روزها و هفتههای گذشته نشان داد که رابطه میان پادشاهی عربی سعودی و ایالات متحده امریکا، رابطهای فرااستراتژیک است. یعنی به حدی از اعتماد رسیده که اجازه میدهد نسلهای آینده بر پایههای ثابت و محکم آن، با هم وارد مشارکت بشوند. رابطهای که از دامهایی که برخی خواستند در راه آن بگسترانند گذشت و به عقبههایی که در زندگی گریزی از آن نیست، جست.
چند ملاحظهای نگاه ناظران را به خود جلب کرد، از جمله هجوم دیوانهواری که به بهانه ماجرای روزنامهنگار سعودی جمال خاشقجی مرحوم به پادشاهی شد و چگونه از همه ابعاد جنایی فاصله گرفت و رنگی سیاسی به خود گرفت. شاید همین مسئله موجب ایجاد سئوال برای رئیس جمهوری آمریکا دونالد ترامپ از منشأ همه این داد و قال در باره شهروندی غیرآمریکایی شد. با همه ارزش و اهمیت و کرامت انسانی که آن مرحوم داشت.
در مقدمه ملاحظات سقوط پرسروصدای برخی رسانههای غربی و آمریکایی قرار دارد و قبل از همه روزنامه «واشنگتن پست» که در تمایلات راستیاش معروف است و خیلی هم خالی از رنگ و بوی باورهای دگماتیک نیست که هیچ خیری، نه و کم نه زیاد برای پادشاهی ندارد. بین ۱۵ و ۱۹ نوامبر کنونی چندین تحقیق منتشرکرد که علیرغم تکذیب آن روایتها توسط سخنگوی سازمان مرکزی امنیت امریکا، اصرار داشت به هر زوری شده بگوید حق با من است.
سقوط واضح و رسواگر را وزارت خارجه امریکا اعلام کرد. هیدز نوریت، سخنگوی این وزارت با اشاره به این موضوع گفت، «اطلاعات مورد نظر درباره استنتاجهای سازمان اطلاعات امریکا دقیق نیستند».
شاید این سئوال خود را مطرح کند: آیا این اصرار بی سابقه از سوی برخی رسانههای امریکایی که از بی طرفی لازم خارج شدند، از جمله در ماجرایی که هنوز در سیستم قضایی سعودی درحال بررسی است، اشاره از این دارد که ما با نمونهای از توطئه روبه رو هستیم؟ بی هیچ سهل انگاری یا بزرگنمایی… توطئهای که فراتر از جستوجو کردن عدالت در ماجرایی جنایی را دنبال میکند تا برسد به خاموش کردن تلاش برای روشن ساختن انقلاب و بیداری روشنگرانهای که ولیعهد آن را رهبری میکند. جنبشی که میتواند اندوه را از چشمان هموطنانش بزداید و آنها را ازتاریکی تندروی و تکروی نجات دهد و به شنا کردن در دریای مودتها و تسامح برساند. با نگاه مثبت به نتایج اقتصادی آفرینشگر از طریق چشم انداز توسعهای ۲۰۳۰٫
از جمله ملاحظات شک برانگیز موضع ترکیه درباره این بحران است. خیلی روشن است که انگیزههای سیاسی، ترکیه را برآن داشت تا به سمت سیاست انتشار اطلاعات تکه تکه شده در باره ماجرای خاشقجی برود. هدف این کار حمله به ریاض برای تقویت موضع منطقهای آنکارا و به گفته عادل الجبیر آسیب زدن به خط قرمز پادشاهی مربوط به خادم حرمین شریفین و ولیعهد اوست.
این سئوال برای انسان پیش میآید که: اگر ترکها دلایل قطعی و اثباتی داشتند، چرا آنها را به شکل مستقیم در اختیار مقامات سعودی قرار نمیدهند که بارها از آنها درخواست کردهاند برای تضمین تحقق عدالت در سیر ماجرا و برخورد با جنایتکاران حقیقی آنها را تحویلشان بدهند؟
پاسخ بسیار روشن تأکید میکند و جای هیچ شبههای نمیگذارد که در کل داستان حفره و شکاف وجود دارد. مسئلهای که موضع رئیس ترامپ را بسیار روشن ساخت و فکر صدور هرگونه حکم با پیش فرض را محکوم کرد. مرد خواند که چیزی برای نگرانی وجود ندارد و به گفته خودش همه حقایق هنوز درست مشخص نشدهاند.
ملاحظهای دیگر که به نقش دولت قطر به طور ویژه مربوط میشود. رسانههای نوشتاری، شنیداری و دیداریاش، دشمنی بی حسابی نسبت به پادشاهی عربی و رهبرانش نشان دادند و شرارتی که از حد تصور خارج بود که ممکن است در حق بدترین دشمن بتوان روا داشت.
نکته قطعی به گفته مورخ سیاسی امریکایی سونر کاگابتی، تلاشهای وحشتناکی که دو کشور قطر و ترکیه برای تحریف وقایع جنایی اخیر کردند، به شکل بسیار منفی به آن دو کشور برگشت یا خواهد برگشت. حافظه ملتها همچون حافظه فیلهاست؛ هرگز فراموش نمیکنند هرچند زمان بگذرد.
از دهه سی قرن گذشته ریاست جمهوری شاخه برجسته و مسلط در نظام امریکایی شد و بخش بزرگی از قدرت برای ریاست نوین توسط قانون اساسی و قوانینی میآید که کنگره تصویب میکند. برای همین هم رئیس ترامپ ابعاد ماجراها را خوب میدید. تاکید میکرد که روابط امریکا-سعودی نباید و اجازه نمیدهد که در معرض لرزهها و لرزشهایی قرار بگیرد که همه جهان را سراسر تکان بدهد.
سخنان رئیس ترامپ درباره دیدارش با ولیعهد محمد بن سلمان در آرژانتین در مدت برگزاری نشست گروه بیست، نشان میدهد که واقعا روابط واشنگتن و ریاض از روابط استراتژیک معمولی فراتر رفته است.
پیش از ختم کلام چه باید گفت؟
به اختصاری غیر مخل باید گفت، حمله کور و نامنظم به پادشاهی و ولیعهد امیر محمد بن سلمان به شکلی خاص شکست خورد. ایالات متحده عقلانی و به جا پیروز شد و به همان اندازه منافع استراتژیکش. همچنین پادشاهی آماده ادامه راهش در ساختن و توسعه میشود و احقاق عدالتی که خادم حرمین شریفین در سخنان اخیرش به آن شاره کرد و دانا را اشارهای کافی است.
مطالب جدید
