خوانش ۳ سناریو شامل برگزاری انتخابات زودهنگام و برگزاری رفراندمی جدید
لندن: نجلاء حبریری
بریتانیاییها با شگفتی و نگرانی فراوانی زنجیره استعفاهای وزیر خارجه و دو وزیر مسایل خروج از اتحادیه اروپا و تلاش برای برهم زدن اکثریت پارلمانی حزب حاکم را دنبال کردند. در این بین محکوم کردن حکومت و اتهام بدان مبنی بر بیحرمتی به پارلمان و یک مشاجره حاد در مجلس عوام نیز فراتر از اموری بود که مردم بدان عادت کرده بودند. بخش مشترک همه این گفتگوها و مشاجرهها این بود که همواره کلمات مشترکی تکرار میشد: برکسیت.
سال ۲۰۱۸ برای بریتانیا از حیث سیاسی سالی عادی و معمولی نبود و از پروتوکلها و عرف سیاسی برون بود و هیئت دولت نیز از سوی خود هیچ تلاشی را برای حد گذاردن بر این هرج و مرج از خود نشان نداد بلکه برخی از اعضای حکومت از تبعات سهمگین چنین اوضاعی هشدار دادند و رد کردن تصمیمات حکومت را از سوی پارلمان آغازی برای بیسیاسیتی توصیف کردند.
در میان دادههای سیاسی بسیار پرافتوخیز و بازارهایی که برای هر گونه تغییر ناگهانی مستعد است، سیاستمداران وستمینستر در سال ۲۰۱۹ منتظر دگرگونیهای زیادی هستند، به ویژه که موعد خروج از اتحادیه اروپا نزدیکتر میشود تا بدین وسیله چهار دهه از همکاری تجاری و سیاسی و امنیتی با اروپا بهپایان رسد.
در سایه شرایط موجود در مجلس عوام و موضع اتحادیه اروپا در بروکسل، سه سناریو برای خروج بریتانیا وجود دارد:
۱) موکول کردن موعد خروج
نخستوزیر بریتانیا تریزا می و اتحادیه اروپا در یک نشست استثنائی در ۲۵ نوامبر به یک توافق ابتدائی دست یافتند که به موجب آن خروج از اتحادیه اروپا در ضمن یک تفاهمات معینی که در این توافق ۵۸۵ صفحهای ذکر شده، یادآوری میشود. اما این توافق ابتدایی به شدت از سوی پارلمان مورد مخالفت قرار گرفت، و حزب وحدتگرای ایرلندی، همپیمان می، نیز با آن مخالفت کرد. احزاب معارض نیز مخالف این توافق بودند.
همه احزاب مخالف بریتانیایی، علیرغم اختلاف نظر خود، در یک نقطه مشترک بودند و آن مخالفت با نحوه خروج است؛ و به ویژه با تدوین یک منطقه گمرکی واحد مخالفت خود را اعلام کردند. چنانچه می نتواند بندهای مورد مخالفت احزاب بریتانیایی را اصلاح کند و توافق جدیدی را با اتحادیه اروپا بهوجود آورد در این صورت مخالفت رسمی اعضای پارلمان و نمایندگان مجلس قطعی خواهد بود.
در این حالت نخستوزیر بریتانیا باید سعی کند مهلت جدیدی را از اتحادیه اروپا بخواهد که به موجب آن فرصت بیشتری برای خروج بریتانیا در نظر گیرند. این اعطای فرصت بیشتر نیز مستلزم موافقت ۲۷ کشور اروپایی است.
۲) حمایت کمرمق از توافق می
هیئت دولت به ریاست می در دسامبر گذشته یکی از انتخابات مقرر در مجلس عموم برای بررسی برکسیت را ملغی کرد زیرا بدین نتیجه رسیده بود که این انتخابات از حمایت لازم برخوردار نخواهد بود. از همان تاریخ تا کنون می هشدارهای زیادی را در خصوص تبعات کوبنده بر بازارهای مالی و اقتصاد بریتانیا سر دادند.
در این میان می دیدارهای زیادی را در سطح اروپا به راه انداخت که در آنها تلاش میکرد رهبران اروپایی را برای برقراری دوری جدید از مذاکرات در خصوص رسیدن به توافقی جدید ترغیب کند، اما تمام تلاشهای می با عدم قبول از سوی کشورهای اروپایی مواجه شد. در راس کسانی که این تلاشها را بیفرجام گذاشته و با آن مخالفت میکردند انگلا مرکل صدر اعظم آلمان قرار دارد.
بههرحال علیرغم عدم قبول این تلاشها از سوی بروکسل در خصوص رسیدن به توافقی دربارهٔ منطقه تجارت آزاد با لندن پس از اتمام دوره برکسیت شاید می در این باره بتواند موفقیتهایی را تحقق بخشد و تعداد نمایندگان لازم برای قبول چنین توافقی در پارلمان را جمعآوری کند.
۳) خروج منظم اما بدون توافق
اکثر سیاستمداران و اقتصاددانان بریتانیایی در این باره اتفاق نظر دارند که خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا بدترین وضعیت برای اقتصاد این کشور خواهد بود. البته به استثنای برخی از نمایندگان محافظهکار که خروج بدون توافق را از خروج با توافقِ بد، بهتر میدانند خود حکومت بریتانیا و احزاب بریتانیایی معارض در جستجوی راهحل توافقی برای خروج از اتحادیه اروپا هستند.
تونی بلر، نخستوزیر سابق بریتانیا، جزو اولین کسانی بود که از هر گونه خروج بدون توافق از اروپا هشدار داد. از سوی دیگر بانک بریتانیا در ۲۸ نوامبر گذشته هشدار داد که هر گونه خروج از اتحادیه اروپا که در قالب یک توافق مورد قبول انجام نگیرد تبعات سهمگینی برای اقتصاد کشور خواهد داشت.