عرضه سهام توسعه کانال سوئز در مصر – عکس از رویترز
سنجش روحیه عمومی مردم مصر دشوار نیست، به ویژه برای آنهایی که می خواهند آنرا به درستی درک کنند. با وجود این، نیروهای سیاسی، کشورها و حتی دولت های مصر در طول سال ها اغلب این روحیه را به هیچ وجه درک نکرده اند و این مساله موجب شده با مشکلات زیادی روبرو شوند و یا به نتایجی برسند که با برنامه ریزی ها خیلی تفاوت دارد. شاید هم این روحیه عمومی خود آشفته است و آنهایی را که تلاش دارند آنرا بفهمند یا به سمتی خاص هدایت کنند، دچار ابهام می کند.
این روزها عملا اشتباه در تشخیص روحیه عمومی مردم مصر غیرممکن است. این مساله به ویژه درباره ابتکار عمل برای توسعه کانال سوئز صحت دارد و نحوه واکنش مردم به درخواست دولت برای کمک به تامین هزینه این طرح از طریق خرید سهام که به جمع آوری ۶۱ میلیارد لیره (۹ میلیارد دلار آمریکا) تنها در هشت روز انجامید.
تضمین خرید این سهام پس از ۵ سال بسیار جذاب است، اما علت اصلی موفقیت این عرضه عمومی سهام که در چنین مدت کمی این همه پول را جمع کرده، اعتماد عمومی است.
آنهایی که به بانک ها یا دیگر نهادهای مالی ارائه کننده این سهام مراجعه کردند اغلب مردم عادی مصر بودند و نه فقط نخبگان سیاسی یا آنهایی که پول هنگفتی در بانک داشتند. اما همین مردم عادی هستند که در نهایت، سیاست را در مصر می سازند – به گونه ای که می توان گفت آنها نماینده «کوچه و بازار مصر» و اقشار عادی ملت هستند.
واکنش به طرح سوئز نشانه ای واضح و روشن از روحیه عمومی کنونی در مصر است. اما پیش از این نشانه های دیگری از زندگی روزمره وجود داشت که حاکی بود که مردم مصر آماده است با دولت جدید صبوری کند – و این همان دولتی است که قدرتش نتیجه تلاش های مردم در سی ام ژوئن سال ۲۰۱۳ است.
این واکنشی صریح از کوچه و بازار به نوع زبانی است که عبدالفتاح السیسی در صحبت از مشکلات کشور آنرا به کار می برد. سیسی وعده های سیاسی دروغ را ردیف نمی کند؛ وی مشکلات را همانطور که هست بیان می کند و ضمن اشاره به زمان بندی های مشخص، به بحث درباره گام های ملموسی می پردازد که می توان برای حل و فصل آنها برداشت.
یکی از دیگر نشانه های واضحی که هم اکنون به ما در سنجش روحیه عمومی مردم در مصر کمک می کند، نحوه واکنش مردم به قطع بعضی یارانه های انرژی و سوخت است. این اقدامی حیاتی است که البته دولت های قبلی جرات انجام آنرا نداشتند. آن دولت ها، به رغم آگاهی از اینکه این یارانه ها به شدت منابع دولتی را تحت فشار می گذارد، از خشم عمومی می ترسیدند، مانند آنچه در جریان آشوب موسوم به «شورش های نان» در ژانویه سال ۱۹۷۷ رخ داد که طی آن دولت وقت تصمیم گرفته بود بعضی یارانه های مواد غذایی و سوخت را حذف کند.
این شرایط از نحوه واکنش صبورانه مردم به قطعی های مداوم برق در سراسر کشور آشکار است. مردم به خوبی می دانند که مسائل یک شبه حل نمی شود و ساماندهی مسائل زمان می برد، و آنها آماده اند به دولت آنقدر زمان بدهند که مشکلات را حل کند.
شاید این گونه باشد که اکنون شرایط داخلی مصر، به ویژه شرایط اقتصادی و نیز اوضاع منطقه ای، سیاسی و امنیتی برای ایجاد جمهوری سوم مصر مناسب نباشد. قطعا با جهت گیری کشور مخالفت های داخلی و خارجی وجود دارد. اما واقعیت اینست که دولت کنونی ویژگی های مثبتی دارد که از مدت ها پیش در مصر دیده نشده است و از جمله آنها میزان بالای اعتماد بخش زیادی از مردم مصر به آنست، و محبوبیت این دولت در میان آنها. همین محبوبیت و روحیه عمومی مردم بود که موجب شد ارائه سهام کانال سوئر به سرعت به موفقیت برسد.
این اعتماد و محبوبیت دولت جدید را قادر خواهد ساخت گام های لازم را برای توسعه کشور بردارد، و به آن فرصتی ارزشمند برای موفقیت می دهد – اما فقط در صورتی که کارایی این دولت، اعتماد مردم به آنرا توجیه کند.
