بازیگران: لیلا حاتمی، پیمان معادی، شهاب حسینی، ساره بیات، سارینا فرهادی
جدایی نادر از سیمین درام دردناکی را به تصویر می کشد از طلاق در محدودیت های جامعه ایران که در نهایت وضعیتی انسانی را آشکار می٬کند که در تمام جهان یافت می شود.
جدایی نادر از سیمین فیلمی است شجاع که از مواجه شدن با پیچیدگی٬ها و حساسیت٬های جامعه ایران و ملزومات و محذوراتی که مذهب و مشکلات اقتصادی در آن جامعه ایجاد می٬کنند ابایی ندارد. فیلم با نگاه نزدیکی به درون یک ازدواج شکست خورده، بحران٬های روزافزون این خانواده را به تصویر می کشد.
فیلم با بازیگری٬های بسیار تحسین آمیز خود، تماشاگر را به شکل مستقیم و ساده وارد زندگی یک خانواده ایرانی می٬کند. در مواقعی فیلم چنان بی پرده روابط را در این خانواده از هم پاشیده و منزوی به تصویر می کشد که تماشاگر در فضایی خفقان آور محصور می شود. ما فقط گاهی شهر تهران را می٬بینیم، در چند صحنه کوتاه از خیابان ها و اتاقی کوچک در دادگاه قضایی که سعی دارد عدالت را میان طرف٬های دعوا اجرا کند.
با وجود این که عرف جامعه و مواجب دین مرتب بر فیلم سایه می٬افکنند، هیچگاه به طور علنی به آنها پرداخته نمی٬شود؛ عواملی که اثرگذاری آنها بر زندگی شخصیت های فیلم بالا و قابل لمس است اما به سادگی قابل رویت نیستند.
مهمترین نقطه قوت فیلم احترام و شأنی است که برای تک تک شخصیت های خود قائل است؛ با وجود این که می٬توان نقص٬هایی را در هر کدام از این افراد دید، تماشاگر با آنها احساس همدردی می٬کند. شخصیت٬هایی که ظاهرا هرکدام در تنشی بی پایان از خودخواهی، دین، عرف اجتماعی و وظایف خانوادگی گرفتار شده٬اند. این تنش٬ها اکثرا ناچیز به نظر می٬رسند و در ابتدا ناپیدا.
فیلم برای حل شکوه٬های این شخصیت ها یا اختلافات درونی جامعه ایران نسخه٬ای نمی٬پیچد بلکه به مرور و درک عمیق٬تری از توجیه و رفتار هر کدام از شخصیت٬ها می٬پردازد؛ حتی اگر آن رفتار اصلی از دین یا قانون را نقض کند و از دید شخصیتی دیگر غیراخلاقی و خودخواهانه به نظر برسد.
صحنه شروع فیلم در یک دادگاه طلاق که در آن قاضی به صورت صدایی آمرانه و غایب ترسیم شده است، به زن و شوهر امکان ناچیزی برای دفاع از برنامه٬های آتی آنها می٬دهد. زوج در رانشی خورنده گرفتارند که از دقدقه ها و اولویت های متفاوت شکل گرفته است .
در حالی که حکومت این قابلیت را دارد تا به طور فنی موقعیت زندگی زوج را تعیین کند (متاهل یا مجرد)، این قدرت لزوما برای حل اختلافات بنیادی زوج معنی دار یا سودمند نیست. دادگاه برای آنها ثمره بخش نیست و هر دو بدون رهایی و رضایت بیرون می٬آیند. صحنه آخر فیلم، که به اندازه صحنه شروع تاثیرگذار و توانمند تصویر شده، تماشاگر را در یاسی ناشی از ماهیت غیرقابل حل این ازدواج فرو می٬برد. ازدواجی که در آن درک متقابل و مکالمه صادقانه از میان رفته و فرزندی را به مرز فروپاشی می٬برد.
با وجود این که فیلم ریشه عمیقی در فرهنگ و موقعیت اجتماعی ایران دارد، دست روی سوژه هایی می٬گذارد که فراتر از یک ملت، دین و فرهنگ هستند و طنینی جهانی دارند. تنش ها و بی عدالتی٬های اجتماعی و اقتصادی، دشواری های عملی و عاطفی مراقبت از والدین بیمار، فشار سنگین خشم و نا امیدی و تاثیر منزوی کننده و مخرب فقر، به وضوح در فیلم نمایان هستند..
فیلم با دقت نشان می٬دهد که مذهب و خانواده می٬توانند هم یاری دهنده باشند و هم دست و پا گیر. این که چگونه هر فردی بالقوه می تواند صادق نباشد و واقعیتی آسایش رباینده را مخفی کند. یا به سادگی حقیقت را در انحصار خود در آورد در حالی که به شکلی اجتناب ناپذیر در آن ابعاد و جنبه های گوناگون وجود دارد. فیلم دربطن خود احترام عمیقی برای تکثرگرایی قائل است؛ داستان کاملا واضح و منسجم است اما هیچگاه موقعیت و دیدگاه یک شخصیت بر دیگری ارجحیت ندارد.
این فیلم یک درام سخت واقعگرا و گذشت ناپذیر است که در به تصویر کشیدن انسانیت هر کدام از شخصیت٬های خود استادانه عمل می٬کند و با نکته سنجی و دقت، ابهام ها، کلافه٬گی٬ها و تضادهای افراد، خانواده ها و جامعه را که مذاکره گر با روابط و اجبارهای خود کلنجار می رود به پرده می کشد.
این تراژدی بدون زیاده٬روی در نمایش احساسات یا تلاش برای رسیدن به حکمی و قطعنامه٬ای آتشین است .با وجود این که جزئیات و شرایط از هر جامعه به جامعه ای متفاوت است، در نهایت فیلم سوال٬ها و مشکلات محوری را مطرح می٬کند که هر تماشاگر قادر است با آن ارتباط برقرار کند و به تحسین اثری جهان-وطنی و جدایی ناپذیر از شرایط انسانی بنشیند.