لندن: مطلق منیر
ایجاد ساز و کار جدید اروپا با ایران برای ادامه تجارت، تاثیر خود را بر همه سطوح گذاشته است. این سیستم که روز دوشنبه اعلام شد خشم آمریکا را بر میانگیزد.
به گزارش الشرق الأوسط، به گفته منبعی از اتحادیه اروپا، خود اروپاییها نیز از موفقیت کامل این سیستم مطمئن نیستند. به اضافه اینکه نگاه نامطمئن و شاید نگران ایران در این میان نیز مزید برعلت شده است.
این منبع همچینین عنوان کرد «هنوز این مساله مبهم است و تاریخ دقیقی برای اجرای این سیستم مشخص نشده است. در رابطه با پایگاه اجرای این سیستم و چگونگی دور زدن تحریم آمریکا که از ۴ نوامبر آینده شدیدتر نیز میشود اطلاع دقیقی نداریم».
گفتنی است که سیستم ذکر شده شامل سرمایه گذاریهای مستقیمی نیست که ایران به شدت نیازمند آن است بلکه این سیتم برای هدفی خاص وضع شده است وعبارت است از یک شیوه جدید ابتدایی برای داد و ستد کردن با ایران.
به عنوان مثال اگر اسپانیا بخواهد پسته و زعفران از ایران وارد کند میتواند در مقابل با درخواست صادرات ماشینهای آلمانی به ایران، آن را جبران کند. پرداخت و تسویه حساب نیز میان برلین و مادرید بوسیله یورو صورت میگیرد؛ چرا که هرگونه داد و ستدی با ارز آمریکا شامل قانون مجازات تحریم میشود.
برخی این سیستم را شبیه سیستمی میدانند که اتحاد جماهیر شوری سابق از آن به عنوان ساز و کار سرمایه گذاریهای موازی و تجارت، در زمان جنگ سر به کار گرفت.
اتحادیه اروپا در این مورد میگوید که این سیستم برای آسان سازی تجارت قانونی است که سیستم مالی آن از طریق بانکهای اروپایی و یا «اتاق تسویه خاص» صوت میگیرد.
ولی مشخصات این سیستم هنوز نهایی نشده است. دایره شمول آن نیز باز است تا کشورهای غیر اروپایی مثل چین به آن بپیوندند.
از سوی دیگر، همه جهات مربوطه اتفاق نظر دارند که ایالات متحده آمریکا بر خفه کردن اقتصاد ایران مصمم است. برای همین اجازه موفقیت هیچ تلاشی از هر نوعی را نمیدهد تا مبادا ایران بتواند نفس بکشد.
در این راستا، جان لولتون مشاور امنیت ملی آمریکا با تمسخر گفته است «اروپاییها در حرف ماهر هستند اما در عمل ضعیفاند».
وی افزود «به شدت پیگیر این سیستم هستیم و به هیچ وجه قصد اجازه به اروپاییها و غیر اروپاییها برای کنار گذاشتن تحریمات علیه ایران که در صدر کشورهای حامی تروریسم در دنیا قرار دارد را نداریم».
به گفته یک منبع از شرکتهای نفت اروپایی، اروپاییها اگر بخواهند واردات نفت به برخی کشورهای اروپایی را تضمین کنند این هدف آنها محقق نمیشود؛ چرا که تجارت نفت به دست شرکتهایی است که با دلار داد و ستد میکنند . این شرکتها نیز ریسک نمیکنند و برای همین از ۴ نوامبر آینده با ایران وارد داد و ستد با ایران نخواهند شد.
منابع دیگر عنوان میکنند که هدف از اعلام این سیستم توسط اروپا سیاسی است و موفقیت بخش اقتصادی آن برای آنها اهمیتی ندارد. چرا که اروپاییها میخواهند به حسن روحانی برگ برندهای بدهند که بوسیله آن به مقابله با مخالفان داخلی برود خصوصا آنهایی که خواستار خروج از توافق هستهای هستند تا دوباره عملیات غنی سازی اورانیوم از سر گرفته شود. آنها همچینین میخواهند برای حفظ آبروی سیاسی خود پیامی به آمریکا بدهند و بگویند که تابع سیاستهای آن نیستند.
از سوی دیگر کسانی نیز در اتحادیه اروپا روی این سیستم حساب باز کردهاند تا شاید اگر پیروز شود در طولانی مدت باعث شود اروپاییها از معامله با جهانیان بوسیله دلار راحت شوند. آنها در واقع میخواهند تجربههای چینیها را در این زمینه پیاده کنند؛ چرا که تجارت جهانی محکوم به احاطه شدید از سوی ایالات متحده آمریکا است و اروپاییها و روسیها با این وضع مخالف هستند.
