عنوان: معاون رئیس جمهور عراق، طارق الهاشمی
معاون رئیس جمهور عراق، طارق الهاشمی طی بیش از یک ماه اخیر کانون توجه طوفان سیاسی در عراق بوده است. اتهامات – وارده از طرف رقبای سیاسی وی – مبنی بر اینکه هاشمی در هدایت یک سری حملات تروریستی دست داشته است، این سیاستمدار را ناگزیر ساخته است تا در منطقه خودمختار کردستان عراق پنهان شود.
چند ماه پیش در عراق، نیروهای دولتی بیش از ده ها تن از اعضای گارد محافظین طارق الهاشمی را بازداشت کرده و وزارت کشور اتهاماتی مبنی بر «دست داشتن در اقدامات تروریستی» به کارکنان هاشمی وارد کرد.
معاون رئیس جمهور بارها آنچه حملات با انگیزه سیاسی و بر اساس تبلیغات مجعول و غیرموجه علیه خود خوانده است، را رد کرده است. وی هم اکنون در منطقه خودمختار کردستان در شمال کشور حضور دارد، جائیکه المجله موفق به یافتن وی شده و با او درباره پرونده اتهامات، توهمات چهرههای سیاسی عراقی، مداخلات خارجی در کشور و امیدواری وی به آینده به گفتگو پرداخته است.
المجله: دارایی های شما توقیف و دستگاه قضائی عراق در حال رسیدگی به اتهامات علیه شما می باشد. نظر شما در این خصوص چیست؟
این اطلاعات صحت ندارند. پرونده هنوز در مرحله تحقیقات مقدماتی است و هنوز به دادگاههای مربوطه ارجاع داده نشده است. امیدوارم شما اطلاعات خود را مستقیما از منابع موثق به دست آورید و به هجمه تبلیغات رسانهای بدون احراز صحت آنها توجه نداشته باشید.
پرسش: گفته میشود که پرونده شما مطابق با ماده اصلاح شده ۱۲۱ قانون آئین دادرسی کیفری سال ۱۹۷۱، به صورت غیابی به دادگاه کیفری ارجاع داده میشود. بدترین اتفاقی که از رویههای تحقیقاتی انتظار دارید چه میتواند باشد و شدت اقداماتی که بر علیه شما صورت خواهند گرفت را تا چه اندازه میدانید؟
من خوشبین هستم و کاملا مطمئنم که بی گناهی من در دادگاهی عادلانه به اثبات خواهد رسید. بنابراین، تقاضا کردهام که رسیدگیهای قضائی به جای بغداد در کرکوک انجام میگیرند.
پرسش: آیا در رابطه با اینکه بده-بستانهای خاصی در رابطه با پرونده شما به منظور دستیابی به منافع سیاسی – با مد نظر قرار دادن پیچیدگی شرایط سیاسی عراق – صورت گیرد، بدگمان هستید؟
من باید انتظار چنین اتفاقاتی را میداشتم، بهویژه وقتی پرونده من صرفا و کاملا سیاسی است و به هیچ وجه کیفری نیست.
پرسش: سایر رهبران عراقی در احزاب دیگر تا چه اندازه از تقاضای شما جهت برگزاری محاکمه تحت نظارت اتحادیه عرب و نهادهای بین المللی حمایت میکنند؟
این موضوع به شخص من مربوط میشود. این واقعیت که دستگاه قضائی سیاسی عمل میکند و استقلال آن به مخاطره افتاده است، من را وادار ساخته است تا خواستار مداخله عربی و بین المللی شوم. این تصمیم من از سر ناچاری بود. اگر امکان تحقیقات بیطرفانه و محاکمه عادلانه وجود میداشت، ترجیح میدادم پرونده من به صورت داخلی رسیدگی شود.
پرسش: اگر احزاب داخلی با انتقال شما به بغداد موافقت کنند، آیا شما مایل به ادامه رسیدگی به پرونده در بغداد هستید؟ اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد، چه تضمینی مطالبه خواهید کرد؟
من تصمیم گرفتم تقاضای انتقال پرونده خود به کرکوک را ارائه دهم. من تقاضای رسیدگی قضائی مقدماتی به رئیس شورای قضائی ارائه داده و امیدوارم وی با تقاضای من موافقت کند. مسئله به خود من مربوط میشود و من منتظر موافقت هیچ شخص دیگری نیستم. به احتمال بسیار زیاد، دیدگاهها در رابطه با ملزومات و شرایط قضائی و امنیتی متفاوت خواهند بود.
