به گزارش روزنامه اعتماد، دور دوم مذاکرات ژنو در فضایی امیدوارانه و با لبخندهای دیپلماتهای حاضر در شهری که قرار است از این پس محل دایمی مذاکرات ایران و ۱+۵ باشد پایان یافت. دیپلماتها هر یک به کشورهای خود بازگشتند تا خود را برای مذاکرات ۱۰ روز دیگر (۲۹ آبان) آماده کنند، با این امید که یک بار دیگر کارشکنی فرانسه مانع از رسیدن به توافقی بین ایران و اعضای گروه ۱+۵ نباشد.
سه روز مذاکرات ژنو شنبهشب در حالی پایان یافت که اینبار به جای امریکا، بار اصلی مخالفت را فرانسه به دوش میکشید. در واقع ورود وزیر خارجه فرانسه فضای مثبت و تفاهمآمیز مذاکرات را ظرف چند ساعت به فضایی مهآلود تبدیل کرد؛ آنقدر که صدای امریکا متحد نزدیک به فرانسه هم درآمد و نسبت به نوع عملکرد لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه اعتراض کرد.
مخالفتهای فرانسه با توافقات طرفین در حالی صورت میگرفت که تنها چند روز پیش از این نشست ، ظریف میهمان ویژه پاریس بود و از آنجا عازم سویس شده بود. همچنین از آنجایی که اسراییل از مدتها پیش با هر گونه احتمال توافق میان ایران و ۱+۵ مخالفت کرده بود، سنگاندازیهای فرانسه این تصور را که این کشور به نوعی از تلآویو متحد نزدیک خود حمایت میکند، ایجاد کرد.
براساس گزارشها دلیل مخالفت فرانسه حول سه محور سرنوشت اورانیومهای غنی شده ایران تا سطح ۲۰ درصد، ساخت رآکتور آب سنگین اراک و مساله چگونگی ادامه غنیسازی طولانی مدت ایران میچرخید. به گفته منابع دیپلماتیک، فرانسه معتقد بوده که باید نگرانیهای اسراییل را هم مد نظر داشت و از ایران ضمانتهای بیشتری طلب کرد.
با این همه امریکا، بریتانیا، آلمان و ایران به دور از نگاه فرانسه به این مذاکرات، همچنان امیدوارانه به آینده مذاکرات نگاه میکنند. همچنان که جان کری دیروز پس از پایان مذاکرات در ژنو گفت که «توافق دستیافتنی است.» وزیر خارجه امریکا همچنین گفت که «ما برای کاهش اختلافات به ژنو آمدیم و من میتوانم بدون اغراق به شما بگویم ما نه تنها این اختلافات را کم کردیم، اختلافات باقیمانده را نیز روشن ساختیم.» به گفته وی پیشرفت قابل ملاحظهیی در تلاش از طریق رویکردهای منتهی به مساله نحوه مهار یک برنامه و تضمین ماهیت صلح آمیز آن حاصل شده است. اطمینان دارم طی هفتههای آتی به توافق دست خواهیم یافت.
مذاکره به نتیجه میرسد
اما این تنها جان کری نبود که دید مثبتی به آینده داشت. ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس هم دیروز پس از بازگشت به لندن تصریح کرد که مذاکره با ایران در هفتههای آتی به نتیجه میرسد. وی با بیان اینکه وقت خود را در ژنو تلف نکردیم، افزود: مذاکرات انجام شده در ژنو پیشرفتهای زیادی داشت و همه طرفها را به هم نزدیک کرد و موجب شد تا در آستانه رسیدن به یک توافق باشیم.
هیگ گفت که شانس (موقعیت) خوبی برای رسیدن به این توافق وجود دارد. البته او به این نکته هم اشاره کرد «مسلم است که هرگونه مصالحهیی در این رابطه مورد رضایت همه کشورها نخواهد بود.»وزارت امور خارجه روسیه هم دیروز در بیانیهیی با اشاره به مذاکرات فشرده درباره برنامه هستهیی ایران که روز شنبه بدون توافق پایان یافت اعلام کرد که طرفهای گفتوگو روی اقدامات اعتمادساز و راههایی برای رفع نگرانیهای جامعه بینالمللی درباره برنامه هستهیی ایران تمرکز کردند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز دیروز از توافق شش قدرت جهانی و ایران برای استفاده از اصل زمانبندی و رسیدن به نتایج در مذاکرات هستهیی خبر داد و از نقش اساسی و کلیدی جان کری برای رسیدن به راهحل مناسبی برای ایران به نوعی تقدیر کرد. وی همچنین بدون اشاره به نقش فرانسه در نرسیدن به توافق در ژنو گفت: تاکنون درباره همه مسائل توافق حاصل نشده است، اما قصد همه شرکتکنندگان این است که در این باره نتایج مثمر ثمری حاصل شود. محمدجواد ظریف وزیرامورخارجه ایران نیز دیروز تلاش کرد از فرانسه انتقاد تند نکند.
