تأثیر روسیه در خاورمیانه خیلی واضح است به خصوص از طریق حمایت نظامی و سیاسی آن از دمشق. اما درباره همسایه سوریه یعنی لبنان، روسیه روشی نرمتر برگزیده و با همکاری فرهنگی و اغلب اقتصادی و سیاسی سعی دارد تا جایگاهی در آن کشور برای خود پیدا کند.
گالینا بافلوف در ساختمانی کوچک واقع در منطقه کوهستانی «عالیه»، در حال آموزش حروف الفبای روسی به زبان آموزانی است که به مرکز فرهنگی جدید روسیه در لبنان سرازیر شدهاند. و به آنها به زبان روسی میگوید «بریفت. کاک دیلا؟» یعنی «سلام. حال شما چطور است؟».
گالینا ۲۵ سال است که در لبنان زندگی میکند. او مدرس زبان روسی است و آرزو دارد که جایگاه زبان مادریاش در لبنان به آن حدی برسد که با زبانهای انگلیسی و فرانسوی در این کشور کوچک رقابت کند. او میگوید «نمی خواهیم که فقط فرانسه و آمریکا دو کشورِ حاضر در این سرزمین باشند..بلکه روسیه نیز کشوری مهم است».
در سال ۱۹۵۱ سفارت روسیه اولین مرکز فرهنگی خود را در بیروت تأسیس کرد و تا دهههایی متمادی این مرکز تنها مرکز فرهنگی سفارت روسیه در لبنان بود. در ۱۰ سال گذشته اما ۹ مرکز فرهنگی دیگر با حمایت مستقیم سفارت سوریه و یا توسط لبنانیها احداث شد. از بین این مراکز، سه عدد از آنها تابستان سال ۲۰۱۸ در «عالیه»،« راشیا» و« حاصبیا» افتتاح شدند.
عماد رزق مدیر کل مرکز مشورتی مطالعات راهبردی لبنان به خبرگزاری فرانسه میگوید:« این توسعه در چارچوب یک استراتژی ویژه صورت میگیرد که هدف از آن فعال کردن حضور روسیه در خاورمیانه است».
جولیان نوسیتی محلل سیاسی روسیه در «الشرق الاوسط» میگوید:«در ماههای گذشته شاهد تمایل به همکاری فرهنگی بی سابقهای در لبنان بودیم».
مسکو به تقویت تأثیر فرهنگی خود در لبنان اکتفا نکرده بلکه روابط اقتصادی خود با این کشور را تحکیم کرده است.
طبق گزارش گمرک لبنان، مبلغ صادرات روسیه به لبنان از ۴۲۳ میلیون دلار در سال ۲۰۱۲ به ۷۷۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷ رسیده است. و هم اکنون روی پروژهای تحت عنوان “راهروی سبز” کار میکند که هدف از آن استحکام روابط تجاری بین دو کشور به خصوص در زمینه صادرات محصولات زراعی لبنان به بازرهای روسیه است.
در سال ۲۰۱۸ شرکت «نوواتک» با همکاری شرکت فرانسوی «توتال» و شرکت ایتالیایی «انی» قراردادهایی برای حفاری نفت و گاز در آبهای سرزمین لبنان امضا کرد. و جبران باسل وزیر خارجه لبنان طی سفر خود به مسکو در ماه آگوست، از شرکتهای روسی دعوت کرد تا در مناقصهای دیگر شرکت کنند که قرار است در همین زمینه در لبنان برگزار شود.
جک صراف کنسول افتخاری روسیه در لبنان میگوید: «امیدواریم که روسیه در عملیات بزرگ توسعه زیر ساخت های لبنان شرکت داشته باشد».
بعد از اینکه جامعه جهانی در آوریل گذشته در راستای مدرنیزه کردن اقتصاد لبنان کمک یازده میلیارد دلاری در قالب وام یا اهدای مالی به لبنان متعهد شد، قطعا این سرمایه گذاریها –که بعضی از آنها در بخش خصوصی است- در لبنان بیشتر میشود .
صراف به مشارکت شرکتهای روسی در بعضی از پروژههای لبنان ابراز امیدواری کرد و گفت «شرکتهای روسی سعی در بوجود آوردن جایگاهی در شمال لبنان دارند که هدف از آن مشارکت در آبادانی سوریه است» و شمال شرق لبنان و مرزهای او با سوریه تبدیل به مرکز اصلی شرکتهایی میشود که قصد وارد شدن به سوریه برای آبادانی آن را دارند.
بنا بر گفته صراف این مشارکت به خاطر تحریمهایی که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی علیه شرکتهای روسی و سوری اعمال کردهاند کمی سخت به نظر میرسد و باعث «محافظه کاری بانکهای لبنان در رابطه با تبادلات مالی خود با بانکهای روسیه شده است».
روسیه در حمایت از ارتش لبنان به رقابت با آمریکا وارد شده است. آمریکایی که همیشه حامی ارتش لبنان بوده و او را مجهز به سلاح و آموزشهای نظامی میکند.
با همین هدف روسیه پیشنهاد قرارداد یک میلیارد دلاری برای پشتیبانی از ارتش لبنان و مجهز کردن آن به سلاح و آموزشهای نظامی، ارائه کرده است. و آنطور که صراف میگوید مقامات لبنانی درست در دقیقه نود این پیشنهاد را رد کردند و دلیل آن هم این بود که لبنان میترسید حمایت آمریکا را از دست بدهد آن هم آمریکایی که در همه امور حامی او بوده که از جمله آنها حمایت ۱٫۷ میلیاردی از ارتش لبنان از سال ۲۰۰۷ تا به اکنون بوده است.
آرام نرکیزیان مدیر برنامه روابط مدنی-نظامی الشرق الاوسط در مرکز کارنگی میگوید: اگر لبنان با خط اعتبار روسیه برای خرید تجهیزات موافقت کند و یا حتی اشارهای در موافقت با آن داشته باشد. این اتفاق باعث بوجود آمدن پیامدهای نامطلوب جغرافیایی سیاسی در روابط او با آمریکا خواهد شد و یا حتی منجر به پایان روابط او با امریکا میشود.
