در این ستون هفتگی به بازبینی وضع نشر، اظهارنظرهای مهم مسئولان در حوزه نشر و کتاب، معرفی چند کتاب پرفروش هفته به‌نقل از کتابفروشان تهرانی و اخبار انتشار کتاب‌های جدید در گفتگو با نویسندگان و اهالی نشر و کتاب خواهیم پرداخت.

کتابنامه تلاش می‌کند تا دریچه‌ای به جهان نشر ایرانی برای علاقه‌مندان به کتاب بازکند تا از این دریچه شمایی کلی و درعین حال جامع از وضعیت نشر پیش روی مخاطبان شرق پارسی ارائه شود.

روی پیشخوان؛ از فلسفه غرب تاموهبات فراموشی

در هفته گذشته چند کتاب مهم در حوزه ترجمه و چند کتاب تالیفی قابل اشاره از نویسندگان ایرانی منتشر شدند. در حوزه ترجمه کتاب‌های حوزه علوم انسانی باید به انتشار کتاب‌ مهم «تاﺭﻳﺦ تحلیلی ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻏﺮﺏ» اشاره کرد که یک گزیده از مجموعه‌ای ‌است که زیر نظر دی. جی. اوکانو فیلسوف ایرلندی‌الاصل بریتانیایی در چند مجلد منتشر شده و ﺧﺸﺎﻳﺎﺭ ﺩیهیمی گزیده‌ای از آن را توسط انتشارات ﻧﻘﺶ ﺟﻬﺎﻥ در ٧٠٨ روانه بازار کرده است.

علاوه بر این، باید به کتاب جدید دیگری در این حوزه هم اشاره کرد که «در ستایش عشق» نام دارد و ترجمه‌ای است از کتاب «loge de l’amour»، نوشته آلن بدیو، فیلسوف فرانسوی.این کتاب برای اولین بار سال ۲۰۰۹ در فرانسه به بازار آمد و سه سال بعد با ترجمه پیتر بوش نسخه انگلیسی آن هم منتشر شد. مریم عبدالرحیم کاشی ترجمه فارسی کتاب بدیو را از روی همین نسخه انگلیسی انجام داده است. رساله آتشین و پرشور آلن بدیو در دفاع از مقوله عشق طبعا مخاطبان خاص خود را خواهد داشت.

در حوزه جامعه‌شناسی اما این هفته همزمان با انتشار «ﻧﻈﺮﻳﻪ‌ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎسی» دکترتقی ﺁﺯﺍﺩﺍﺭمکی توسط انتشارات ﺳﻤﺖ، این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران ﮔﻔﺖ‌وگویی ﺑﺎ ﻭﺣﻴﺪ ﻃﻠﻮعی ﻭ ﺑﻬﺮﻧﮓ ﺻﺪیقی داشته که در قالب کتابی تحت عنوان «ﻳﻚ ﻋﻤﺮ ﺭﻭی ﻳﻚ ﺻﻨﺪلی: ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺯﻧﺪگی ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺱ» توسط انتشاران جامعه‌شناسان منتشر شده است.

«هیدگر و گشایش راه تفکر آینده» مجموعه‌ای از مقالات دکتر رضا داوری اردکانی درباره هیدگر است که سید ابراهیم اشک‌شیرین آن را ازسوی انتشارات نقش‌جهان منتشر کرده‌است. این کتاب را می‌توان به‌نوعی، پاسخ فردیدیه به کتاب «هایدگر در ایران» نوشته دکتر بیژن عبدالکریمی دانست که پس از انتشارش در اواخر سال گذشته بحث‌های فراوانی را در محافل آکادمیک برانگیخته بود.

«دکتر محمد ضیمران» نیز در میان نویسندگان و مترجمان حوزه علوم انسانی با شش کتاب بیشترین کتاب‌ها را در طی هفته گذشته منتشر کرده است.

