بغداد: حمزه مصطفی
پژوهشگر و ادیب عراقی علی الشوک شب گذشته در سن ۹۰ سالگی و در شهر لندن درگذشت.
او «سفرش در ادبیات و زندگی» را به پایان برد؛ و این عنوان کتاب خاطرات اوست که در سال ۲۰۱۷ منتشر کرد و در آن از «خستگی و تقلا کردن و خاموش و کم فروغ شدن حافظه، که همه از نشانههای پیریاند و هیچکسی را یارای رهایی از آن نیست» گله میکند. اما او در آن کتاب همچنین نوشته: «ای اندیشهها… مرا فریب ندهید. ای زلالی ذهن، به سویام برگرد حتی اگر با اندکی از توش و توانت».
علی الشوک در کنار این زندگینامه خودنوشت، پژوهشهای فکری زیادی برجای گذاشت و در سالهای اخیر زندگیاش تحقیقات فراوانی کرد. کتابش «الاطروحه الفنتازیه/تز فانتزی» که در سال ۱۹۷۱ منتشر شد، مایه شهرتش در عراق و جهان عرب شد. همچنین کتاب «کیمیاء الکلمات و اسرار الموسیقی/کیمیای کلمات و رازهای موسیقی».
اما در سالهای پایانی زندگیاش رو به نوشتن رمان آورد و رمانهای «الاوبرا و الکلب/اوپرا و سگ»، «مثلث متساوی الساقین»، «فتاه من طراز خاص/دختری از نوع خاص» و رمان «فرس البراری/اسب بیابانی» را نوشت. در کنار این، دهها مقاله مطبوعاتی نوشت.
علی الشوک سال ۱۹۲۹ در منطقه کراده مریم بغداد متولد شد وپس از تکمیل دوره دبیرستان سال ۱۹۴۷ به دانشگاه آمریکایی بیروت اعزام شد تا مهندسی معماری بخواند. این رشته انتخاب او نبود و در دانشگاه برکلی ریاضیات خواند. دربیروت که او آن را اولین مدرسهاش میخواند، تعامل با زبان و تاریخ و اسطوره را در محضر پروفسور انیس فریحه آموخت. برکلی اما که در آن ریاضیات خواند، دریچه ذوق موسیقیاش را گشود و به او فرصت دیدن بسیاری از اوپراهای فردی، واگنر، موتسارت و دیگر بزرگان نوآوری را داد که نقش مهمی در شکلگیری ذوق موسیقاییاش داشتند.
الشوک از روزهای بیروت و برکلی تمایلات چپ داشت و وقتی برگشت «رفقا» او را قاپیدند و جذب حزب کمونیست شد و به کارهای زیرزمینی روی آورد «بدون آنکه از ته دل با آنها کنار آمده باشد» اما در اواخر سال ۱۹۵۶ گوشمالی داده شد به این دلیل که حاضر نشد به وزارت نام دانشجویانی را بدهد که در تظاهرات حمایت از ملی شدن کانال سوئز شرکت کرده بودند. در دهه هشتاد ازعراق به مجارستان رفت و اوائل دهه نود، همراه با موج پناهندگی عراقیها به اروپا در آن زمان به بریتانیا رسید.
الشوک از سال ۱۹۷۰ و با انتشار کتاب «تز فانتزی» روش متفاوتی در نوشتن پیش گرفت. سبکی که مانند هر محصول متفاوت واکنشهایی برانگیخت. عاشق دانش اتوپیا و بسیار به میتولوژی و اساطیر اهمیت میداد. درخاطراتش که انتشارات المدای عراقی با عنوان «الکتابه و الحیاه/ نویسندگی و زندگی» منتشر کرد، جزئیات زندگی سراسر تغییر و مرحله را روایت میکند.