یک منبع امنیتی در گفتوگو با ” الشرق الاوسط”:شرایط مناسب تظاهرات آرام نیست
لبنانیها هشدار میدهند: برای تشکیل دولت به خیابان پناه نبریم
بیروت: یوسف دیاب
شخصیتهای سیاسی و امنیتی درموضع گیریهای خود یک صدا پناه بردن به “بازی خیابان” برای گشودن گره تشکیل دولت را رد میکنند. به دلایلی بسیار و مهمتر از همه هراس از اینکه با راه افتادن این حرکت، اوضاع از کنترل خارج شود آن هم در شرایطی که پیوسته خبر از کشف هستههای تروریستی میرسد. مسئله نگران کننده اینکه این گروهها از هر حرکتی سوء استفاده میکنند. به این اضافه کنید بیش از یک میلیون پناهنده سوری را که در همه مناطق پراکندهاند.
جبران باسیل رهبر جریان میهنی آزاد، برجستهترین شخصیتی بود که چندی پیش به ابزار پناه بردن به خیابان برای گشودن گره تشکیل دولت اشاره کرد. سخنی که واکنشهای تندی را به دنبال داشت. منتقدین خشمگین، این کلام را در راستای فشار بر سعد حریر میدانستند، نخست وزیری که باید دولت را تشکیل دهد. باسیل قصد دارد حریری را در برابر دوراه قراردهد و گزینه دیگری نداشته باشد؛ دولتش را باب میل باسیل و گروه رئیس جمهور میشل عون تشکیل دهد یا ناچار از عذرخواهی شود. عجیب آنکه چطور ممکن است گروهی که قدرت را در دست دارد در لباس اپوزوسیون/مخالف میرود، در حالی که منابع امنیتی نسبت به بازی خیابان هشدار دادهاند، چرا که ” لبنان در وضعیت امنیتی مطلوب نیست و حکومت قادر به تامین امنیت یک یا چند تظاهرات نیست آن هم در سایه گروههای خفته ضد امنیتی. هر روز گروهی تروریستی که در داخل کشور فعال هستند، دستگیر میشوند”. در این میان جریان آزاد از ابعاد سخن رهبرش کاست و آن را هشداری صرف در برابر واکنش مردم برای تأخیر تشکیل دولت دانست.
باسیل در گردهمایی هفتگی ” فراکسیون گرایی برای لبنان قدرتمند” که ریاستش را به عهده داشت، فتیله رویارویی را بالا کشید و به گفته خودش ” برای آزادی لبنان از گروکشی سیاسی” تهدید به ریختن در خیابان کرد. نخست وزیر سعد حریری بلافاصله جواب داد و گفت” اگر صاحب این طرح، تهدید به خیابان را راه حل میداند، باکی نیست”.
شدت اختلافها میان نیروهای درگیر به هر حدی برسد تا وقتی که از دایره مبارزه سیاسی خارج نشود پذیرفته است، اما اگر این اختلافها به کف خیابان کشیده شود، به گفته مقامات امنیتی زنگ خطر را به صدا در میآورند. آنها امیدوارند” اشاره ضمنی به خیابان فقط تلاشی برای بهبود شرایط چانه زنی در پرونده تشکیل دولت باشد”. این منابع در گفتوگو با “الشرق الاوسط” تأکید کردند، بازی خیابان خطرناک است چون کسی نمیتواند تضمین بدهد از چارچوب خارج نشود. این منابع همچنین میگویند” امروز و در شرایط حساس امنیتی، لبنان ظرفیت استفاده از خیابان را ندارد طوری که تصور شود یک حرکت اعتراضی صرف یا ابراز عقیده است. براین اساس حکومت قادر به تامین امنیت راهپیمایی تودهای گسترده نیست، به خصوص اگر تظاهراتی مخالف در برابرش راه بیفتد”.
روزی نیست که عملیاتی برای بازداشت افراد متهم به انجام عملیات تروریستی انجام نشود یا هستهای مخفی کشف نشود. چیزی که مایه نگرانی است اینکه این گروهها ازهر فعالیت مردمی برای ایجاد آشوب و ناامنی استفاده کنند.
منابع امنیتی یادآور شدند اوضاع کنونی هیچ شباهتی به سال ۲۰۰۵ و تظاهراتی که دو اردوگاه/جریان ۸ و ۱۴ آذار راه میانداختند، ندارد و گفتند:” ارتش و نیروهای امنیتی را همین مشغولیت تعقیب هستههای تروریستی پنهان کافی است. بگذریم از مشکلات یک و نیم میلیون آواره سوری”. آنها یادآوری میکنند” تقویت آرامش امنیتی تا حدودی نیم بند به آرامش سیاسی نیاز دارد نه ناآرامیهای خیابانی”.
