اکبر هاشمی رفسنجانی – عکس از تسنیم
در حالی که ستاد استهلال در ایران اعلام کرده که هنوز ماه شوال دیده نشده و امروز دوشنبه عید فطر نیست، پایگاه اطلاعرسانی آیتالله هاشمی رفسنجانی گزیدهای از سخنان وی در سال ۱۳۸۱ را بازخوانی کرده است که طی آن رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام از نحوه استهلال هلال ماه شوال و اعلام عید فطر انتقاد کرده بود.
دیشب یکشنبه ۵ مرداد، حجت الاسلام موحدنژاد عضو ستاد استهلال ایران اعلام کرد، ماه شوال دیده نشده و دوشنبه قطعا در ایران عید فطر نیست.
در عین پایگاه اطلاع رسانی هاشمی رفسنجانی سخنان انتقادآمیز وی از شیوه رایج استهلال هلال ماه شوال و اعلام عید فطر که منجر به تفرقه مسلمانان در یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی میشود، را باز-انتشار داده است که در آن رفسنجانی این پرسش را مطرح می کند که «چرا عید فطر مسلمانان یکی نیست؟» و ابراز امیدواری کرده بود: «امیدوارم به روزی برسیم که محاسبات علمی به جای رؤیت بین فقها قبول شود.»
وی در سال ۱۳۸۱ «بحث هماهنگی دنیای اسلام» را از «نقاط ضعف امت اسلامی» خواند و گفت: «حتما باید کسانی پیشتاز باشند که عوامل تفرقهانگیز و اختلاف را حل کنند.» او از عید فطر به عنوان فرصتی برای هماهنگی جهان اسلام یاد کرد.
مساله رویت هلال ماه شوال با چشم مسلح مورد تردید علمای فقه شیعه بوده ولی امروزه بخشی زیادی از این بحث برای مراجع حل شد و به گفته رفسنجانی استفاده از دوربین برای این امر «یک توفیق» است.
رفسنجانی بر محاسبات علمی تاکید کرده و افزوده بود: «کار اقناعی در اینباره لازم است که محاسبات دقیق علمی را به جای رؤیت قرار بدهیم؛ یعنی علمای دین بپذیرند که محاسبات علمی میتواند نقش رؤیت را ایفا کند و این کار سختی نیست و از لحاظ مبنا و منطق با محاسبات علمی میتواند دقیقترباشد و نقطه احتمال خلاف و اشتباه را نفی کنند. اما محاسبات علمی اینگونه نیست. بخصوص فعلا که از کامپیوترهای بسیار توسعه یافته استفاده مینمایید. وقتی که شما نرمافزاری را بکار میگیرید و محاسبات و مبانی را به آن میدهید، یک ذره اختلاف در آن نخواهد بود و واقعا دقیق درمیآید.»
او خواستار تعامل دانشگاه و حوزه در این امر شده بود و «مرکز تحقیقات استراتژیک» را مسئول این طرح خواند تا «دانشمندان را جمع و این کار را از طریق دانشگاهها و حوزهها شروع کنند.»
رفسنجانی سابقه ابهامات زمانبندی ها در تاریخ اسلام را «خالی از مصلحت» نمی دانسته و آن را چنین تعبیر کرده که «اهل علم روی موضوع کار کنند و پاسخ سوالات زیادی را که مطرح می شود، بیابند.»
او آثار ناشی از اختلاف زمانی در اعلام عید را مخرب دانست و گفت: «در مساله رویت هلال، تفرقه و اختلاف، ضد هدف است و تفرقه هنگامی ایجاد می شود که مساله مورد بحث، تبدیل به نزاع و کشمکش شود و آثار منفی آن بسیار خواهد بود. در دنیای اسلام همیشه این مسائل وجود داشته است. اگر به تاریخ اعیاد در کتاب های تمدن اسلامی مراجعه کنید، ریزهکاریهایی را می بینید و خواهید دید که چه بحثها، مشاجرات، جنگها و منازعاتی که بر سر این مسائل صورت گرفته و عجیب است که هنوز هم برای دنیای اسلام حل نشده است!»
او ادامه داد: «در دنیای اسلام، این مسأله یک مسأله بین المللی اسلامی است و پنجاه و شش کشور مسلمان هستند. به اضافه مسلمانان کشورهای دیگر، صدها میلیون مسلمان می شوند که اکنون در غرب و شرق عالم و در دنیای غیر اسلامی زندگی می کنند و آنها نیز مسائل و تکالیف، سنن، آداب و فرهنگشان را وابسته با این مسأله می بینند. وقتی یک مسلمان دلسوز با یک تفرقه و ناهماهنگی مواجه می شود، رنج می برد. به راستی این چه وضعی است! چرا یک تصمیم جامع گرفته نمی شود؟»
اختلاف نظرها درباره استهلال ماه شوال بر سر کلمه «رویت» ماه است. رفسنجانی با انتقاد از چنین اختلافاتی گفت: «وقتی که همسایه های ما که قریب الافق هستند، ماه را می بینند یا تصمیم می گیرند که دیده باشند و برنامه هاشان را اجرا می کنند و در اینجا، با چند کیلومتر فاصله، تصور دیگری وجود داشته باشد، اصلا قابل توجیه نیست. آنها که می خواهند همه چیز علمی، تحقیقی، منطقی و مستدل باشد، اینها را نمی پذیرند. پس چنین اختلافی می تواند در عقاید ما شبه انگیز باشد.»