پرسش: آیا وکیلی برای خود تعیین کردهاید تا روند رسیدگی به پرونده شما را دنبال نماید؟ اقدامات هیئت قضائی که انجام تحقیقات در خصوص پرونده شما را بر عهده دارند، را چگونه ارزیابی مینمایید؟
همینطور است، من هیئتی از وکلای عراقی را به این کار گماشتهام. همچنین در حال بررسی پیشنهادات وکلای عرب و بین المللی که پیشنهاد پیوستن به این دفاعیه را دارند، نیز هستم.
من نسبت به تحقیقات مقدماتی بسیار بدگمانم. چند تن از اعضای گارد امنیتی من در معرض اتهامات اقدامات ظالمانه و تروریستی از سوی نهادهای امنیتی هستند که خود در داخل کشور به سبب رفتار بیشرمانه و تجاوزات به حقوق بشر شناخته شده هستند.
چالش ها
پرسش: برخی بر این باورند که ائتلاف سیاسی شما، العراقیه در آستانه فروپاشی است. نظر شما در این خصوص چیست؟
این اظهارات مبالغهای بیش نیست. العراقیه در شرایط خوبی به سر میبرد و با وجود اتهامات تروریستی صورت گرفته علیه آنها از طرف مقامات کشور، اعضای آن در عزم خود ثابت قدم هستند. انسجامی که در العراقیه مشاهده میشود، به سبب اتحاد میان سران مختلف آن است. در واقع، بحران جاری به افزایش این انسجام کمک کرده است، چراکه همه خطر را درک کرده و احساس میکنند به یک اندازه مورد هدف قرار گرفتهاند.
پرسش: شماری از نمایندگان حزب شما از پارلمان کناره گیری کردهاند. آیا شما از تصمیم خود جهت عدم توافق با اپوزیسیون به منظور تشکیل ائتلاف در پارلمان پشیمان هستید؟
تا به حال، هیچ جناح سیاسی دیگری با چالشهایی که العراقیه پیش رو دارد، مواجه نشده است. تحت چنین شرایطی – که حتی قبل از انتخابات حرف و حدیثهایی در این خصوص مطرح بود، اتفاقاتی ناگوار رخ داده و اشتباهاتی به وقوع می پیوندند. من از عملکردمان تمجید یا آن را توجیه نمیکنم. تحت چنین شرایطی، ما فقط آنچه از دستمان بر میآمد، انجام دادهایم. امیدوارم آنهایی که از ما انتقاد کرده بودند، بتوانند شرایطی بهتر فراهم آورند.
پرسش: العراقیه ائتلافی است که توسط سران احزاب سنی، شیعه، کرد و سکولار شکل گرفته است. با این حال، در یک مورد، شما هدف قرار دادن العراقیه را با گرایشات سنی در عراق نسبت دادید و سپس در یک مورد دیگر به مخالفت با فدرالیسم پرداختید. تا چه اندازه با چنین توصیفی از حزب خود موافقت دارید؟
العراقیه به عنوان یک طیف گسترده عراقی فعالیت دارد، چرا که ائتلافی است با ماهیتی ملی که در آن هویت ملی و نه تعلقات حزبی مبنا به شمار میرود. من چنین بیانهای صادر نکردهام، اما گفتهام پیش از این که به فکر متهم ساختن الهاشمی به عنوان یک شخص باشید، باید این مسئله که وی طرفدار چیست و همین طور مواضع ائتلاف و ماهیت ملی آن که مورد تایید میلیونها عراقی و حامیان ائتلاف و شخص الهاشمی است، مورد توجه قرار گیرد. ممکن است حامیان العراقیه احساس کنند آنها نیز به همان اندازه الهاشمی مورد اتهام واقع شدهاند.
پرسش: آیا العراقیه در میان کشمکشهای فرقهای گرفتار شده است؟
بحران جاری بیتردید از مسائل مذهبی ریشه میگیرد و درگیریهای فرقههای رقیب از طریق هدفگیری نمادهایی خاص آن را به پیش میبرند. واقعیت را نمی توان کتمان کرد.
پرسش: آیا شما خود را نماینده بخش سنی جامعه عراق میدانید؟ چرا حملات و اتهامات علیه خود را با حمله به سنیان عراقی نسبت دادهاید؟
در وهله اول من شخصی با تابعیت عراقی هستم. من با تمام عراقیها نسبت دارم و در مقابل ظلم به آنها صرف نظر از کشور محل اقامت یا تعلقات آنها از ایشان دفاع خواهم کرد.
تا به امروز، سنیهای عرب در عراق ناعادلانه بار گناهان و اشتباهات را به دوش کشیدهاند، آنها تحت ظلم ناعادلانه قرار دارند. این یک واقعیت است و پیامدهای سوء مدیریت و فساد به همگان اما با درجات متفاوت ضربه وارد کرده است.
