مرز مشترک با پاکستان محیطی آماده و جذاب برای رشد تندروها
قاهره: امیل امین
این روزها چه اتفاقی در افغانستان می‌افتد؟ آیا منطقه خراسان مرکز و محل رشد و پرورش نسخه جدید تشکیلات داعش می‌شود، منطقه‌ای که هنوز موج بنیادگرایی درآن از طرفی در قالب طالبان و از جهتی دیگر به شکل درگیری میان موسکو و واشنگتن در سرزمینی جدید بالا می‌گیرد؟
گواه این ادعا سخنان و تحلیل‌های متعدد است؛ دلایل و حوادثی که مایه افزایش نگرانی درباره آن منطقه که در دوره‌های مختلف تاریخی ملتهب بوده است. منطقه‌ای که هیچگاه عاری از جنگ و ترور نبوده… آنجا چه خبراست؟
روز سوم سپتامبر جاری مقامات بریتانیایی هشداردادند که تروریست‌ها، نیروهای پراکنده خود را در افغانستان جمع می‌کنند به خصوص پس از شکست‌هایی که درعراق و سوریه خوردند.
این سخنان را وزیر دفاع، گاوین ویلیامسون در گفت‌وگو با تایمز انگلیسی عنوان کرد. این گفت‌وگو در راستای توجیه اعزام صدها سرباز انگلیسی به افغانستان انجام شد.
شاید خواننده گزارش تایمز مطمئن شود که سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیایی اطلاعاتی از حضور داعش جدید در افغانستان داشته باشند به این دلیل که افغانستان اولین کشور نامزد حضور اعضای این تشکیلات است. چرا که علاوه بر غیاب مفهوم حاکمیت دولت، جریان‌های دینی تندرو در آن کشور سابقه حضور دیرینه دارند. از طرفی دیگر خط مرزی میان پاکستان و افغانستان، مهیای تبدیل به زمینی مناسب و جذاب برای تشکیلات داعش بشود تا نیروهایش را بازسازی کند. بدون شک از سال ۲۰۱۵ جنگ میان داعش و طالبان برای چیره شدن بر میدان تندروی در افغانستان در جریان است. بارها بین این دوگروه درگیری مسلحانه رخ داده است. روز ۲۶ ژانویه ۲۰۱۵ ابومحمدالعدنانی سخنگوی داعش «آغاز ولایت خراسان» را اعلام کرد. یکی از شاخه‌های داعش که« پاکستان و افغانستان را به عنوان حوزه فعالیت خود انتخاب کرده است. این شاخه از گروهی جنگجو تشکیل شده از جمله افراد منشق از جنبش طالبان، جنبش اسلامی ازبکستان همچنین جمعی از جنگجویان آسیای میانه، قفقاز و اقلیم ایغور. ولایت خراسان از ژانویه ۲۰۱۶ توسط امریکا به عنوان منطقه‌ای تروریستی طبقه بندی شده است».
تشکیلات داعشی متفاوت
آیا ما با همان تشکیلات قدیم داعش روبه رو هستیم یا دربرابر داعشی جدید با نشانه‌ها و رنگ و لعابی خاص یا دستورات بنیادی متفاوت؟
پیش از تئوری پردازی برای پاسخ دادن، شاید لازم باشد به حوادثی که چندی پیش در همان منطقه رخ داد اشاره کنیم که می‌توانند صحنه داعشی جدید یا بخشی از آن را برایمان روشن کنند. ۲۵ آگوست گذشته، نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان خبر کشته شدن رهبر داعش در این کشور را دادند. این فرد همراه با ده جنگجوی دیگر طی حمله‌ای در منطقه شرقی استان ننگرهار کشته شد.
شگفتی اینجاست که مقتول، ابوبکر بغدادی رهبر معروف داعش در عراق و شام نبود بلکه ابوسید اورکزای بود. نام این فرد نشان می‌دهد عرب یا خاورمیانه‌ای نیست بلکه به احتمال زیاد آسیای شرقی است.
پیش و پس از این حمله امریکا، داعش نیروهای سنتی طالبان را هدف قرار می‌داد. نیمه آگوست میان نیروهای مسلح طالبان و تشکیلات ولایت خراسان در همان ولایت ننگرهار جنگی درگرفت که در نتیجه آن گروهی از داعش نسخه افغانی کشته شدند.
نیمه سپتامبر کنونی دو نفر از اعضای داعش به خانه‌یکی از رهبران طالبان در ولایت سری پل در شمال افغانستان یورش بردند که به قاری غضنفر معروف بود. برآن خانه آتش گشودند و پانزده نفر از اعضای طالبان که برای شرکت در مراسم فاتحه خوانی گردهم آمده بودند را کشتند.
چند هفته پیش ژنرال امریکایی جوزف فوتل فرمانده ستاد مرکزی نیروهای امریکایی در افغانستان هشدار داد که نشانه‌هایی از تجمع‌های جدید تروریست‌ها، در حال بازسازی خود هستند تا آماده هجوم دوباره به غرب شوند. این مقام با ایما و اشاره گفته اینها داعش با جامه جدید هستند که با آنچه در خاورمیانه وجود داشته متفاوت است. این مقام به شکل قابل توجهی از ولایت خراسان در اظهاراتش استفاده کرد.
به نظرمی‌رسد تطابق زیادی وجود دارد که تأکید می‌کند داعش خراسان در جامه تروریستی جدیدی متولد شده است. یکی از مطالعات مهم را مرکز ملی مطالعات تروریسم انجام داده که نشان می‌دهد داعش در ولایت خراسان همان گروه‌های تروریستی بریده از داعش در سوریه و عراق است.
خراسان؛ جنگ امریکایی- پاکستانی
بد نیست خواننده بداند که اقلیم خراسان منطقه‌ای است جغرافیایی گسترده که از نظر تاریخی شامل اقلیم خراسان شمال غربی افغانستان و بخش‌هایی از ترکمنستان علاوه بر خراسان کنونی در ایران می‌شود و شهرهای تاریخی هرات، نیشابور و طوس در آن قرار دارند.
این منطقه جغرافیایی، اقلیم خراسان را صحنه کشاکش نیروهای مختلف سیاسی در منطقه به خصوص پاکستان ساخته که از نظر تاریخی با طالبان در ارتباط است. موضوعی که رسانه‌های امریکایی را در چند روز اخیر واداشت اعلام کنند در رابطه بین امریکا و پاکستان مشکلات عمیقی وجود دارد. امریکا اصرار دارد پاکستان رابطه‌اش را با تروریست‌هایی که از آنها در جنگ‌های منطقه‌ای به عنوان ابزار فشار استفاده می‌کند، قطع کند.
چه کسی از داعش خراسان و طالبان حمایت می‌کند؟
در میان آشوبی که بدون شک بحران‌های تروریستی جهانی در روزهای آینده به راه خواهد انداخت، احتمال حمایت دوجانبه از گروه‌های تروریستی است.
داعش خراسان… تشکیلات تروریستی جدید که در افغانستان ریشه می‌دواند