به نظر یک کارشناس تجارت جهانی، اگر این سیستم پیروز شود یورو همانند یوان چین و روبل روسیه به جایگاه اول خود باز میگردد. ولی این هدف طولانی مدت این سیستم است نه کوتاه مدت آن، که مجازاتهای بی حد و حصری در پی خواهد داشت.
گفتنی است در آمریکا نیز کسانی هستند که بعد از اینکه کشورهای چین، روسیه، تهران، ترکیه از قانون معامله با دلار عبور کردند نگران پیدا شدن جایگزینهایی برای دلار در تجارت جهانی هستند.
به گفته برخی منابع دیگر، در اتحادیه اروپا فشارهایی برای پیروزی این سیستم وجود دارد این فشارها در جهت تامین منافع شرکتهای کوچک و متوسطی است که میخواهند از این فرصت استفاده کرده و به جای شرکتهای بزرگی که از معامله با ایران کنار کشیدند، وارد عمل شوند تا تجارت خود با ایران را توسعه دهند.
شرکتهای بزرگ یکی پس از دیگری از تجارت با ایران کنار میکشند و به نظر میرسد که تا ۴ نوامبر آینده هیچ کدام از آنها در خاک ایران فعالیت نداشته باشد. چرا که آنها خواستار حفظ در آمدهای بین المللی خود هستند. آنها خوب میدانند که اگر به این کار خود ادامه دهند مجازاتهای سخت آمریکایی و جریمههای مالی سنگینی انتظار آن ها را خواهد کشید.
در این میان، برخی در اروپا سعی دارند که این تحریمها شامل غذا و دارو نباشد. به عنوان مثال مزرعه داران آلمانی و تولید کنندگان محصولات پزشکی در فرانسه به شدت دنبال این هستند که بازار ایران را از ست ندهند و به رقیبان تجاری خود روسیه و چین نسپارند.
در ایران نیز خیلیها به سیستم اروپا تکیه نکردهاند و آنطور که وضعیت فعلی نشان میدهد میزان تکیه به این سیستم اقتصادی پیشنهادی کم بوده است.
یک منبع سیاسی ایرانی گفته است « اروپاییها کارهایی را انجام میدهند که در عین حالی که از آنها سود ببرند هزینه زیادی از آنها نیز نبرد. تجربه سابق ما با آنها نشان داده است که با فشارهای تدرجی آمریکا این مساله تمام میشود. سیستمی که آنها اختراع کردند در واقع تلاش آنها برای این است که نشان بدهند همانطور که معتقد هستند ایران به توافقنامه هستهای پایبند است..آنها نمیخواهند که ما توافق هستهای را نقض کنیم و دوباره به غنی شدن اورانیوم ادامه دهیم. برای همین است که میخواهند این فعالیت را فلج کنند».
این منبع سیاسی ایرانی همچینین گفت «اولویت ما جای دیگری است..اولویت ما چین و هند برای تضمین صادرات نفت ایران است».
وی گفته خود را اینگونه پایان داد که وضعیت این سیستم هنوز نامشخص است و تاکنون تاریخ مشخصی برای شروع آن تعیین نشده است.
در برخی از پایتختهای اروپایی، در مورد چگونگی اجرای این سیستم سوالات زیادی وجود دارد؛ چرا که آنچه تا کنون صورت گرفته است فقط یک اعلام سیاسی بوده است. همه منتظر نوامبر آینده هستند تا میزان و شدت تحریمهای آمریکا در زمینه تجارت نفت و سیستم مالی علیه ایران را ببینند. حتی ممکن است این تحریمها شامل چیزهایی شود که اروپا فکر میکند در فهرست تحریم قرار نگرفتهاند.
گفتنی است ارز ایران طی ۷ ماه گذشته ۷۰ درصد کاهش ارزش داشته است. تهران نیز تمایلی به در نظر گرفتن جوانب احتیاط برای تضمین تجارت خارجی با ارز احتیاطی نشان نمیدهد.
اکتوبر آینده نوع دیگری از تحریمها انتظار ایران را میکشد. این بار « گروه ویژه اقدام مالی» این تحریمها را علیه ایران اعمال میکند. این تحریمها ایران را در لیست سیاه قرار میدهد چرا که آنطور که از او خواسته شده است، اقدام به اصلاحات سیستم بانکداری خود نکرده است. به خصوص اصلاحاتی که در زمینه پولشویی و حمایت از تروریسم است…و در واقع اصل قضیه این جا نهفته است!