او با بیان اینکه ما به دنبال توسعه روابط با همه کشورهایی که با آنها رابطه داریم هستیم، گفت: با فرانسه در گذشته روابط بسیار خوبی داشتیم این موضوع را به وزیرامورخارجه فرانسه نیز هم در سفر به پاریس و هم دیروز گفتهام. ظریف تاکید کرد: در دوره گذشته در مذاکرات هستهیی فرانسه نقش پیشتاز داشته است و امیدواریم که بتواند نقش مثبتی را در این دور از مذاکرات ایفا کند.
بیانیه مشترک ایران و اروپا
اما در کنار این امیدواریها و گلایههای دیپلماتیک برخی از کارشناسان بر این نظرند که اینبار فرانسه بار مخالفت و سنگاندازیها را به جای آلمان و امریکا و انگلیس متحمل شده است، چرا که در تمامی مذاکرات گذشته فرانسه نسبت به امریکا مواضع معتدلتری داشت. به اعتقاد این کارشناسان فرانسه در دور بعدی مذاکرات با توجه به اینکه نگران از دست دادن وجهه بینالمللیاش هم خواهد بود در راه رسیدن به توافقنامه بین ایران و اعضای گروه ۱+۵ کارشکنی نخواهد کرد و از همین رو توافق بزرگ نزدیک است.
در این بین برخی نیز از انتظار کشورهای عربی از فرانسه برای به نتیجه نرسیدن مذاکرات با ایران سخن میگویند، چرا که بر اساس گزارشها این روزها کشورهای عربی به ویژه عربستان بارها از نزدیکی ایران و امریکا به یکدیگر ابراز نگرانی کردهاند و از رسیدن ایران و امریکا به عنوان دو قدرت واقعی درگیر در این مذاکرات بهشدت هراس دارند و براین اساس گفته میشود که نقش مخالفت خود را به فرانسه دادهاند.
آنسوتر در فضایی دورتر از مذاکرات و جایی که ایرانیان و دنیا نظارهگر مذاکرات مهم هستهیی ژنو بودند، پس از پایان مذاکرات و کارشکنیها و سنگاندازیهای فرانسه، ایرانیها هم بیکار ننشستند و صفحه فیسبوک لوران فابیوس را با انتقادات خود پر کردند، چرا که بسیاری از ایرانی?ها در سراسر جهان، مواضع فرانسه در مذاکرات روز گذشته را دلیل به نتیجه نرسیدن مذاکرات می?دانند.
اما در کنار تمام این حاشیهها و گرههای سیاسی در مذاکرات ژنو دیروز همزمان با بازگشت وزیر امور خارجه و هیات همراهش به ایران و آن سوتر بازگشت وزرای خارجه و دیپلماتهای ارشد غربی به کشورهایشان، دفتر مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا متن رسمی بیانیه مشترک کاترین اشتون و وزیر خارجه ایران را منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است، ما از یک نشست سه روزه با مذاکرات طولانی، فشرده و مباحث سازنده آمدهایم. براساس این بیانیه، پیشرفتهای واقعی و محکمی حاصل شده اما بعضی از اختلافات همچنان باقی مانده است. ما میخواهیم از وزرای خارجه که در ژنو به ما پیوستند و همچنین میزبانمان تشکر کنیم.
در این بیانیه همچنین آمده است: کاترین اشتون و محمدجواد ظریف به همراه تیمهای مذاکرهکننده گروه ۱+۵، ۲۰ نوامبر مجددا همدیگر را ملاقات خواهیم کرد. باید دید تا ۱۰ روز فضای امیدوارانه و سازنده مذاکرات همچنان حفظ خواهد شد یا نه؟
