تونس: ریاض معسعس
انتشارات «سندباد» اخیراً ترجمه فرانسوی رمان عراقی اثر سنان آنتون با عنوان «تنهایی درخت انار» را منتشر کرد. این رمان تراژدی که عراق در طول دهههای اخیر تجربه کرده، به ویژه جنگ ایران و عراق و اشغال آمریکا در سال ۲۰۰۳ را به رشته تحریر درآورده است.
به گزارش الشرق الاوسط، از صفحه نخست، سنان آنتون، کابوس رمان خود را با قهرمانی جواد کاظم (راوی این رمان) آغاز میکند، وی سر جدا شده او را میبیند که سر جدا شده معشوقه خود را صدا میزند. این کابوسها در طول رمان به صورت متفاوتی در یک فضای واحدی تکرار میشود و آن هم «مرگ»، مرگی که جان همه را درو کردهاست.
مرگ رایگان، جنگ بر سر هویت، درگیریهای فرقهای بین شیعه و سنی، قضایای مهم این رمان است، مثلاً در یک بخشی از این رمان به موضوعی پرداختهاست که «در گذشته کانالهای بین شیعه و سنی یا گروههای دیگر وجود داشت که ارتباط بین آنها را به راحتی ممکن میساخت اما اکنون آن را نمیتوان دید، و پس از زلزله و ترک خوردن زمین، شکافها بزرگتر شدند و پر از خون.»
این داستان حول یک خانواده شیعه که به کار غسل اموات مشغولند، میچرخد. حسن یک جوانی است که یک غسالخانه در بغداد دارد و با همکارش (حمودی) روزانه به غسل اجساد مشغولند. وی حرفه خود را به دو پسرش (امیر و جواد) آموزش میدهد.
آنتون سعی کرد واقعیت عراق را در دوره بسیار چالشی از زمان شروع انقلاب اسلامی در ایران و پس از آن حمله به کویت، سپس آغاز اولین جنگ آمریکا و اعمال تحریم سخت علیه این کشور، تا آخرین جنگی که منجر به سقوط بغداد و سرنگونی رژیم صدام حسین شد، به روایت بکشد.
آنتون شیوهای مستقیم و صریح و بیپرده با مخلوطی از گویش عراقی کلاسیک و محاورهای که گاهی اوقات درک این متن توسط یک خواننده غیر عراقی دشوار میشود، را به کار بردهاست.
اما این شیوه به رمان یک درخشش ویژه ای دادهاست که واقعیت و زندگی روزمره در بین قشرهای مختلف مردم را نشان میدهد.
امام تمام این زیباییها در این رمان نتوانست در نسخه ترجمه آن به زبان دیگر منتقل شود، در مقایسه بین متن عربی و متن فرانسوی میتوان فهمید که دیالوگ بومی قابل ترجمه نیست، به همین دلیل متن فرانسوی فاقد شیرینی جملات و معانی آن است.
