غیبت رهبران مایه نگرانی شد و جایگاه چین را تقویت کرد
داووس: نجلاء حبریری
روستای داووس سوئیسی هر سال به مدت پنج روز به «موتور مالی و سیاسی» تبدیل می‌شود که عقربه‌های جهان را تنظیم می‌کند و جهت‌گیری‌هایش را ترسیم. این همایش جهانی اقتصاد در دو دهه گذشته میان نخبگان به شهرت رسید. به میدان مورد علاقه رهبران برای مطرح کردن سیاست‌های بین‌المللی با ویژگی‌های محلی و دیدار با همتایان خود به دور از دوربین‌ها و نگاه‌های رسانه‌ها و اعلام بستن قراردادهای میلیاردی با شرکت‌های بزرگ تبدیل شد.
اما این دوره «داووس» امسال رنگ و بوی متفاوتی داشت و تنش‌های همایش منعکس کننده مجموعه‌ای از کشمکش‌های سیاسی پیوسته از چند ماه پیش بود. حضور «ستارگان» مجموعه‌های مالی و کار و نشست‌های بسیارشان نتوانست پرده‌ای بر غیبت برجسته‌ترین رهبران جهان بکشد. هیچ یک از شرکت کنندگان هیجان و انتظاری را که دو سال گذشته برای آمدن دونالد ترامپ امریکایی، ایمانوئل مکرون فرانسوی، شی جین پینگ چینی، نارندرا مودی هندی و حتی جاستین ترودی کانادایی و آنگلا مرکل آلمانی وجود داشت، تجربه نکردند.
با چرخشی در سالن اصلی همایش می‌توان ناامیدی پراکنده را دید به خصوص در چهره مردان و زنان کارآفرین و فعالان محیط زیست و در غیبت یک توافق سیاسی بین‌المللی درباره راه‌های مقابله با کاهش رشد جهانی و نگرانی‌های روبه افزایش در دوره رکود جدید. در برابر این نگرانی‌ها، بازیگری که صحنه جهانی شاهد صعود سریعش بود پیشنهاد امیدوار کننده‌ای داد. چین به گفته معاون رئیس جمهوری‌اش وانگ کشان، پیش بینی‌های بدبینانه اقتصادی را رد کرد و باز اطمینانش را به ادامه رشدش و رشد جهان تکرار کرد مشروط به اینکه تجارت آزاد جهانی ادامه یابد.
*عامل چینی
مشارکت پکن در برنامه‌های «داووس» چشم‌گیرترین در جهان بود آن هم به برکت تأثیر چند عامل از جمله رویارویی مستمر تجاری‌اش با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، تأثیر کاهش سرعت رشد اقتصادی‌اش در جهان و انتقادهای غربی از غول‌های ارتباطاتی «هواوی» و «زی تی ای». در حالی که وانگ و هیئت همراهش پیام خوش‌بینی و مقابله با موانع آورده بودند، شرکت کنندگان در انتقاد از سیاست‌های چین در زمینه مالکیت معنوی، ادعاهای تجسس از طریق شرکت‌های ارتباطی و فعالیت‌های جاسوسی الکترونیک که غرب پکن را به آن متهم می‌کند، کوتاه نیامدند.
آخرین منتقد، جورج سروس میلیاردر بود که از رئیس جمهوری چین شی جین پینگ به شدت انتقاد کرد و او را«خطرناک‌ترین دشمن» جوامع آزاد و دموکراتیک لقب داد. سورس در سخنان سنتی‌اش در حاشیه برنامه‌های «داووس» توضیح داد که «چین تنها نظام مستبد جهان نیست اما بی شک ثروتمندترین، قوی‌ترین و پیشرفته‌ترین آنها در زمینه هوش مصنوعی است».
به گزارش فرانس پرس او افزود «این شی جین پینگ را خطرناک‌ترین دشمن کسانی می‌سازد که به جوامع آزاد باور دارند».