جریان “المستقبل” که تهدید با برگه خیابان بیشتر متوجه اوست، این تحولات را زیر نظر دارد و از منظر سیاسی و امنیتی ارزیابی میکند. به نظر این جریان و به گفته مصطفی علوش عضو کمیته سیاسی و نماینده سابق پارلمان، سخنان باسیل ” در چارچوب پوپولیسم قرار میگیرد که قصد دارد همه چیز را درهم بیامیزد” وی در گفتوگو با الشرق الاوسط گفت” موازنه قوا در لبنان با آنچه حالت پوپولیستی که باسیل به آن پناه میبرد تغییر نمیکند”. او افزود” وقتی کسی از ابزار خیابان استفاده میکند، خیابانهای دیگری رو در روی او قد علم میکنند. به نظر من این تهدید نشان از فقدان منطق سیاسی در این گروه دارد”. اساسا به اعتقاد او باسیل” میخواست پیامی به هم حزبیهایش برساند که دچار شوک شدهاند و درست نمیدانند گزینههایش آنها را به کجا میکشاند”.
اما حزب “نیروهای لبنانی” نسبت به این طرح واکنش تندتری نشان داد. به نظر آنتوان زهرا،عضو گروه ” جمهوری قدرتمند” و نماینده سابق پارلمان” آنچه که باسیل بر زبان آورده را فقط در کتابهای نظامهای توتالیتر خواندهایم”. او به الشرق الاوسط گفت:” تظاهرات ساخته حکومت ندیدهایم مگر در کشور کوبا یا کره شمالی، چون این حکومتها وقتی احساس میکنند قدرت آنها متزلزل است به تهدید مردم با مردم روی میآورند”. زهرا اضافه کرد” در کشوری دموکراتیک که انتخاباتی آزاد در آن اتفاق افتاده و نیروهای سیاسی را برای تشکیل دولت انتخاب کردهاند، پناه بردن به گزینه خیابان به هر دلیلی پذیرفته نیست”. به نظر او ” پیامی که باسیل قصد داشت آن را برساند، تهدید حریری بود. میخواست به او بگوید، یا باید حل و فصل سیاسی را آن طور که ما میپسندیدم به پیش ببری یا بلایی را که سر پیشنهادهای معراب آوردیم سر این ماجرا میآوریم”.
شتاب حزب الله در رد گزینه خیابان و نتایج کامل آن قابل توجه بود. فراکسیون نمایندگان این حزب با صدور بیانیهای اعلام کرد “ما نسبت به خطرات و پیامدهای پناه بردن به ناآرامی و تنش در خارج از چارچوب قانون هشدار میدهیم”. و این یعنی حزب برای اولین بار از گستردن چتری برسر همپیمانش، جریان میهنی آزاد، برای استفاده از ورقه خیابان شانه خالی کرد، چرا که به نتایج منفی این حرکت بر خود و کشور واقف است.
جریان المستقبل طفره میرود و نمیگوید اگر واقعا از خیابان استفاده ابزاری شد چه واکنشی نشان میدهد. مصطفی علوش اصرار دارد که” خیابان ملک هیچ گروه یا فرقهای نیست، به گونهای که کسی بخواهد گزینههایش را بر دیگران تحمیل کند”. او براین باور است که برخورد نرم حریری بهترین پاسخ به این شانتاژهاست و به باسیل میگوید، گزینههای تو به هیچ راه حلی منجر نمیشود.
آنتوان زهرا نیز با تعجب میگوید: چطور ممکن است کسی که بر رأس هرم قدرت نشسته، چنان ریسکی بکند که منجر به تعطیلی قدرت شود، مگر اینکه این کار را با بلندپروازیهایش متناسب ببیند؟”. او اظهار کرد” در گذشته نسبت به این روش هشدار دادیم و اکنون بازهم هشدارمان را تکرار میکنیم”. این رهبر ادامه داد” روشن است که این گروه برای به دست آوردن اکثریت نمایندگان مسیحی در انتخابات خیز برداشته بودند اما وقتی نتایج نشان داد موفق به کسب اکثریت نشدند، به شدت سرخورده شدند”. او در ادامه میپرسد” آیا میخواهند از مردم انتقام بگیرند که چرا قدرت سیاسی، امنیتی و دیپلماتیک را یک جا به آنها ندادهاند آن هم از راه سلطه گری؟”
اما جریان میهنی آزاد از ابعاد سخنان رهبرش کاست و ماریو عون، یکی از اعضای ” فراکسیون لبنان قدرتمند” و نماینده پارلمان در گفتوگویی رادیویی گفت، وزیر جبران باسیل برای آزاد شدن دولت به ابزار خیابان تهدید نکرد بلکه نسبت به اثرات زیانبار اجتماعی تاخیر در تشکیل دولت هشدار داد. وی ابراز امیدواری کرد” روزهای اندک آینده مژده تولد دولت را بدهد”.