طبق گزارش منابع روسی، ایران و روسیه به توافقی سری برای گسترش همکاری های دو کشور در زمینه دسترسی به فناوری فضایی و امکانات ماهواره ایی دست یافته اند.
این همکاری ها طبق گزارش روزنامه ایزوستیا شامل آموزش فضانوردان ایرانی و همچنین کمک روسیه به ایران برای ساخت تاسیسات زمینی رصد و ارتباطات همزمان با ماهواره های عکسبردار، ساخت ماهواره های رهیاب و همچنین دسترسی به داده های تولید شده توسط ماهواره های روسی بطور مستقیم می باشد.
بر اساس خبر منتشره، این سند مخفی همکاری در پاسخ به تحریم های اعمالی دولت آمریکا علیه روسیه بواسطه بحران اوکراین و توسط طرف روسی اواخر فروردین ماه اعلام و تنظیم شده است. این توافق در پایان پنجمین نشست کار-گروه مشترک ایران و روسیه در زمینه همکاری های فضایی در تهران حاصل شده است.
بخش مربوط به همکاری های ماهواره ایی مهم ترین و با ارزش ترین قسمت این توافق برای تهران است. طبق این توافق روسیه متعهد شده است که بخشی از تصاویر دریافتی از کره زمین که توسط ماهواره های ریسورز دی-کی و ریسورز پی گرفته می شود را در اختیار ایران قرار دهد.
بر اساس سند بدست آمده توسط روزنامه ایزوستیا، این تصاویر از کیفیت بسیار بالایی برخوردارند و تا ۷۰ سانتی متر در هر پیکسل را نمایش می دهند. همچنین متخصصان ایرانی در حال ساختن زیر ساختهای ارتباطی مستقر در خاک ایران هستند تا بطور مستقیم قابلیت دریافت تصاویر گرفته شده ماهواره های روسی را داشته باشند.
روسیه به ایران اطمینان داده است که هیچ مانع فائق ناآمدنی در برابر دریافت اطلاعات ارسالی ماهواره های روسی برای پایگاههای زمینی مستقر در دیگر کشورها (ایران) برای روسیه وجود ندارد.
به نظر می رسد این ابراز اطمینان طرف روسی برای باور پذیر
کردن پیشنهاد خود به طرف ایرانی است که این پیشنهاد حتی بامخالفت ایالات متحده محقق خواهد شد و ایران می تواند روی آن حساب کند. عدم فروش موشکهای اس-۳۰۰ به ایران توسط روسیه که قرار داد آن ۱۰ سال پیش امضاء و پیش پرداخت های آن هم از سوی ایران انجام شد، موجب ایجاد نوعی بی اعتمادی در حوزه همکاری های نظامی بین مقامات ایرانی نسبت به روسیه شده است.
روزنامه ایزوستیا گزارش می دهد که ممکن است روسیه از این هم فرا تر رفته و اقدام به ساخت و پرتاب ماهواره های ردیابی و جاسوسی برای ایران نماید. قرارداد دیگری بین ایران و روسیه برای ماهواره های ارتباطی برای پرتاب به مدار زمین قبلا منعقد شده بود.
طرف ایرانی هم در حال آماده سازی درخواست خود برای آموزش فضانوردان ایرانی است. منابع روسی از نهایی شدن این توافق با سرعتی شگفت انگیز تا اوایل ژوئن خبر می دهند. اگر آموزش فضانوردان ایرانی توسط روسیه به مرحله اجرایی برسد، فضانوردان ایرانی در همان پایگاه و تاسیساتی آموزش خواهند دید که متخصصان آمریکایی ناسا با دانشمندان روسی بر روی پروژه های مشترک همکاری و تحقیق می کنند.
این همجواری و دسترسی به اطلاعات و فناوری حساس فضایی می تواند به چالشی امنیتی و نظامی برای ایالات متحده بدل شود.
قرارداد همکاری های فضایی روسیه و ایران پس از اعمال تحریم های آمریکا علیه روسیه و بویژه در حوزه همکاریهای فضایی صورت می گیرد. بر اساس تحریم های جدید آمریکا علیه روسیه، شرکت های فضایی روسی دیگر نمی توانند بعضی اقلام تولیدی در آمریکا را که تا پیش از این در تجهیز ماهواره های روسی استفاده می کردند، از شرکت های آمریکایی خریداری کنند.
افزایش سطح و ابعاد همکاری های ایران و روسیه نه تنها برای آمریکا موضوع خوشایندی نیست، بلکه به نگرانی های منطقه ایی در مورد سیاست های برتری طلبانه ایران دامن می زند.
با این همه، قضاوت در این زمینه هنوز زود است، چرا که به نظر می آید روسیه می خواهد از کارت همکاری با ایران در بحران رخ داده در اوکراین و تحریم های غرب علیه شرکت ها و مقامات روسی استفاده کند، نه اینکه صرفاعلاقه مند به تقویت ایران در مرزهای جنوبی اش باشد.