اما در حوزه علوم سیاسی پس از مدت‌ها کتاب «ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺯﻳﺒﺎﺷﻨﺎسی» ﮊﺍﻙ ﺭﺍﻧﺴﻴﺮ با ترجمه مشترک ﺍﻣﻴﺮﻫﻮﺷﻨﮓ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭیﺭﺍﺩ و ﺑﺎﺑـﻚ ﺩﺍﻭﺭﭘﻨـﺎﻩ ازسوی نشر چشمه منتشر شد. رانسیر در این کتاب سعی دارد تا سویه‌های مشترک سیاست و زیبایی‌شناسی را واکاوی کند و پیوندهای ذاتی این دو مقوله را با بررسی اشتراکات آن‌ها مورد بازاندیشی قرار دهد. این کتاب نیز از ترجمه انگلیسی کتاب رانسیر به فارسی برگردانده شده است.

اما یکی از مهم‌ترین کتاب‌های این هفته «تحلیل عملیات تلافی‌جویانه در حقوق اسلامی» اثر مشترک سید محمد حسینی (وزیر ارشاد دولت دهم) با همکاری علی‌اکبر آسا بود که هفته گذشته توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر و راهی بازار نشر شد. این کتاب یک بررسی حقوقی بر اساس منابع فقه شیعی از مفهوم «واکنش تلافی‌جویانه در برابر کنش دشمن» ارائه می‌کند.

نشر چشمه نیز که در دولت جدید کار خود را از نو شروع کرده این هفته چند کتاب جدید در حوزه ادبیات داستانی منتشر کرده که از آن میان می‌توان به «ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎی ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ» ﺟﺮﻭﻡﺩﻳﻮﻳﺪ ﺳﺎﻟﻴﻨﺠﺮ؛ نویسنده بزرگ آمریکایی که در ایران با ناطور دشت مشهور شده اشاره کرد که با ترجمه ﺑﺎﺑﻚ ﺗﺒﺮﺍیی منتشر شده است. کتاب «نون نوشتن» محمود دولت‌آبادی نیز در هفته اخیر از سوی نشر چشمه به چاپ چهارم رسید.

نشر آگاه نیز که در دولت دهم سرنوشتی شبیه به نشر چشمه پیدا کرده بود کتابی جدید از فرشته مولوی منتشر کرده تحت عنوان «ﺍﺯ ﻧﻮﺷﺘﻦ».

نشر قطره نیز مجموعه یادداشت‌های پراکنده احمدرضا احمدی شاعر معاصر ایرانی را با کوشش ﺭﺳﻮﻝ ﺭﺧﺸـﺎ زیرنظر شهرام اقبال‌زاده و البته خود احمدی با عنوان «موﻫﺒﺎﺕ ﻓﺮﺍﻣﻮشی» منتشر کرده است.

ناشران پرکار هفته

درمیان ناشران پرکار غیردولتی انتشارات نگاه معاصر به مدیرمسئولی اکبر قنبری (سردبیر پیشین فصلنامه نقد و نظر) پیشتاز بیشترین نشر کتاب‌های چاپ اولی بود. از میان آثار منتشره این موسسه می‌توان به کتاب‌های «ﺍﺧﻼﻕ» ﺍﺩﮔﺎﺭ ﻣﻮﺭﻥ؛ با ترجمه: ﺍﻣﻴﺮ ﻧﻴـﻚ‌ﭘـی، «ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﻣﺮ ﺳﻴﺎسی» نوشته ﻛﺎﺭﻝ ﺍﺷﻤﻴﺖ و «ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺩﻛﺘﺮﻳﻦ ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ» ﺑﺎ ﮔﺰﻳﺪﻩﻫﺎیی ﺍﺯ ﺳﺎﻳﺮ ﺁﺛﺎﺭ جیووانی ﺟﻨﺘﻴﻠﻪ با برگردان ﺳﻬﻴﻞ ﺻﻔﺎﺭی و البته کتاب «ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺩﺭ ﺁﺭﺍی ﺍﺧﻼقی: ﺍﺯ ﻗﺮﻥ ﺳﻮﻡ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﺎ ﻗﺮﻥ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻫﺠﺮی» نوشته ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺻـﺎﺩقی ﮔﻴـﻮی و ﺩﺭنهایت «ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺍﺳﭙﻴﻨﻮﺯﺍ: ﺷﺎﺩی، ﻏﻢ ﻭ ﻣﻐﺰ ﺣﺴﺎﺱ» اثر ﺁﻧﺘﻮﻧﻴﻮ ﺩﺍﻣﺎﺳﻴﻮ؛ با ترجمه تقی ﻛﻴﻤﻴﺎیی ﺍﺳﺪی اشاره کرد. «ﻭﺍﮊﻩ‌ﻧﺎﻣﻪ ﺗﺎﺭیخی ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺷﻮﭘﻨﻬﺎﻭﺭ» اثر ﺩﻳﻮﻳﺪﺍی ﻛﺎﺭﺗﺮﺍﻳﺖ؛ به ترجمه ﻣﺤﺴﻦ ﺍﻛﺒﺮی کتاب دیگری است که دو روز پیش از وزارت ارشاد اعلام وصول گرفت و راهی بازار شد.

