نیویورک: علی بردی
نظام بینالمللی در سال ۲۰۱۹ با چالشهایی روبه رو خواهد شد که پس از پایان جنگ سرد در ابتدای دهه نود قرن پیش، بی سابقه بودهاند. انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده، اعلامی بود بر رسیدن نوع جدیدی از رهبران در جهان. کشورهایشان اول؛ درست همانند شعار ترامپ«اول امریکا».
این مسئله به نظر ناظران حاکی از سیر نزولی مفاهیم سیاست چند قطبی و اصول دیپلماتیک چند جانبه است که امریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم رهبری میکرد.
یک دیپلمات اروپایی به «الشرق الاوسط» میگوید «چالشهای مهمی که سازمان ملل در سال ۲۰۱۹ با آنها روبه رو میشود، همچنان تشکیک در چند جابنه بودن- و خود ذات سازمان ملل- از سوی جهات مختلف است». علاوه بر این «حمله به سازمانهای حقوق بشری» را باید اضافه کرد. «جهان چند قطبی که تبلیغ میشود در خود تهدیداتی دارد چرا که جهان مخالفتهاست نه جهان گفتوگو» به نظر این دیپلمات «بهترین طرحها برای عبور از این چالشها یا کاستن از آنها در ضرورت بازنگری در وضعیت سازمان ملل متجلی میشود از این جهت که فضایی برای گفتوگو در قلب تبلیغ مشارکت بینالمللی است».
استاد برجسته در دانشگاه سازمان ملل به «الشرق الاوسط» میگوید، باور دارد که «دولت ترامپ حملههایش به سازمان ملل را در سال ۲۰۱۹ افزایش میدهد».
به نظر او« ایالات متحده با قدرت بیشتر فشار خواهد آورد تا از بودجههای سازمان ملل بکاهد».
هیلی: چند جانبه بودن فعالیت خیریهای نیست
در جلسهای در باره «چند جانبه بودن و نقش سازمان ملل متحد» که اخیرا برگزار شده، نماینده امریکا نیکی هیلی اشاره کرد، ایالات متحده «بزرگترین تأمین کننده سازمان ملل متحد است» که سالانه فقط برای حفظ صلح هفت میلیارد دلار میرسد.
همچنین او یاد آور شد که «ما انتظارات مشروعی داریم که باید در برابر این سرمایه گذاری در چند جانبه بودن باید به آنها برسیم. این کار فعالیت خیریهای نیست».
او اعتراف کرد که شورای امنیت «وحدت چشمگیری را محقق کرد» در گرفتن موضع در برابر برنامه اتمی کره شمالی.
در عین حال به نظر او «چند جانبه بودن به خودی خود خیلی خوب نیست» زیرا «وقتی از تقویت اهداف صلح و امنیت و حقوق بشر شکست بخورد در هم میپاشد».
همچنین در سال ۲۰۱۹ جهتگیری جهانی نسبت به ایران قاطع خواهد بود. این هم به دست نمیآمد اگر رئیس جمهوری امریکا مصرانه نمیگفت که توافق هستهای که در سال ۲۰۱۵ به امضای «گروه ۵+۱» درآمد، دست ایران را برای دخالت بیشتر برای برهم زدن امنیت و آرامش خاورمیانه و تهدید کشورهای منطقه با موشکهای بالستیک باز گذاشت. ترامپ تصمیم گرفت به صورت یک طرفه و بی هیچ تردیدی از این توافق خارج بشود. دولت امریکا چشم بر «فعالیتهای خبیث» ایران در خاورمیانه از جمله در عراق و سوریه و لبنان و یمن و دیگر کشورهای منطقه نبست. تحریمهای بسیار سختی را بر نظام ایران برگرداند. هرچند کشورهای اروپایی به خصوص آلمان و فرانسه همچنان امیدوارند که ایران رفتارش را عوض خواهد کرد.
روسیه و «وتو»، اسد و بازسازی
همانند بحران کره شمالی و ایران، جنگ سوریه همه چالشهای متعدد را که رو در روی فعالیت بینالمللی قرار دارند، یک جا جمع دارد. به خصوص که روسیه ۱۲ بار از حق وتو برای ناکام گذاشتن اجماع جهانی در محکومیت جنایتهای نظام اسد علیه مردم سوریه، استفاده کرده است. براین اساس است که استاد دانشگاه سازمان ملل را وامیدارد بگوید که باور دارد در پرونده سوریه «هیچ تحرکی در سازمان ملل وجود ندارد»، «مگر اینکه روسیه بتواند ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه را برای بازسازی سوریه با حضور اسد متقاعد کند».
او ادامه داد «موج جدید پناهندگان به سوی اروپا روانهاند که ممکن است همه این محاسبات را تغییر دهد».
گوترش: محیط زیست چالش بزرگ
برسر عناوین و مسائل مهم دیگر که مربوط به آینده بشر است اختلاف نظر وجود دارد. دبیرکل سازمان ملل متحد توجهش را به تغییرات اقلیمی منعطف کرده و آن را امروز «تهدید بزرگ» برای جهان میداند.
به گفته سخنگوی گوترش «او خیلی روشن توضیح داد که تغییرات اقلیمی چالشی است که باید به شکل جدی به آن پرداخت».
او اضافه کرد «ضرورت دارد با سرعت بیشتری نسبت به آنچه اکنون برای مقابله با افزایش دمای زمین انجام میدهیم تلاش کنیم».
یمن: بارقه امیدی برای درمان بحران خاورمیانه
این طرف فقط تهدیدها و چالشهای در سال ۲۰۱۹ را نشان میدهد. اما سویه دیگری هم وجود دارد و آن هم به گفته گوترش «ایمان دارد راه حلهای چند جانبه برای مشکلات جهان وجود دارد و هنوز امیدواریم که بتوانیم گامهای دیپلماتیک بزرگی برداریم، خواه دریمن یا سوریه یا قبرس یا صحرای غربی»
استاد دانشگاه سازمان ملل میگوید «بارقه امیدی در یمن وجود دارد» بعد ازاینکه گفتوگوهای صلح در استکهلم برگزار شد.
او پیش بینی میکند سازمان ملل کار نظارت بر بازسازی یمن را در دست بگیرد. «کاری دشوار و خطرناک است اما نمایانگر گامی برای درمان بحران منطقهای در خاورمیانه است».