به دور از تنش‌زایی سیاسی میان چین و غرب، پکن تلاش کرد به سرمایه‌گذران اطمینان بدهد. یکی از اعضای هیئت چینی گفت، کاهش رشد اقتصادی چین «فاجعه بار نیست».
*اختلاف اروپایی
به آسانی نمی‌توان شکاف بزرگ در سیاست‌های اروپایی را نادیده گرفت به خصوص درباره آینده اتحادیه اروپا و همکاری بین‌المللی و توافقات تجارت آزاد. در حالی که مرکل از «از تنوع و اصلاح» برای رویارویی با افزایش مشکلات جهانی می‌گفت، نخست وزیر ایتالیا جوزپه کونته به طرح اروپایی و یورو حمله کرد که به گفته او «موجب بالا رفتن بدهی‌های عمومی و کاهش رشد تولید ناخالص ملی شد» کونته از نیاز فوری برای درانداختن دیدگاهی تازه گفت که «بر انسان تمرکز کند و خانواده‌ها و جوامع».
مسئله بریتانیا هم بر برنامه‌های امسال همایش سایه انداخت علیرغم اینکه نخست وزیر ترزا می حضور نداشت.
*مشارکت عربی
همایش جهانی اقتصاد چندین نشست درباره افق‌های امنیتی و اقتصادی جهان عرب اختصاص داد. همه شرکت کنندگان بر این نکته اتفاق نظر داشتند که ثبات سیاسی کلید توسعه و رشد اقتصادی است که محور آنها جوانان‌اند. سعودی به عنوان نمونه اصلاحی که می‌توان از آن الگوبرداری کرد مطرح شد. کشوری که برای جذب سرمایه‌های خارجی به منطقه طرح و برنامه دارد. ریاض از داووس تأکید کرد که به ادامه برنامه‌های اصلاحات اجتماعی، اقتصادی و مالی همگام با «چشم انداز۲۰۳۰» متعهد است. وزیر اقتصاد سعودی محمد الجدعان در این باره گفت، کشورش وعده‌ها را به دستآورد و طرح‌های روشن اجرایی تبدیل کرد و طی چند ماه گذشته سرمایه‌گذاری‌های کلانی توسط بخش‌های خصوص انجام شد.
در جلساتی که درباره آینده امنیتی خاورمیانه برگزار شد، راه‌های حاکم ساختن ثبات سیاسی در منطقه بررسی شد. وضعیت سوریه با توجه خاصی در این زمینه روبه رو شد. وزیر خارجه اردن ایمن الصفدی براین باور است که باید با بحران سوریه از طریق برقراری روابط نزدیک و مقدم ساختن منافع سوریه و سوری‌ها بر کشمکش‌ها و اهداف بین‌المللی و منطقه‌ای دنبال کرد.
از طرفی دیگر عمرو موسی دبیرکل سابق اتحادیه کشورهای عرب به «الشرق الاوسط» گفت، مشارکت عربی در این دوره «داووس» را خوب توصیف کرد درحالی که مشارکت ایرانی طی دوسال اخیر رو به کاهش گذاشت.
این سیاستمدار مصری که در ۲۷ دوره همایش جهانی اقتصاد حضور داشته است، می‌گوید ایران نیاز دارد در روابطش با جهان عرب تجدید نظر بکند. او توضیح داد:«ایران اشتباهات بزرگی کرد و ما با بسیاری از سیاست‌هایش مخالفیم. اما باید میان مشکلات تهران با اسرائیل، مشکلاتش با ایالات متحده و مشکلاتش با ما در هم آمیخته نشوند».
او یادآور شد «مشکل اساسی اسرائیل با ایران مربوط به توان هسته‌ای آن کشور است. اگر این مشکل به این یا آن صورت حل و فصل بشود و حضور ایران در سوریه از مرزهای اسرائیل فاصله بگیرد- که این در عمل اتفاق می‌افتد- تنش در روابط میان آنها فروکش می‌کند. همچنین با ایالات متحده. و اوضاع کنونی مشمول زمان خواهند شد».