پرفروش‌های نیمه اول تیر

بر اساس فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های فروشگاه شهر کتاب مرکزی، در نیمه نخست تیرماه کتابهای «سرگذشت زندان»، «اقتدارگرایی ایرانی عهد قاجار»، «یک سال در میان ایرانیان»، «میرزا تقی خان امیرکبیر» و «روزگاران»در حوزه تاریخ بیشترین فروش را داشته‌اند. در میان کتاب‌های داستان نیز کتاب‌های «مردی که هادلبرگ را به تباهی کشاند»، «عشق اول و دو داستان دیگر»، «دروغ سوم»، «دیگر تنها نیستی»، «ولگردهای دارما» با بیشترین استقبال از طرف مخاطبان روبرو شده‌اند. پرفروش‌های حوزه شعر هم عبارت‌اند از: «واقعیت رویای من است»، «عاشقانه‌ها»، «شعرهای هشدار» و «سه‌گانه فاضل نظری»، «پرسیدن مهم‌تر از پاسخ دادن است»، «رساله‌ای کوچک در باب فضیلت‌های بزرگ» و «سنت ترجمه آثار فلسفی در ایران» کتاب‌هایی هستند که در زمینه فلسفه، به بیشترین میزان فروش دست پیدا کرده‌اند. در حوزه هنر نیز، این کتاب‌ها بیشترین فروش را داشته‌اند: «سرآمدان هنر نو»، «زندگی با پیکاسو»، «ایده تئا‌تر»، «مبانی سینما» و «۲۰ سال عکاسی فیلم در ایران»

نگاه اول

مهم‌ترین اظهارنظر مقامات رسمی جمهوری اسلامی این هفته در رابطه با وضعیت نشر از سوی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی صورت گرفت.

آیت‌الله هاشمی در دیدار با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نویسندگان، اهالی قلم، خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و مدیران مسئول روزنامه‌ها، خبرگزار‌ی‌ها و سایت‌های خبری و جمعی از فعالان در عرصه‌های فرهنگ و هنر گفت: هیچ‌کس با سانسور سود نمی‌برد و سانسورچی‌ها باید بدانند دل مردم همیشه با حقیقت است.

در این مراسم علی جنتی وزیر ارشاد شایعه اعتراض رهبری به عملکرد مجموعه وزارت ارشاد را تکذیب کرد. این درحالی است که در برخی سایتهای خبری شایع شده بود که آیت‌الله خامنه‌ای؛ رهبر جمهوری اسلامی، هنگام دیدارش با وزیر ارشاد در مراسم افطار شاعران به اعتراض جنتی را خطاب قرار داده و گفته بود:من با شما حرفهای جدی دارم!

