تاسیسات نفتی و گازی عسلویه در جنوب ایران – عکس از شانا
پس از توافق هسته ای ژنو بین ایران و پنج کشور مذاکره کننده، کشورهای بسیاری مذاکرات اقتصادی را در زمینه های مختلف با ایران آغاز کرده اند که از جمله آنها روسیه است.
از سال ۲۰۱۱ که فروش نفت ایران به خاطر تحریم ها با مشکلات عمده ای رو به رو شد، طرحی به تازگی از سوی کارشناسان روسی و ایرانی مبنی بر تهاتر نفت ایران آماده شد. بر اساس این طرح ایران می تواند در ازای فروش نفت خود به روسیه کالاهای روسی دریافت کند.
بر اساس گزارش ریانووستی (خبرگزاری روسیه) «در صورت توافق دو طرف، مسکو روزانه بالغ بر ۵۰۰ هزار بشکه از نفت ایران را به ازای صادرات کالا و تجهیزات خریداری می کند.»
اگرچه این خبر در ابتدا از سوی اکبر نعمت اللهی، مدیر کل روابط عمومی وزارت نفت ایران تکذیب شد، اما در نهایت پس از سفر بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران به مسکو در آبان ماه سال گذشته و دیدارش با الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه مورد تایید قرار گرفت.
همچنین این معامله بزرگ نفتی با واکنش آمریکا نیز مواجه شد. وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا هم در واکنش به خبر این مذاکرات اظهار داشت: «در صورتی که مسکو و تهران موافقتنامه هایی در رابطه با تبادل نفت ایران با کالاهای روسی به امضا برسانند، این موضوع ممکن است به مانع غیر قابل رفع در راه رسیدن به توافق نهایی برنامه هسته ای ایران تبدیل شود.»
از سوی دیگر این معامله نفتی که بالغ بر بیست میلیارد دلار قرار دارد در حالی صورت می گیرد که حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ میلادی بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت ایران، ۷۷۸ میلیون دلار بوده است.
در همین حال امروز پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران برای شرکت در چهارمین اجلاس بین المللی انرژی (IEF) وارد مسکو شد. قرار است وزیر نفت ایران در حاشیه این اجلاس با وزیران نفت و انرژی کشورهای شرکت کننده و روسای شرکت های نفت و گاز دیدارهای دو جانبه نیز انجام دهد.
اسدالله عسگر اولادی، رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه که در این معامله بزرگ نفتی همراه وزیر نفت ایران است به شرق پارسی گفت : «این قرارداد نفتی به منزله دور زدن تحریم ها است. هر شش ماه یکبار روس ها روبل را به حساب ایران در مسکو واریز می کنند و ایران می تواند هر آنچه را که تمایل دارد در روسیه خریداری کند. هم اکنون هم به دنبال رفع موانعی مانند مسائل بانکی و حمل نقل هستیم.»
وی افزود: «این قرارداد هیچ ربطی به توافق ژنو ندارد و چشم انداز خوبی تا پنج سال آینده برای این قرارداد متصور هستیم. بدبینی هم که نسبت به قراردادهای روسی تا کنون بوده هم صحیح است، اما در این قرارداد نفتی با ظرافت و دقت حرکت می کنیم و به زودی متن آن نهایی می شود. مثلا در نظر داریم از طریق این قرارداد نفت به اروپا هم صادر کنیم که البته جزئیات آن هنوز طرح نشده است.»
این تاجر کهنه کار ایرانی از جزئیات دیگر این قرار داد نفتی خودداری کرد و گفت: «انشاء الله این قرارداد خوبی است.»
این معامله بزرگ نفتی در حالی صورت می گیرد که بر اساس اظهارات مقام روسی، مقدمات این قرارداد آماده شده و ایران می تواند روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت از طریق دریای خزر و مابقی را از طریق منابع نفتی در جنوب ایران در اختیار روسیه قرار دهد.
در صورتی که این قرار داد با مانعی رو به رو نشود احتمالا در شهریور ماه سال جاری این معامله نفتی اجرایی خواهد شد.
از سوی دیگر یک منبع آگاه که به شرق پارسی گفت: «این قرار داد نفتی به نفع وضعیت نابسامان اقتصادی ایران است که بالغ بر ۳۳ میلیارد دلار از دیون کشورهای چین، کره جنوبی و هند را نتوانسته است دریافت کند. لذا این قرارداد که خاطره قرار داد نفت در برابر غذا عراق را یادآوری می کند برای وضعیت فعلی ایران مناسب است و ایران به خاطر عملکرد غربی ها به دامن روس ها پناه برده است.»
وی افزود : «با اینکه ایران این معامله بزرگ نفتی را انجام می دهد، اما موشک های اس ۳۰۰ هم که ایران پول آنها را پرداخت کرده است، فعلا در اختیار ایران قرار نخواهد گرفت و دومای روسیه هم زیربار تحویل این موشک ها نمی رود. همچنین مشخص نیست که کالاهایی که به ایران قرار است سرازیر شود بر اساس کدام نیاز داخلی سنجیده می شود و ماجرای کالاهای چینی در ایران دوباره تکرار نشود. همچنان مذاکرات این قرار داد نفتی مانند بسیاری دیگر از قراردادهایی که روس ها منعقد می کنند پشت درهای بسته انجام می شود.»
همچنین در سفری که الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه در هفتم اردیبهشت ماه سال جاری به تهران داشت شد و مذاکراتی را پشت درهای بسته با وزرای نیرو، نفت و رییس کل بانک مرکزی ایران در تهران انجام داد، در جمع خبرنگاران خبر از توافق اولیه با وزارت نیروی ایران به منظور امضای ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار داد.
بر اساس گزارش خبرگزاری مهر، در صورتی که قرار داد نفتی بیست میلیارد دلاری ایران و روسیه به امضای نهایی برسد، بنا بر اظهارات حمید چیت چیان وزیر نیروی ایران قرار است با پیوند دادن شبکه برق بین ایران، آذربایجان و روسیه امکان واردات ۵۰۰ مگاوات برق در فاز اول و ۷۰۰ مگاوات در فاز دوم نهایی شود.
همچنین اسماعیل محصولی قائم مقام وزیر نیرو در امور بین‌الملل در گفتگو با مهر در پاسخ به این سئوال که آیا این توافق برقی بین ایران روسیه بخشی از قرارداد تهاتر نفت و کالا بین دو کشور است؟ اعلام کرد: «قرار است روسیه فاینانس برخی از طرح های و پروژه های صنعت برق به ویژه در حوزه نیروگاه سازی را برعهده بگیرد.»
در حالی که منابع خبری خارجی اخبار مختلفی درمورد این قرارداد نفتی منتشر کرده اند و سفر امروز وزیر نفت ایران به مسکو در حالی صورت می گیرد که جزئیاتی از این قرارداد نفتی اعلام نکرده اند، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران، بیستم فروردین ماه سال جاری به خبرگزاری ایسنا گفت: «ما اصلا قراردادی تهاتری نداریم. من این موضوع را نه تایید و نه تکذیب می‌کنم.»
