فعالان حقوق زن در تونس-خبرگزاری فرانسه
هنوز خیلی زود است که بخواهیم با اطمینان درباره تغییرات عمده‌ای که در دولت جدید تونس رخ داده، حرف بزنیم. البته با توجه به خط مشی مذهبی که دولت این کشور در پیش گرفته، تغییرات قابل توجهی رخ داده است که ابعاد کیفی دارد؛ همچنین خبر از پیش‌گیری استراتژی آشکار و صریح در قبال امور مذهبی می‌دهد.
از آنجایی که خط مشی مذهبی دولت سابق حاکم بر تونس، تئوریکا یکی از دلایل اصلی فروپاشی‌اش و همچنین یکی از عاملان کلیدی قربانی شدن تونس در مقابل تروریسم بود، بررسی و تحلیل این موضوع بسیار مهم است.
به خاطر همین مهم، تفاوت میان دولت جدید و دولت سابق نیازمند بررسی دقیق ماهیت خط مشی مذهبی موجود و نیز تغییراتی که رخ داده، کاملا آشکار است.
در نتیجه برخی اقدامات و تصمیمات جدید در رابطه با خط مشی مذهبی، می‌توان نتیجه گرفت که تونس به دنبال قطعیت و صراحت است.
این دو ویژگی است که خط مشی دولت سابق علی العریض فاقد آن بود. دوگانگی خط مشی و رویکرد مذهبی مخالفان را در مقابل دولت سابق قرار داد و توانایی دفاع از خود را از آن گرفت.
این قاطعیت مورد نیاز تونس مطلقا در دولت قبلی وجود نداشت. بنابراین در غیابش، هرگونه طغیان‌گری و نافرمانی رخ داد؛ از جمله انحلال نمادین مساجد و تصاحب اجباری سکوهای مساجد. بارزترین گواه فقدان چنین قاطعیتی این بود که مردم به راحتی می‌توانستند در قلب پایتخت تونس، بدون هیچ دلیل معنوی خاصی در مساجد رفت و آمد داشته باشند و پرسه بزنند.
نمود خط مشی مذهبی دولت تازه تونس در این کشور نشان می‌دهد که این خط مشی با خط مشی دولت قبلی فرق دارد و تنها یک گواه هم برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
شاید اقداماتی که طی چند روز گذشته صورت گرفته، مهر تاییدی بر این ادعا است که خط مشی دولت تازه با دولت قبلی فرق دارد. به عنوان مثال، ۹ امام جماعت مسجد که گرایش‌های مذهبی افراطی داشتند، دستگیر شدند. همچنین اعلام شد که زمان ثابتی برای باز و بسته شدن مساجد تعیین خواهد شد. از نمازگراران و عابدان خواسته شد که از مساجد به عنوان مکانی برای عبادت و نه جایی برای ترویج تکفیر، ارعاب و همچنین نشر ایدئولوژی تروریستی دفاع کنند. به علاوه، چند بیانیه رسمی در رابطه با مسجد زیتون که در حال حاضر در کنترل مقامات عالی‌رتبه اصلی کشور نیست، تحت اختیار و نظارت وزارت امور مذهبی دوباره به دست مقامات عالی‌رتبه فعلی خواهد افتاد.
در واقع، اعلام این اقدامات اخیر که از سوی دولت صورت گرفته- با دستگیری برخی از چهره‌های برجسته افراط‌گرایان مذهبی و فتنه‌جویان وابسته به آن‌ها مصادف شد- باعث شد که منتقدان خط مشی مذهبی دولت سابق تونس نفی راحتی بکشند. حالا آن‌ها احساس می‌کنند که به موفقیت دست یافته‌اند و شاهد تغییر شکل بافت مذهبی کشور، مکان‌ها، مهره‌ها، کمک‌ها، پیغام‌ها، دیدگاه و اصول مذهبی هستند. این موفقیتی است که به تازگی حاصل شده است، چرا که همین چند هفته پیش بود که انتخاب منیر طلیلی به عنوان وزیر امور مذهبی تونس اتفاق ناخوشایندی بود و بحث‌برانگیز شد؛ عده‌ای معتقد بودند که دولت جدید با این کار اشتباه بزرگی مرتکب شده است.
اتهامات زیادی به وزیر جدید نسبت داده شد، چرا که او خواستار اصلاح قوانین مربوط به حقوق زنان -یا حداقل آنچه طلیلی حقوق زنان می‌خواند- بر اساس قوانین شریعت اسلامی است. به علاوه گفته می‌شود که او یکی از پایه‌گذاران خیریه شریعت – که عده‌ای آن را حامی ایدئولوژی افراط‌گرایی می‌دانند- هست و همچنین از قانون اوقاف دولت قبلی که در زمان تصویبش مناقشه‌برانگیز شد، دفاع می‌کند.
چه این اتهامات حقیقت داشته یا بزر‌گنمایی شده باشد، وزیر جدید امور مذهبی در مصاحبه اخیرش با روزنامه الچروک تونس به سرعت آن‌ها را رد کرد. او در این مصاحبه گفت که قوانین مربوط به برابری زنان و مردان تونسی نقطه اوج جامعه مدرن تونس و گامی پیش به جلو برای مردم تونس است. به علاوه، او آشکارا مخالفت خود با مقوله چند همسری اعلام کرد و گفت که اجازه ترویج رویکرد افراط‌گرایانه را نمی‌دهد.
با توجه به این اظهارات که معنی، موضع و خط مشی آشکار است، می‌توان گفت که در حال تغییر بافت مذهبی بر اساس تمدن و میراث خودش و همچنین بی‌طرفی مثبت و (نه منفی) سیاسی و استفاده از جامعه مذهبی روشنفکر است. در این مورد به خصوص ما نباید فراموش کنیم که دولت جدید در حال تغییر خط مشی خود است. به عنوان مثال، با توجه به اینکه سلول‌های افراطیون و تعدادی از مساجد، دست‌کم ۲۱۶ مسجد، در کنترل وزارت امور مذهبی نیست و همچنین با توجه به اشتباه فاحشی که از سوی دولت قبلی سر زد و مسجد زیتون را در دستور کار حزب حاکم، تئوریکا، قرار داد، اولین گام‌هایی که برداشته بسیار طولانی و ناهموار هستند. این تصمیم دولت قبلی به عنوان بخشی از استراتژی مذهبی آموزشی، مسجد زیتون را در معرض خطرقرار داد و به همین دلیل این مسجد به دست کسانی افتاده است که هیچ تعهدی به تاریخ و نقش یکی از قدیمی‌ترین حافظان اسلام ندارند.