یکی از مدیران وزارتخانه تحت کنترل جنتی نیز از نحوه ممیزی با دو خبرگزاری مصاحبه کرده و پیرامون سیاست‌های جدید وزارت‌خانه مطبوعش سخن گفته است. علی شجاعی صائین که در دولت نهم و دهم مسئولیت «خانه کتاب» را برعهده داشت و هم‌اکنون «دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی» را مدیریت می‌کند نیز با تأیید سخنان وزیر به ایبنا گفته است: «نیمی از کتاب‌های توقیفی دولت قبل مجوز نشر گرفتند.» او در مصاحبه‌ای دیگر با خبرگزاری مهر عنوان کرده که ممیزان وزارت ارشاد تنها از جهت تطابق با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، درباره کتاب‌ها اظهار نظر می‌کنند.

به گفته شجاعی صائین فرض وزارت ارشاد بر تطابق اثر با قانون است نه موافقت یا مخالفت و یا درستی یا نادرستی اظهارات داخل کتاب. او در این مصاحبه عنوان کرده که مجوز کتاب «ایران در گذر روزگاران» که درطی ماههای گذشته بحث‌های زیادی را درپی داشت مطابق قانون صادر شده است. اشاره شجاعی صائین به کتابی است که مصاحبه‌های مسعود لقمان با ماشاالله آجودانی، داریوش آشوری، عبدالمجید ارفعی، مرتضی ثاقب‌فر، جلال خالقی‌مطلق، علی میرفطروس و عباس میلانی، را دربر گرفته و چندی پیش با اعمال چیزی حدود ۲۵ اصلاحیه از سوی نشر شورآفرین راهی بازار کتاب شد و جزو کتاب‌های پرفروش دو هفته اخیر کتابفروشی اختران تهران بوده‌است.

اما از میان رخدادهای ریز و درشت صنعت نشر باید به ماجرای انتخابات هیئت مدیره مجمع عمومی شرکت تعاونی چاپخانه‌داران تهران اشاره کرد که ظاهرا در پی انصراف برخی از نامزدها در آخرین لحظات، ناتمام ماند و انتخابات هیئت مدیره به زمان دیگری موکول شد.

محمدکاظم انبارلویی عضو شورای سردبیری روزنامه رسالت نیز در سرمقاله‌ای که روز ۲۵ تیرماه منتشر شد ضمن حمله به فریدون آدمیت؛ تاریخ‌نگار فقید نوشت: «تاریخ صد ساله اخیر ایرانیان را کسانی نوشتند که از آدمیت سردر نمی‌آوردند اما نام آدمیت بر خود گذاشته بودند! این جماعت سر در آخور سمومات فکری مدرنیسم داشتند و در شبکه‌های فراماسونری از قدرت‌های آن روز جهان بویژه انگلیس خط می‌گرفتند.»

روایت اول‌شخص مفرد

روایت شخصیت های شهره عرصه کتاب ایران را به نقل از خودشان می خوانید:

سیاوش جمادی-مترجم و پژوهشگر:

کار نوشتن و ویرایش بخش نخست کتاب «نظریه‌های انقلاب» به اتمام رسانده‌ام و این کتاب که اولین مجلد از سه‌گانه انقلاب خواهد بود در انتشارات ققنوس درحال حروف‌چینی است.

علاوه بر این در لابلای کارهایی که دارم انجام می‌دهم مشغول سروسامان دادن یادداشت‌هایی هستم که درطول چندسال اخیر پیرامون هایدگر نوشته‌ام. درمورد این مجموعه فعلا بیش از این نمی‌توانم بگویم.چنانکه پیشتر نیز در گفتگو با برخی رسانه‌ها عنوان کرده‌ام تقریبا نیمی از کتاب «تئوری زیبایی‌شناسی» نوشته تئودور آدورنو را از زبان آلمانی و انگلیسی به فارسی برگردانده‌ام، اما آن را نیمه‌کاره رها کردم. برای این کتاب با فرهنگستان هنر قرارداد داشتم، اما با تغییرات مدیریتی در این نهاد دولتی، با پرداخت خسارت قراردادم را لغو کردم.

