یکی از ورزشگاه های برگزاری جام جهانی در برزیل – عکس از خبرگزاری فرانسه

تهران مثل سائوپائولو روزهای آرامی را سپری می کند. تنها نقطه ای که می توان جام جهانی را در آن یافت، بیلبورد های تبلیغاتی کمپانی های معروف است که برندگان سفر به برزیل را با آرم و لوگوی جام جهانی معرفی کرده است. حالا تهران آرام است، و در لا به لای حرف های مردم به جز جوانان خبری از جام جهانی نیست.

مرتضی رحیمی شهروند تهرانی است که وقتی از او درباره جام جهانی پرسیدم ، گفت: «قطعا این اتفاق برای همه مردم مهم است اما باید دید به چه قیمتی قرار است ما فوتبال نگاه کنیم، امروز شرایط اقتصادی کشور اصلا خوب نیست و گرانی نمی گذارد که با خیال راحت به فوتبال نگاه کنیم.»

دقیقا یک سال می شود که مردم برزیل هم همین حرف را می زنند، حتی بعضی از گرافیتی های خیابان هایشان با شعارهایی مثل ما “نیاز به غذا داریم نه فوتبال” پر شده است.

امین رضایی این روزها درگیر یک پروژه موسیقی با موضوع صلح در سائوپائولو است. وی در گفت و گو با شرق پارسی درباره فضای شهر و مردم در برزیل گفت: «شور جام جهانی به آن معنی که شما دنبالش هستید هنوز در این شهرها به وجود نیامده است، در مغازه ها وسایل مربوط به هواداران تیم های مختلف از جمله پرچم و … به فروش می رسد. اما شهر، بخصوص سائوپائولو آرام است. وقتی با بعضی از مردم حرف می زنم آن ها به هزینه ها معترض هستند، شاید دلیل این آرامش همین باشد.»

شوق دیدن جام جهانی قبلا بیشتر بود

وقتی در کنار یک کیوسک مطبوعات در مرکز شهر تهران می ایستم، متوجه می شوم که معمولا مردم بیشتر تیترهای روزنامه های ورزشی را می خوانند تا روزنامه های سیاسی.

میثم که مشغول خواندن تیترهای ورزشی است ، درباره جام جهانی گفت: «ایران به هیچ عنوان در جام جهانی بختی ندارد. البته این را باید بگوییم که خوشحالیم لااقل بعد از چند سال به این تورنمت جهانی رفتیم، اما شرایط این روزهای تیم ملی و شرایط اشتغال و اقتصادی کشور کمتر از هر دوره ای ما را به سمت دیدن جام جهانی می کشاند. یادم می آید که دور قبلی که ایران به جام جهانی رفته بود، مردم شور و شوق زیادی برای دیدن این مسابقات داشتند اما این روزها زیاد در شهر خبری نیست.»

جاناتان واتس خبرنگار آمریکای لاتین روزنامه گاردین درباره اتفاقات و هزینه های یک سال گذشته در برزیل در این روزنامه نوشته است: «شعار اصلی مخالفان در یک سال اخیر، اعتراض به برگزاری جام جهانی است. گروه های مخالف معتقدند که با هزینه ساخت ورزشگاه ریو می شد ۲۰۰ مدرسه ساخت. البته مخالفان به این مسئله اشاره نکردند که با ورود زیاد گردشگر به برزیل می توان درآمد زایی و اشتغال زیادی ایجاد کرد.»

براساس گزارش وبسایت بلومبرگ هزینه های مربوط به ساخت ورزشگاه ها و تجهیز کل کشور برای جام جهانی سه برابر بیشتر از میزان مصوب بوده است به طوری که نزدیک به ۹۰۰ میلیون دلار برای این جام جهانی هزینه شده است و در این میان باید دانست که ریخت و پاش های اداری و دولتی دلیل اصلی این افزایش هزینه هاست.

گران ترین جام جهانی تاریخ

جام جهانی ۲۰۱۴ گران ترین جام جهانی تاریخ فوتبال است. به جرات می توان گفت که برزیلی ها در تمام موارد بیشترین هزینه ها را داشته اند. براساس اعلام منابع رسمی در برزیل هزینه های این جام جهانی رقمی حدود ۱۶ میلیارد دلار بوده است که نسبت به پنج دوره گذشته بیشترین هزینه را داشته است. این ۱۶ میلیارد دلار شامل ساخت استادیوم ها، حمل و نقل عمومی و بخصوص تمهیدات امنیتی شده است. این هزینه ها نشان می دهد که اعتراضات مردم برزیل در یک سال گذشته بیراه نبوده است و این کشور به اندازه سه دور گذشته برگزاری جام جهانی هزینه کرده است.

امید نیازی، یکی دیگر از ایرانی هایی است که این روزها در برزیل به سر می برد. امید در ریو محل اصلی برگزاری مسابقات است. او گزارش های متفاوتی از این شهر می دهد: ریو بر خلاف دیگر شهرهای برزیل شور و خال خاصی دارد، مردم منتظر برگزاری مسابقات هستند و حتی عده ای که نمی توانند هزینه های سنگین این مسابقات و هتل را پرداخت کنند، با تدابیری که در شهر وجود دارد، می خواهند در خیابان ها بخوابند.

البته باید به این نکته هم اشاره کنم که در ریو هم در قبال برگزاری این مسابقات اعتراضات بسیار شدیدی شد و همچنان پلیس برای برقراری امنیت در خیابان هاست. گروهی دیگر از برزیلی ها امیدوارند تا بیشتر این هزینه ها از طریق ورود توریست و کمک های فیفا به جیب کشورشان بازگردد.

