت جمعی با یک شعار، دیدگاه یا مخالفت با چیزی شده است. نمادهایی که خشم مقامات عالیرتبه کشورهای مختلف را نسبت به کاربران این نمادها برانگیخته است.
اعتراضهای خیابانی در واقع رفتارهای جمعی با حضور فیزیکی افراد است که در آن از نمادها و شعارهای ویژه به منظور تقویت و قدرت بخشیدن به پیامی که معترضان میخواهند به گوش دیگران برسانند، استفاده میشود. از میان نمادهای گوناگونی که طی سالهای مختلف در اعتراضهای خیابانی استفاده شده، نماد معروف وینستون چرچیل، نخست وزیر سابق بریتانیا در دوران جنگ جهانی دوم است؛ نمادی که چرچیل با بالا بردن دو انگشت خود به شکل عدد ۷ ، که به عدد “V” انگلیسی، حرف اول کلمه پیروزی در زبان انگلیسی شباهت دارد، برای انتقال حس پیروزی خود به مردم به نام خود ثبت کرد و از آن زمان به بعد تبدیل به یکی از نمادهای معترضانه مسالمتآمیز شده است.
به رغم گذشت ۷۳ سال و نمادهای بسیار زیادی که از سوی مردم کشورهای مختلف دنیا خلق شد، نماد پیروزی هنوز رایجترین و مهمترین نماد است و تقریبا جایش در هیج تظاهراتی خالی نیست.
این نماد حتی از سوی یاسر عرفات، رییس جمهور فقید فلسطین، که آن را به نماد محبوب فلسطینیها تبدیل کرد، هم مورد استفاده قرار گرفت. دست مشت شده هم یکی دیگر از نمادهای معترضانه است که در جنبشهای اعتراضی سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. نماد پیروزی در سال ۲۰۰۰ در صربستان رایج شد؛ زمانی که اسلوبودان میلوشویچ، رییس جمهور فقید این کشور سرنگون شد؛ و همچنین در اعتراضهای اخیر اوکراین، ایران و سایر کشور؛ این نماد حتی با آغاز انقلابهای سال ۲۰۱۱ به جهان عرب هم رسید؛ انقلابهایی که به دنبال آن اعتراضهای خیابانی بسیاری با نمادهای گوناگونی با استفاده از انگشت و دست صورت گرفت.
اما، آیا این نمادها برای بیان حقیقی خواستگاههای سیاسی در خیابانها و میادین کافی است؟ این حقیقت دارد که این راهکارها برای ابلاغ پیامی بسیار مهمتر به طریقی نمادین طراحی شده، اما این خطر هم وجود دارد که شاید معنای خود را از دست بدهد و صرفا تبدیل به یک نماد بیتاثیر شود؛ چیزی که فقط در زمانی که یک کشور در تنگنا و خفقان است و آزادی بیان ندارد، مورد استفاده قرار میگیرد و فقط تصویر آن در اذهان باقی میماند.
و معترضان تایلندی هم تنها مردمی نیستند که مقامات عالیرتبه کشورشان را با استفاده از نمادهای این چنینی گرفتار کردهاند.
