لندن: ابراهیم حمیدی
مسکو به آنکارا پیشنهاد کرد توافقنامهٔ «آدانا» را که در سال ۱۹۹۸ امضا شد و به ارتش ترکیه اجازهٔ نفوذ به خاک سوریه را تا عمق ۵ کیلومتر میدهد جایگزین طرح آنکارا و واشینگتن کند که ایجاد منطقهٔ عاری از تنش تا عمق ۳۲ کیلومتری میدهد.
به گزارش «الشرق الاوسط»، این توافقنامه که در ژوئیه سال ۱۹۹۸ میان دو دولت ترکیه و سوریه امضا و سه ماه پس از آن عملی شد، دو کشور را از جنگ دور کرد.
به نظر سیاستمداران غربی هدف مسکو از اجرای این توافقنامه، تشویق مسکو و دمشق به اجرای ۱۰ تعهد متقابل است که از جملهٔ آنها اعطای حق پیگرد حزب کارگران کردستان تا عمق ۵ کیلومتری سوریه، به ترکیه است. دمشق نیز استان هاتای را مطالبه نکند که در سال ۱۹۳۹ در مشخص کردن مرزها به ترکیه پیوست. به اضافهٔ اینکه حزب کارگران کردستان به عنوان یک گروهک تروریستی شناخته شود.
از سوی دیگر اجرای این توافقنامه نیازمند اعتراف به مشروعیت دولت سوریه و بازگشایی سفارتها در هر دو کشور است؛ چرا که این توافقنامه نیازمند اقدامات بسیاری همچون تشکیل کمیتهٔ مشترک، برقراری خط تماس میان نیروهای امنیتی، تعیین افسر ارتباط امنیتی در هر سفارت و احتمال انتشار نیروهای سوریه در مرزهای ترکیه با تضمین پلیس روسیه است.
اما به موجب توافقنامهٔ «آدانا» ۱۰ تعهد دوجانبه زیر برای اطراف آن به وجود میآید:
۱- آنکارا حق پیگرد حزب کارگر کردستان را تا عمق ۵ کیلومتری شمال سوریه دارد.
۲- دمشق از مطالبهٔ حقوق خود در استان هاتای که در سال ۱۹۳۹ به خاک ترکیه پیوست، چشم پوشی کند.
۳ – حزب کارگر کردستان به عنوان یک گروهک تروریستی شناخته شود.
۴ – تفسیر آنکارا از توافقنانه این است که «یگانهای حمایت از خلق کُرد» با این اعتبار که آنکارا آن را بخش سوری حزب کارگران میداند، یک گروهک تروریستی است.
۵ – توافقنامه یعنی اعتراف آنکارا به مشروعیت دولت سوریه؛ چرا که اجرای توافقنامه نیازمند اقدامات بسیاری از جمله تشکیل کمیته مشترک و ایجاد خط تلفن ارتباطی میان نیروهای امنیتی است.
۶ – شروع تماسهای سیاسی مستقیم به جای تماسهای سیاسی غیر مستقیم.
۷ – بازگشایی سفارت ترکیه در دمشق و سفارت سوریه در آنکارا؛ چرا که توافقنامه نیازمند تعیین افسر امنیتی در هر کدام از سفارتها است.
۸ – انتشار نیروهای دولت سوریه در مرزها و به رسمیت شناختن مرزها.
۹- به جای توافقنامهٔ ترکیه و آمریکا در خصوص منطقهٔ عاری از تنش در عمق ۳۲ کیلومتری شمال شرقی سوریه نیروهای ترکیه فقط حق وارد شدن تا عمق ۵ کیلومتری را دارند.
۱۰- دشمن شدن «یگانهای حمایت از خلق کرد» با دمشق و براندازی طرح حکومت خودمختار که آمریکاییها و ائتلاف عربی در شرق فرات دایر کردند.