مشکلات اقتصادی در ایران و برزیل

رضا افرومند، به عنوان یک شهروند تهرانی درباره جام جهانی به شرق پارسی گفت: «این گونه مسابقات بخصوص که موضوع آن درباره فوتبال باشد میان مردم تمام کشورها باعث تزریق شادی است. البته هر کشوری به اندازه خودش در این جریان سهیم است. این روزها همه در تهران سخت مشغول کار هستند تا بتوانند هزینه های زندگی خودشان را به دست بیاورند، اما قطعا فوتبال و تیم کشورشان برای آن ها اهمیت زیادی دارد.»

وی در همین حال گفت: «تب فوتبال در ایران به دلایل مختلفی کم شده است، گرانی ها ، بیکاری و ضعیف بودن تیم ملی ایران از جمله مهم ترین دلایلی است که باعث این دلسردی شده است.»

براساس گزارش سازمان ملل متحد، آمار گرسنگی در جهان از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ نشان می دهد که برزیل پنجمین مردم گرسنه جهان را دارد که این آمار در سال ۱۹۹۵ نزدیک به ۱۵۸ هزار نفر بوده و در سال ۲۰۱۰ به ۲۲۵ هزار نفر رسیده است، این مسئله نشان می دهد که نگرانی های مردم از بابت هزینه گزاف جام جهانی بیراه نیست.

همچنین بر اساس گزارش بی بی سی، در سال ۲۰۱۰ دیلما روسف رییس جمهور برزیل اعلام کرد که در راستای برنامه های رییس جمهور گذشته به سیاست های ضد فقر ادامه می دهد. هزینه از بین بردن فقر در برزیل، به گفته روسف رقمی نزدیک به ۱۲٫۵ میلیارد دلار در سال برآورد شده بود.

اﻓﺮادی ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﻘﺮ ﺷﺪﻳﺪ طﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﻧﺪ، درآﻣﺪی ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﻪ دﻻر در ﻣﺎه دارﻧﺪ.۷۱ درﺻﺪ ﺑﺮزﻳﻠی هایی ﻛﻪ در ﻓﻘﺮ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺴﺮ ﻣی ﺑﺮﻧﺪ، ﺳﯿﺎه ﭘﻮﺳﺖ هستند. ﻧﯿﻤی از ﻓﻘﺮا ﻛﻤﺘﺮ از ۱۹ ﺳﺎل ﺳﻦ دارﻧﺪ و ﺣﺪود ۶۰ درﺻﺪ آن ها در ﺑﺨﺶ های ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗی ﻛﺸﻮر زﻧﺪﮔی ﻣی کنند. پیش بینی های رییس جمهور برزیل نشان می دهد که اگر این هزینه برای مقابله با فقر پرداخت نشود تا سال ۲۰۱۴ حدود ۱۶٫۲ میلیون برزیلی دچار فقر شدید می شوند.

اما مردم ایران در بعضی از موضوعات با مخالفان برزیلی موافق و در بعضی دیگر مخالف هستند.

مینا رستمی، از جمله عاشق فوتبال است. وی در این باره گفت: من در این مدت تمامی خبرهای مربوط به جام جهانی را دنبال کرده و می کنم، اما واقعا به نظرم بعضی از مردم برزیل درست می گویند و اگر دولت در این مدت، میزان اشتغال را بیشتر می کرد شاید میزان خشونت ها و اعتراض ها کم می شد، اما نمی توان این نکته را هم در نظر نگرفت که در کشورهایی مثل ایران و برزیل که بیکاری و تورم برای مردم شرایط سختی را به وجود آورده است، برگزاری این مسابقات می تواند توریست های زیادی را جذب کند که خود این مسئله اشتغال ایجاد می کند. اما در ایران هم گرانی و تورم مردم را نسبت به خیلی از شادی ها بی تفاوت کرده است. امیدواریم جام جهانی برای ما خوب باشد.

در اسفند ماه سال ۱۳۹۲ خبرگزاری فارس در مصاحبه ای با موسی‌الرضا ثروتی نماینده مجلس ایران، از او درباره فقر در ایران پرسید و این نماینده در پاسخ گفت: «بر اساس آمار، ۱۵ میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقر هستند.این میزان حدود ۲۰ درصد از جمعیت کل کشور را شامل می‌شود که رقم قابل توجهی است. این در شرایطی است که ۷ میلیون نفر از افراد زیر خط فقر از خدمات هیچ نهاد حمایتی برخوردار نیستند و خدماتی به آنان ارائه نمی‌شود.»

برزیلی ها منتظر توریست ها هستند

امین رضایی که این روزها در برزیل است درباره اوضاع اجتماعی آنجا گفت: «بسیاری از مردم به ورود گردشگران چشم دوخته اند و البته فضای شهرهای مختلف برزیل با یکدیگر متفاوت است، مثلا در ریو شور و هیجان بیشتر از دیگر شهرهاست، اما آنها می گویند که ما بعد از جام جهانی که این ورزشگاه ها دیگر به هیچ دردی نمی خورد و این گردشگران هم می روند باید دوباره چه کاری انجام دهیم. دولت ما به فکر اوضاع اشتغال و بیکاری جوانان و مردم نیست، به نظر می آید که آنها دل خوشی از این جام جهانی ندارند.»

مردم ایران در میان همه گرفتاری هایی که دارند، شاید در روزهای برگزاری جام جهانی، نیم نگاهی هم به تلویزیون های خانه هایشان بیاندازند؛ هر چند با هر کسی که صحبت کردیم اصلا نمی دانست که کمتر از ده روز دیگر بزرگترین مسابقات جهانی فوتبال آغاز می شود.

مردم تهران دیگر اولویتی به نام فوتبال ندارند.