پرسش: تحرکات و تلاشهای صورت گرفته توسط ایاد علاوی و اسامه النجفی در رابطه با پرونده خود را چگونه ارزیابی میکنید؟
رهبری ائتلاف منسجم و متحد است و بر روی این که حل پرونده من در درجه اول اولویت قرار دارد و بر هر نوع گفتگوی سیاسی دیگری مقدم است، اجماع وجود دارد.
پرسش: آیا حزب شما به اتحاد با حزب مقتدا صدر تن می دهد؟ احتمال چنین اتحادی را تا چه اندازه میدانید؟
رابطه بین العراقیه و جنبش صدر مثبت است. ما گاه و بیگاه در رابطه با مسائل گوناگون با آنها مشورت میکنیم. به هر حال، من احساس میکنم اتحاد جاری دست کم در آینده از نزدیک ادامه خواهد یافت.
مهمان نوازی منطقه کردستان
پرسش: آیا فکر میکنید که روی آوردن شما به کردستان عراق به مشکلاتی میان کردها و شیعیان انجامیده باشد؟ آیا این واقعیت دارد که کردها به دنبال بهره برداری سیاسی از پرونده شما هستند؟
کردها برادران ما هستند. آنها شجاع و پایبند به اصول خود هستند. آنها تحت تاثیر ادعاهای واهی این و آن که ریشه در زیاده خواهی و تحرکات روانی دارند، قرار نخواهند گرفت. آنها هرگز زیر بار باج خواهی یا سوء استفاده نرفتهاند – و انتظار نیست که بروند. چیزی جزء حسن نیت بین من و برادران کرد وجود ندارد. من انتظارات آنها را درک و تلاش میکنم اختلافات باقیمانده که سالها قدمت دارند، را به بهترین نحو ممکن حل نمایم.
پرسش: دلایل پشت پرده حمایت منطقه کردستان از شما چیست؟
جوانمردی، کمک به مظلوم، نگرانیهای نامعلوم… ، اکنون همگان متوجه هستند چنانچه اتهامات کذب طبق برنامهریزیهای صورت گرفته به شکست الهاشمی بیانجامد، آنگاه سایر رهبران باید خود را برای مواجه با بحرانهای از این دست آماده کنند. آنها نیز دیر یا زود مورد هدف قرار خواهند گرفت. بنابراین، حمایت از الهاشمی در بحران اخیر توسط رهبران احزاب، چیزی نیست جزء حمایت از خود و مصون ساختن خود از بحرانهای آتی مشابه.
پرسش: چرا رئیس جمهور طالبانی از شما دفاع میکند، علیرغم این که در مسائل مربوط به ریاست جمهوری عراق با وی مخالف بوده – خواهان ریاست جمهوری یک فرد سنی عرب بر کشور بودید – و زمانی به عنوان رقیب طالبانی با وی برای ریاست جمهوری رقابت داشتید؟
این ریشه در تاریخ دارد و بر رابطه قوی میان ما و مردم کرد تاثیری نداشته است. در اینجا مایلم اشاره کنم که من شخصا موافق و حامی انتصاب طالبانی به عنوان رئیس جمهور در سال ۲۰۰۶ بودهام که در آن زمان حمایت من فاکتوری تاثیرگذار به شمار می رفت. بنابراین این را نیز باید مد نظر داشت.
پرسش: برداشت العراقیه از مواضع منطقه کردستان در قبال پرونده شما و امتنان آنها از تحویل شما متعاقب درخواست المالکی چیست؟
موضع کردستان عراق آن طور که رئیس جمهور طالبانی و مسعود بارزانی رئیس منطقه کردستان عنوان داشتهاند، مورد تحسین و تقدیر فراوان همه رهبران و اعضای العراقیه قرار گرفته است.
پرسش: در اعلامیهای که از طرف دفتر ریاست جمهوری منتشر شد، به نقل از طالبانی اظهار شده است که نخست وزیر نوری المالکی به توافقات پایبند نبوده است. آیا قبل از حمله به خانه شما رئیس جمهور از دستور دادگاه مطلع بود؟
المالکی دو بار تعهدات خود نسبت به رئیس جمهور طالبانی و رئیس شورای قضائی را بهواسطه نقض مصونیت من زیر پا گذاشته است. اولا با محاصره و یورش به محل اقامت من و ثانیا با عدم توجه به اعترافات متهمان در مراحل اولیه تحقیقات.
