پوسترهای خیابانها و ساختمانهای بیروت را به تابلوهای نقاشی تبدیل میکند
بیروت: فیفیان حداد
خیابانها و ساختمانهای بیروت پر از پوسترهای تبلیغاتی است که دیوارهایش را میپوشانند. پوسترهایی که برای محصولات مختلف تبلیغ میکنند.
هر وقت در معابر قدم بگذاری پوستر فیلم سینمایی، وسایل الکترونیکی، عکسهای فردی متوفی یا شهیدی نظرت را به خود جلب میکند.
آگهی نمایش تئاتر، کنسرت موسیقی، خانه اجارهای و دیگر اطلاعیههای تجاری که گاهی روی هم کوت میشوند؛ چون صاحبان آنها به خود زحمت نمیدهند مواد تبیلغاتی قدیمی را پاک کنند.
این پوسترها را معمولا در مناطق فقیرنشین و پر از ساختمانهای قدیمی میبینیم که معابر تنگ از آنها میگذرند. در مناطق لوکس اجازه این نوع تبلیغات را نمیدهند مبادا نما و جلوه عمومیشان آسیبی ببیند.
این پوسترها مایه تسلی و آرامش برخی میشود و وسیله تبلیغاتی که شبیه کارهای دیگران نیست. اما برای هنرمند تجسمی سامی بصبوص به تابلوهای نقاشی تبدیل میشوند بعد از اینکه مراحل مختلفی را سپری میکنند.
در نمایشگاه «کبریت» در قهوه خانه «مادام ام» در خیابان تاریخی جمیزه بیروت که تا پایان ماه دسامبرادامه مییابد، بصبوص در حدود ۳۰ تابلو از این جنس را پس از اینکه با سبکی هنری بازسازی کرده، به نمایش گذاشته است.
«این پوسترها که به نظرم در لابه لای خود حافظه خیابان یا ساختمان مشخصی را دارند، مدتهاست که ذهنم را مشغول به خود کرده بود». این را سامی بصبوص در گفتوگو با «الشرق الاوسط» گفت و افزود: «وقتی در اینها دقیق شدم، دیدم مانند تاریخ، داستانهای گوناگونی را ازهر محله بیروت حکایت میکنند. با کاردی کوچک و ابزار دیگر شروع کردم به کشف لایههای زیرین این پوسترها که روی هم خوابیدهاند تا برسم به دیواری که روی آن نشستهاند. به نظر من اینها همچون جامههایی هستند که خیابانهای ما به تن میکنند و زیرهر جامهای لباسی از نوعی دیگر وجود دارد. تفاوت هم نتیجه گذر زمان و تکرار اطلاعیههاست. علیرغم همه اخباری که این اطلاعیهها درخود دارند، با آنها به دیواری برمیخوریم که میان ما و آنها فاصلهای ایجاد میکند. از اینجا بود که تصمیم گرفتم این پوسترها را منتقل کنم تا آنها را به تابلوی هنری تبدیل کنم، به گونهای که خیابانهای بیروت را جلوی تابش نور ببرم بعد هم به گالری و بعد به خانهها».
کارهای سامی بصبوص که مدتی طولانی را درخارج از کشور سپری کرده، مراحلی را پیش از تبدیل شدن به تابلو نقاشی پشت سرمیگذارند. با کارد رنگ و رویش را بیرون میکشد و زیبایی وزشتیاش را نشان میدهد. سپس از آن عکسبرداری میکند و روی کاغذ مخصوص چاپ میکند تا بعد روی آن چیزهایی را که به فکرش رسیده یا از عناصرآن الهام گرفته نقاشی کند.
«روی پوسترها افکاری را که به ذهنم میرسند، میکشم بعد از اینکه به طور مستقیم از آنها برداشت میکنم. گاهی جان میدهد برای نقاشی کردن زنی زیبا یا قهرمان ورزشی یا جمعی در خیابان یا موضوعاتی که ساخته ذهنم هستند و از نگاه خاص خودم بیرون میآیند». سامی بصبوص در توضیح یادآوری میکند که او تنها کسی است که در بیروت دست به چنین تجربه هنری میزند.
سامی نمایشگاههای نقاشی در خارج از لبنان برپا کرده است. از جمله دراسترالیا، لندن، کانادا، پاریس و دیگر شهرهایی که در آنها زندگی کرده. اما همه آنها با آنچه امروز در بیروت عرضه کرده تفاوت دارد. «یک دلتنگی به بیروت همیشه مرا فرامیگیرد وقتی مدتی طولانی از آن دور میشوم. در این پوسترها احساس کردم لحظههایی را میقاپم که از دستم گریختهاند. با چشم تیز دنبالشان میکنم و به آنها میچسبم تا دوباره آنها رااز دست ندهم و آنها را به تابلوهای هنری تبدیل کردم».
اما اینکه چرا اسم نمایشگاهش را کبریت گذاشته است میگوید: «چون ما وقتی در تاریکی هستیم به طور ناخودآگاه چوب کبریتی را برمیداریم تا مکان را روشن کنیم و هرچه نورها قوی باشند، در سایه تاریکی، خودبه خود به سمت نور چوب کبریت کشیده میشویم. از آن به آرامش میرسیم هرچند حجم نورش بسیار کم باشد. با این نمایشگاه داستانهایی از بیروت حکایت میکنم که تاریکی آنها را پوشانده است».