محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین ایران
تصویب پیشنهاد حسن روحانی، رییس جمهور ایران با موضوع “جهان عاری از خشونت و مبارزه با افراطگری” در سازمان ملل متحد مورد استقبال سید محمد خاتمی، رییسجمهوری پیشین ایران قرار گرفت به طوری که وی آن را موفقیتی برای جمهوری اسلامی ارزیابی کرد.
خاتمی با اشاره به این نکته که این طرح بسیار خوبی است، گفت: “این طرح در صورتی موثر است که پیگیریهای لازم برای آن انجام شود. من به دولت نیز گفتهام که پیگیر این طرح باشد تا سازمان ملل به آن توجه ویژه ای نشان دهد”.
رییسجمهور پیشین ایران با اشاره به تصویب طرح پیشنهادیاش با عنوان “گفتوگوی تمدنها” در دوران ریاستجمهوری خود از سوی سازمان ملل گفت: “زمانی که من طرح گفتوگوی تمدنها را در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کردم آقای کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل ۱۸ نفر را برای رسیدگی به این طرح انتخاب کرد که یکی از این ۱۸ نفر خود من بودم”.
خاتمی چهار ده سال پیش نظریه “گفتوگوی تمدنها” را در نخستین سخنرانیاش در ساز مان ملل متحد اعلام کرد و با استقبال گسترده اعضای این سازمان مواجه شد که در نهایت سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۱ را به عنوان سال گفتوگوی تمدنها نامگذاری کرد و جایگاه خاتمی بدین واسطه با ارتقای دو چندانی در سطح معادلات بینالمللی روبهرو شد.
اما پس از کنار رفتن خاتمی از ریاست جمهوری و وقایع سال ۸۸ در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران نیز روز ۳۰ شهریور «روز گفتوگوی تمدنها» نامگذاری شده بود به ناگهان در سال ۱۳۸۹ به دلیل «منقضی شدن زمان این مناسبت و نداشتن متولی خاص» از تقویم حذف شد.
خاتمی همچنین به این نکته اشاره کرد که نمیدانم آیا این طرح برای تبدیل شدن به یک سازوکار در سازمان ملل پیگیری میشود یا نه، او معتقد است که آقای روحانی و تشکیلاتش باید تلاش کنند تا این طرح در سازمان ملل به پایداری برسد.
وی با اشاره به اجماع بالای اعضای سازمان ملل در تصویب طرح پیشنهادی رییسجمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل، اظهار کرد: “این اجماع بالا اتفاقی بسیار خوب و یک موفقیت برای جمهوری اسلامی ایران به حساب میآید”.
علی خرم، نماینده ایران در سالهای ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱ در سازمان ملل متحد مقر اروپایی ژنو، درباره ایده روحانی به شرق پارسی گفت : ” شرایط امروز با شرایط سال ۲۰۰۰ که آقای خاتمی مسند ریاست جمهوری را بر عهده داشتند بسیار متفاوت است. حتی شرایط بین المللی، منطقه ای و ایران فرق کرده است. نگرشی که اکنون به آقای خاتمی هست با نگرشی که در سال ۲۰۰۰ بود نیز بسیار متفاوت است. از سوی دیگر حساسیتی که نسبت به آقای خاتمی وجود دارد به آقای روحانی نیست. حتی در زمانی که آقای خاتمی رییس جمهور شدند نیز بسیاری از تندروها با ایشان مخالفت سرسختی داشتند تا جایی که دستگاه سیاست خارجی ایران را به سوی تعطیلی کشاندند و البته من با این حرکت در آن زمان هم بسیار مخالف بودم.”
این تحلیل گر سیاسی و استاد دانشگاه با اشاره به این نکته که دستگاه سیاست خارجی ایران باید بستری فراهم کند که گشایشی در سیاست خارجی و روابط دیپلماتیک ایران به وجود آید گفت: “اگرچه تندروها همچنان بر انسداد سیاست خارجی ایران تمرکز دارند”.
دکتر خرم همچنین تصویب قطعنامه ای در حمایت از طرح روحانی و همینطور استقبال خاتمی را خوب توصیف کرد و گفت: “این قطعنامه به اعاده حیثیت ایران کمک می کند. طی سالهای گذشته اتهاماتی از سوی اروپا و آمریکا علیه ایران گسترش یافته بود که با رفع این شبهات و اتهامات و با تصویب این قطعنامه به گونه دیگر به ایران نگاه می شود.”
نماینده ایران در سازمان ملل متحد همچنین بر این نکته تاکید کرد که دستگاه سیاست خارجی ایران این ایده را باید در داخل نیز به خوبی تبیین کند تا این موضوع با مشکل و برخورد تندروها رو به رو نشود.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد چند روز قبل قطعنامه پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با خشونت و افراطگرایی را با رای مثبت اکثریت قاطع ۱۹۰ کشور عضو سازمان ملل متحد به تصویب رساند. امریکا و کانادا نیز که در سالهای اخیر بارها با پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران در مجامع بینالمللی مخالفت میکردند، با تصویب آن موافقت کردند.