پرسش: شما خواستار نظارت اعراب تحت نمایندگی اتحادیه عرب بر روند تحقیقات در پرونده خود شدهاید. آیا هیچ کشوری صراحتا آمادگی خود جهت مداخله را ابراز کرده است؟
بله بسیاری از کشورها. با این حال هنوز هم ترجیح میدهم این بحران به صورت داخلی حل شود. گزینه مداخله عربی – و شاید هم بینالمللی – باید برای هنگام ضرورت نگه داشته شود.
پرسش: شما بارها ایران را به مداخله در امور عراق متهم کردهاید. علیرغم این موضع، هیئت نمایندگان العراقیه به ایران سفر کرده است. دلایل این سفر و بهویژه در این زمان خاص را چه میدانید؟
تا جایی که اطلاع دارم، این سفر از مدتها قبل برنامه ریزی شده بود و به تازگی به انجام رسید، اما صحبتی از بحران اخیر به میان نیامد. لازم به ذکر نیست که یکی از اهداف اصلی این سفر ملاقات با سید مقتدی صدر بود که در حال حاضر ساکن ایران است.
پرسش: تحرکات دیپلماتیک اخیر ترکیه در قبال ایران را چگونه تفسیر میکنید؟ ارزیابی شما از نقش ترکیه در عراق چیست؟
ما از هر نوع تلاش منطقهای و بین المللی در راستای دستیابی به توافق در عراق استقبال میکنیم. ترکیه مثل همیشه با مسائل عراق بر مبنای منافع مشترک برخورد میکند. همچنین ترکیه با ارائه یک سری خدمات با هدف کاستن از درد و رنج مردم عراق در این دوران بحرانی از عراق حمایت میکند. به همین دلیل است که عراق بیش از ۴۸ توافق نامه با ترکیه به امضاء رسانده است که جنبههای مختلف رابطه میان دو کشور را تحت پوشش قرار میدهند.
پیرامون سوریه
پرسش: تحلیل شما در رابطه با موضع دولت عراق در قبال تحولات اخیر سوریه چیست؟
من اشکالات زیادی به سیاست خارجی که دولت عراق در پیش گرفته و بهویژه در رابطه با تغییر موضع ناگهانی آنها در قبال مسئله سوریه وارد میدانم. البته، کسی مایل نیست ورود سوریه به هرج و مرج و تغییری اساسی به واسطه مداخله خارجی را شاهد باشد. امیدواریم یکسری اقدامات اصلاحت داخلی مطابق با خواست عمومی صورت گیرد و به خونریزیها پایان داده شود. کشتار سازمان یافته معترضان غیرمسلح به هیچ وجه قابل قبول نیست و میبایست متوقف شود.
خوشبینی
پرسش: آیا عراق در شرف جنگی فرقهای است؟ همین طور، آیا عراق را میتوان از تهدید به دور دانست، تهدیدی که توسط رژیم اسد و حزب الله در صورت فروپاشی رژیم سوریه متوجه منطقه خواهد بود؟
بحران جاری عراق در واقع واکنشی است ناخواسته که بر اساس نگرانیهای بی مورد از مشکلات داخلی متعاقب تعییر موضع در رابطه با امور جاری سوریه شکل گرفته است. این به مثابه یک اقدام پیشگیرانه و نشانهای است از احتمال مشکلات آتی در عراق در صورت به ثمر رسیدن اعتراضات در سوریه. با این حال، امیدوارم شرایط آینده عراق تحت تاثیر سوریه قرار نگیرد. من بر این باورم که بهترین روش محافظت از کشور دستیابی به مشارکت همه جانبه ملی در دولت و برقراری دولتی عدالتگرا و نظاممند است.
در این صورت، عراق هرگز شاهد فوران مجدد اختلافات فرقهای نخواهد بود، هرقدر هم عدهای آتش بیار معرکه شوند.
پرسش: کنفرانسی که طالبانی جهت گفتگو درباره بحران عراق همگان را به شرکت در آن دعوت کرده است، تا چه اندازه اهمیت دارد؟
این کنفرانس برای حل مسائل حساسی که طی هشت سال گذشته حل نشده باقی ماندهاند و بی ثباتی کشور را به دنبال داشتهاند، حائز اهمیت زیادی است و برگزاری آن ضروری به نظر می رسد.
پرسش: آیا نسبت به آینده عراق خوشبین هستید؟
همینطور است، این را به نوعی توفیق اجباری میدانم. انشاء الله من با دنیایی از حسن نیت از این بحران بیرون خواهم آمد. این بحران محبوبیت من را تا حد بسیار زیاد و غیرمنتظرهای افزایش داده است. پس از پی بردن به این سطح از مقبولیت و حمایتهای گسترده، من راه دیگری جزء ادامه فعالیتهای سیاسی جهت خدمت به مردمی که در این لحظات دشوار کنارم ماندهاند، ندارم.