اخیرا کتاب تالیفی «انکار حضور دیگری» من که سه سال بود در وزارت ارشاد منتظر دریافت مجوز نشر مانده بود در انتشارات خوانش کرمان اجازه انتشار گرفت، اما من تصمیم گرفتم این کتاب را برای انتشار به انتشارات ققنوس بدهم، ولی گویا گفته شده اگر قرار است این کتاب در تهران و از سوی انتشارات ققنوس منتشر شود، باید دوباره مجوز انتشار بگیرد.این کتاب در حوزه نقد ادبی است و مربوط به رمان‌هایی است که طی چندسال اخیر منتشر شده‌اند.

حسن مرتضوی-مترجم:

برگردان من از جلد دوم کتاب سرمایه اثر کارل مارکس تا دو هفته آینده از سوی انتشارات لاهیتا منتشر خواهد شد. همین ناشر مجلد نخست کتاب را که پیشتر توسط انتشارات آگاه دوبار منتشر شده‌بود را مجدداً با طرح جلدی جدید به همراه مجلد دوم منتشر خواهد کرد. برگردان مجلد دوم حدود چهارسال کار برد و هم‌اکنون در چاپخانه است. کتاب «مفهوم بدیل سرمایه داری نزد مارکس» اثر پیتر هیودیس سرویراستار مجموعه آثار روزا لوکزامبورگ نیز اخیرا از وزارت ارشاد مجوز انتشار گرفته و باید تا چندماه آینده روانه بازار شود.

داریوش شایگان:

تصور می‌کنم تا پایان تابستان امسال آخرین کتاب من روانه کتابفروشی‌ها شود. این کتاب مجموعه یادداشت‌ها و مقالات من درباره اندیشه‌های پنج شاعر بزرگ ایرانی یعنی خیام، مولوی، سعدی، حافظ و فردوسی را درخود جمع کرده است. این کتاب براساس نوع تفکر من به شرح و بررسی تفکرات این پنج شاعر ایرانی می‌پردازد. اسم کتاب را «پنج اقلیم حضور» گذاشتم چراکه معتقدم هرکدام از این شاعران یک اقلیم حضور ایرانی هستند و من در این کتاب به عنوان یک پژوهشگر سعی داشته‌ام به این پرسش پاسخ دهم که چرا و بر چه اساسی این پنج شاعر در تمام شئون زندگی ایرانیان حضور دارند؟ کارهای مقدماتی انتشار کتاب حاضر تقریبا تمام شده و چنانکه گفتم به احتمال قریب به یقین تا پایان تابستان از سوی انتشارات فرهنگ معاصر چاپ خواهد شد.

یک اثر داستانی هم به زبان فرانسه نوشته‌ام که سال ۲۰۰۴ در پاریس منتشر شد و اخیرا جمشید ارجمند آن را به‌فارسی برگردانده است. این رمان بر محور نامه‌نگاری‌های عاشقانه یک مرد ایرانی به‌نام کاوه به زنی فرانسوی شکل گرفته است.

ثانیه آخر:

کتاب «فلسفه‌های روانگردان» دکتر مرتضی مردیها هفته آینده از سوی نشرنی روانه بازار می‌شود.

محمد کریمی ترجمه انگلیسی خاطرات «احمد احمد» از اعضای بنیان‌گذار سازمان مجاهدین خلق را به انتشارات سوره مهر داده و تا ماه آینده متن انگلیسی این کتاب منتشر خواهد شد.

«هیچ‌کس کامل نیست» عنوان زندگی‌نامه ۶۰۰ صفحه‌ای بیلی وایلدر کارگردان برجسته آمریکایی است که با ترجمه آرش عزیزی تا یک‌ماه آینده ازسوی نشر نیلا روانه بازار خواهد شد.

«قهقهه شهریاری» دربرگیرنده مقالات و یادداشت‌های «ژرژ باتای» فیلسوف فرانسوی از سوی نشر «زاوش» با ترجمه مشترک «محدثه زارع»، «پویا غلامی» و «ایمان گنجی» ماه آینده منتشر می‌شود.

مسعود کیمیایی رمان جدیدی تحت عنوان «نیم‌رخ جنایت» نوشته که هم‌اکنون مشغول ویرایش نهایی آن است تا کتاب را برای انتشار به نشر پژواک بسپارد.